Bændablaðið - 13.02.2007, Blaðsíða 7

Ein hverj ir voru gerð ir að sendi-
herr um í einn dag til að bæta
eft ir laun in. Þá orti Hjálm ar Frey -
steins son:
Þol in mæði er þér í hag
ef þrauk að get ur rýj an mín,
sendi herra heil an dag,
hækka eft ir laun in þín.
Þó að hylji fæt ur föt
Haf steinn Stef áns son var góð ur
vísna smið ur. Eitt sinn á hag-
yrð inga kvöldi var spurt var um
kven tísk una. Haf steinn svar aði:
Þó að hylji fæt ur föt,
freist ing in mig kvel ur.
Þarna er betra kálfa kjöt
en kaup fé lag ið sel ur.
Jói í Stapa bætti við:
Tísk an þró ast þétt og jafnt
af þekktu tækni liði,
en Evu klæð in eru samt
enn með sama sniði.
Eng um er alls varn að
Frið rik Stein gríms son orti þessa
vísu þar sem hann læt ur Fram-
sókn ar flokks ins get ið:
Frið rik þrot inn þreki sest
þeg ar hungr ið sver fur,
líkt og Fram sókn fyr ir rest
föln ar, deyr og hverf ur.
Svar
Hreið ar Karls son tók upp hansk-
ann fyr ir Fram sókn og sagði:
Hef ur á reið um hönd um svar,
hef ur góða von um,
að fram bjóð end ur Fram sókn ar
fari að líkj ast hon um.
Próf kjör og pen ing ar
Hjálm ar Frey steins son orti þessa
limru sem á vel við það sem
geng ið hef ur á í pól it ísku flokk-
un um á síð ustu mán uð um:
Í próf kjörs pústr um og þræt um
án pen inga ver ið ei gæt um,
um það rík ir sátt,
en þetta er full hátt
verð lag á von laus um sæt um.
Nú er Guð að halla sér
Bjarni Ás geirs son orti eitt sinn
and svar til Páls Kolka. Dag skrá
gest gjaf anna, Hún vetn inga, hafði
teygst langt fram á nótt vegna
þess hve sunn an menn komu seint
og ekki vit í að stytta dag skrána.
Í and svari er m.a. þetta:
Langt á tím ann lið ið er,
ló an hætt að kvaka.
Nótt in faðm ar nyrstu sker,
nú er Guð að halla sér
en Hún vetn ing ar hald´ áfram að
vaka.
Mátu legt á´ann
Krist ján Bersi skrif aði: Þeg ar ég
heyrði í frétt um um af drif Hjálm-
ars Árna son ar í próf kjör inu á
Suð ur landi komu upp í huga mér
tvær vís ur, önn ur þeirra limra,
hin með öðr um brag ar hætti.
Hjálm ar er fall inn frá.
Fyr ir Guðna hann lá.
Hann er pól it ískt dauð ur
plott elsk ur sauð ur.
Menn upp skera eins og þeir sá.
Hjálm ar er núna far inn flatt.
Fólk ið vill ekki sjá ´ann.
Og flest um þyk ir það vera satt
að þetta sé mátu legt á ´ann.
Guð er kannski kona
Her mann Jó hann es son seg ir að
þetta sé göm ul vísa:
Menn segja að Guð sé kannski
kona.
Kenn ingu þeirri ég trúi glað ur.
Hins veg ar samt ég hlýt að vona
að hún sé nú ekki fram sókn ar -
mað ur.
Umsjón:
Sigurdór Sigurdórsson
ss@bondi.is
Mælt af
munni fram
Í umræðunni
Bændablaðið | Þriðjudagur 13. febrúar 20077
Ný ver ið und ir rit uðu Bænda sam tök
Ís lands og land bún að ar- og fjár mála-
ráð herrar samn ing um starfs skil-
yrði sauð fjár rækt ar til árs ins 2013.
Samn ing ur þessi skipt ir þjóð ina alla
miklu máli en með hon um er tryggt
að við stönd um vörð um einn helsta
mátt ar stólpa í byggð um lands ins.
Sauð fjár rækt og ann ar land bún að-
ur er einn að al burð ar ás í at vinnu-
lífi lands byggð ar inn ar. Ríf lega 3%
lands manna byggja af komu sína á
land bún aði en marg feld is áhrif hans
úti í sam fé lag inu eru tölu verð. Ef
suð vest ur horn lands ins er und an-
skil ið má með góð um rök um halda
því fram að at vinnu veg ur inn snerti
fjórð ung allra íbúa á lands byggð-
inni á einn eða ann an hátt. Auk
þess eru hundr uð íbúa á höf uð borg-
ar svæð inu sem hafa starfa af grein-
um tengd um land bún aði.
Öfl ug ar sveit ir og góð ar vör ur
Samn ing ur inn er mik il væg ur fyr-
ir þjóð ina alla og er stað fest ing á
því að við vilj um áfram vera í hópi
þjóða sem horfa til land bún að ar
sem helstu und ir stöðu byggð ar í
land inu, mat væla ör ygg is og menn-
ing ar. Um byggða áhrif sauð fjár-
rækt ar þarf ekki að hafa mörg orð
hér. Sauð fjár rækt og þjón usta henni
tengd er burð ar ás margra sveita og
þétt býl is staða. Okk ur ber skylda að
nýta auð lind ir þessa lands. Land ið
og nýt ing þess skap ar þjóð inni mik-
il verð mæti.
Bænd ur vænta þess að geta á
gild is tíma þessa samn ings hald ið
áfram að efla bú grein sína. Á und-
an förn um ár um og ára tug um hef ur
náðst mik il hag ræð ing og vöru þró-
un í af urð um okk ar. Bú hafa stækk-
að og af urð ir batn að með kyn bót-
um. Tækni við hirð ingu sauð fjár
fleyg ir nú fram sem aldr ei fyrr og
bænd ur fram leiða vör ur sínar sam-
kvæmt ströng um skil yrð um gæða-
stýr ing ar sem er skuld bind ing um
góða bú skap ar hætti. Á sama tíma
hafa út gjöld hins op in bera til land-
bún að ar lækk að gríð ar lega. Nú læt-
ur nærri að út gjöld rík is sjóðs til alls
land bún að ar séu rétt um 3% af rík is-
út gjöld um en þau námu um 8% fyr-
ir að eins fimm tán ár um. Fyr ir það
fá um við öfl ug ar sveit ir og góð ar
vör ur.
Bú skap ur í sátt við land ið
Á hverj um tíma bloss ar upp
um ræða um hvort rétt læt an legt sé
að verja op in ber um fjár mun um með
þess um hætti. Ís lend ing ar skera
sig ekki úr í þeim efn um sé mið að
við önn ur þjóð ríki. Ef horft er til
sauð fjár rækt ar, þá höf um við góða
sögu að segja því hér er stund að ur
bú skap ur í sátt við land ið. Af urða-
verð til bænda er nokk uð áþekkt
af urða verði til bænda í Bret landi.
Er Bret land það land sem helst stát-
ar sig af öfl ugri sauð fjár rækt inn an
ESB. Norsk ir sauð fjár bænd ur njóta
aft ur á móti tölu vert meiri styrkja í
sínu heima landi en við Ís lend ing ar.
Á með fylgj andi mynd er birt yf ir lit
um kostn að og tekj ur sauð fjár rækt-
ar í Nor egi, sem við ber um okk ur
gjarn an sam an við, og í Bret landi.
Sam kvæmt reikn ing um OECD
er stuðn ing ur við sauð fjár rækt á
Ís landi sam bæri leg ur við það sem
ger ist í lönd um Evr ópu sam bands-
ins.
Það er ástæða til að fagna
ný gerð um samn ingi um starfs skil-
yrði sauð fjár rækt ar og ekki síst
stjórn mála mönn um í öll um þing-
flokk um sem hafa sýnt skiln ing á
hags mun um byggð ar í land inu og
hafa kjark til að standa af sér lýð-
skrum þeirra sem vilja ala á öf und
og óvild í garð bænda. Það eru eins
og áð ur seg ir mun fleiri en bænd ur
sem hagn ast á nýj um sauð fjár samn-
ingi – það er þjóð in öll.
Samningur um starfsskilyrði
sauðfjárræktar skiptir miklu máli
Samningurinn
er staðfesting á
því að við viljum
áfram vera í hópi
þjóða sem horfa til
landbúnaðar sem
helstu undirstöðu
byggðar í landinu,
matvælaöryggis og
menningar
Haraldur Benediktsson
Bóndi og formaður Bændasamtaka
Íslands
hb@bondi.is
Landbúnaður
Á mynd inni sést að af urðaverð til ís lenskra bænda er nokk uð áþekkt af -
urðaverði til bænda í Bret landi. Norsk ir sauð fjárbændur njóta aft ur á móti
töluvert meiri styrkja í sínu heima landi en við Ís lendingar.
Um helg ina birt ist áhuga verð
aug lýs ing frá versl un ar keðj-
unni Bón us um mat vöru verð
í „Drauma land inu“. Í aug lýs-
ing unni voru mynd ir af ýms um
land bún að ar vör um á mjög lágu
verði. Fram kom að svona gæti
verð ið lit ið út á Ís landi ef inn-
flutn ing ur á land bún að ar vör um
væri heim ill án nokk urra gjalda.
Sam kvæmt þessu þyk ir grein ar-
höf undi ljóst að Bón us menn hafa
ákveð ið að tími væri kom inn til
að lækka álagn ingu á mat vör um.
Það stenst illa sam an burð við
verð í ná granna lönd um okk ar
að raun hæft sé að bjóða land bún-
að ar vör ur á þessu verði nema
gefa veru lega eft ir í álagn ingu,
af nema hana með öllu eða hrein-
lega greiða með vör unni. Varla
er ætl un þeirra að selja inn flutt-
ar land bún að ar vör ur með lægri
álagn ingu en inn lend ar?
21 króna álagn ing á
kjúk linga bring ur?
Bón us menn segj ast til bún ir að
bjóða neyt end um skinn laus ar dansk-
ar kjúk linga bring ur á 499 kr/kg. Í
„Drauma land inu“ er enn þá 14%
virð is auka skatt ur og er þá verð ið
fyr ir skatt 439 kr/kg. Með al inn flutn-
ings verð, CIF, á kjúk linga bring um
sam kvæmt versl un ar skýrsl um á
síð asta ári var nærri 418 kr/kg á
fryst um bring um (og vatns spraut uð-
um). Sam kvæmt þessu er álagn ing
Bón uss 21 kr eða 5% fyr ir að skipa
bring un um upp, koma í birgða stöð,
keyra út í versl an ir, selja og mæta
rýrn un. Merkt verð á fersk um kjúk-
linga bring um í Bón us sam kvæmt
aug lýs ingu sl. laug ar dag er 2.565
kr. Bón us gef ur 10% af slátt við kass-
ann en bring ur eru stund um á til-
boði með allt
að 37,5%
a f s l æ t t i .
Verð án vsk
er því lægst
1.400 kr./kg
á til boði en
yf ir leitt 2.025
kr/kg. Ekki
liggja fyr ir
upp lýs ing ar um
inn kaups verð
Bón uss á þess-
um bring um en
ætla má að það
sé 1.400 til 1.500
kr./kg. Bón us tek-
ur því ríf lega 500
kr./kg fyr ir að selja
inn lend ar bring ur
að jafn aði en gef ur
álagn ing una eft ir þeg-
ar um til boð er að ræða. Sam kvæmt
aug lýs ing unni ætl ar fyr ir tæk ið
að selja inn flutt ar fro snar bring ur
með um 21 kr./kg í álagn ingu. Það
er tölu vert lægri krónu tala en þeir
sætta sig við að leggja á ís lensku
kjúk linga bring urn ar.
Drauma lær ið
Lamba læri frá Nýja-
Sjá landi hyggst
Bón us bjóða á
499 kr./kg. Verð í
Fær eyj um á inn-
fluttu ný sjá lensku
lamba læri er
774 kr./kg út úr
búð með virð is-
auka skatti. Um
helg ina bauð
Bón us inn lent
lamba læri á
878 kr/kg sem
ís lensk af urða-
stöð af hend ir
til búð anna.
Hyggst Bón-
us borga með
ný sjá lensku lamba-
kjöti?
Nauta lund ir með lægri álagn ingu
en áð ur hef ur sést hjá Bón us
Bón us lof ar í aug lýs ing unni að
bjóða ís lensk um neyt end um fro sn-
ar ung nauta lund ir á 1.199 kr. eða
1.052 kr. án. vsk. Inn flutn ings verð
á ný sjá lensk um nauta lund um er
tæp ar 900 kr./kg skv. toll skýrsl um.
Eig um við að trúa því að álagn ing
þeirra fyr ir að skipa vör unni upp,
toll af greiða, koma í birgða stöð
o.s.frv. muni að eins nema 150 kr./
kg? Í dag sel ur fyr ir tæk ið ný sjá-
lensk ar nauta lund ir á 2.998 kr./kg
og þar af er álagn ing Bón uss um
eða yf ir 800 kr. Bón us er því að
boða ger breytta álagn ingu á kjöt
sem ber að fagna.
Álagn ing versl un ar inn ar á kjöti
er í kring um 20-30%
Við skipta samn ing ar af urða stöðva
og versl ana eru ekki að gengi leg ir
og vit að að kjör eru mis jöfn. Eft-
ir því sem næst verð ur kom ist er
álagn ing versl un ar á pakk að, fros ið
og verð merkt kjöt ná lægt 20-30%,
stund um minni en hugs an lega
meiri í öðr um til vik um. Í sum um
til fell um er skila rétt ur inni fal inn og
oft fylg ir að pakk aðri vöru er rað-
að í hill ur og kæla. Af aug lýs ingu
Bón us er ljóst að fyr ir tæk ið hyggst
stór lækka álagn ingu sína og get ur
því lækk að inn lend ar land bún að ar-
vör ur um tugi pró senta án þess að
komi til inn flutn ings. Það mun ar
um minna!
Verð í Drauma-
landi
með 14%
VSK
Bónus,
Færeyjum
(leiðr. úr
25% í 14%)
Athugasemdir
Kjúklingarbringur 499 757 (1084 á ófrosnum bringum)
Ungnautahakk 599 586
Svínalundir 999 1302
Lambalæri NZ 499 976
Ungnautalundir 1.199 ekki til
Fersk egg
(bresk)
199 280 (dönsk, ca. verð, m.v. 17-18
egg / kg)
Brauðostur 599 650
Bón us boð ar lægri álagn ingu á land bún að ar vör ur!
Erna Bjarnadóttir
Hagfræðingur Bændasamtaka
Íslands
eb@bondi.is
Matvælaverð