Bændablaðið - 28.01.2009, Síða 10

10 Bændablaðið | miðvikudagur 28. janúar 2009
Hópur fólks í Dalabyggð og
Reykhólahreppi hefur á undan-
förnum mánuðum tekið þátt í
verkefninu Vaxtarsprotum. Þátt-
takendur vinna allir að ákveðn-
um viðfangsefnum sem lúta að
atvinnusköpun í heimabyggð. Um
er að ræða fjölbreytt viðfangs-
efni, m.a. á sviði matvælaiðnaðar
og ferðaþjónustu.
Vaxtarsprotar er heildstætt
stuðningsverkefni sem hefur það að
markmiði að hvetja og styðja við
fjölbreytta atvinnusköpun í sveit-
um landsins. Verkefnið, sem er á
vegum Impru í Nýsköpunarmiðstöð
Íslands og Framleiðnisjóðs land-
búnaðarins, hóf göngu sína á árinu
2007, en hefur síðan komið til
framkvæmdar víða um land.
Framkvæmd verkefnisins í Dala-
byggð og Reykhólahreppi var unnin
í samvinnu við Atvinnuþróunarfélag
Vestfjarða og Búnaðarsamtök Vest-
urlands. Þátttakendum í verkefninu
hefur staðið til boða margvíslegur
stuðningur. Boðið hefur verið upp
á námskeið um stofnun og rekstur
fyrirtækja, einstaklingsbundna leið-
sögn, auk þess sem ýmsir styrkja-
möguleikar hafa verið kynntir.
Viðfangsefni þátttakenda
Þátttakendurnir sem nú luku nám-
skeiði á vegum Vaxtarsprotaverk-
efnisins voru 20 talsins, en sam-
tals unnu þeir að 15 verkefnum.
Viðfangsefni þátttakenda að þessu
sinni má sjá í Töflu 1.
Góð reynsla komin á verkefnið
Frá því að Vaxtarsprotaverkefnið
hóf göngu sína hafa 110 manns lokið
námskeiðum á vegum verkefnisins
að þátttakendum úr Dalabyggð og
Reykhólahreppi meðtöldum. Þessir
aðilar hafa unnið að 83 verkefnum
í allt. Meiri hluti þessara verkefna
eru ný af nálinni, en einnig hefur
verið þónokkuð um að forsvars-
menn starfandi fyrirtækja hafi nýtt
sér verkefnið til frekari framþróun-
ar á sinni starfsemi.
Í desember síðastliðnum var
send út könnun til þátttakenda,
sem náði til þátttakenda á árinu
2007 og á fyrri árshelmingi 2008,
eða til forsvarsmanna 68 verkefna
alls. Könnunin innihélt aðeins eitt
efnisatriði, þ.e. athugun á stöðu
þeirra verkefna sem unnið var með
í Vaxtarsprotaferlinu. Tilgangurinn
var að fá nánari upplýsingar um
afdrif vaxtarsprotaverkefnanna
og að fá skilgreiningu þátttak-
enda sjálfra á stöðu síns verkefnis.
Myndin hér að neðan sýnir nið-
urstöðu könnunarinnar.
Alls bárust 58 svör við könn-
uninni (85% svarhlutfall). Tæp 40%
svarenda skilgreina sín verkefni sem
ný verkefni sem þegar hefur verið
hrint í framkvæmd eða sem eru í
burðarliðnum. Verkefni á vegum
starfandi fyrirtækja telja tæplega
30% til viðbótar. Út frá niðurstöð-
um könnunarinnar má ætla að innan
við þriðjungur verkefnanna hafi
verið lagður á hilluna. Niðurstöður
könnunarinnar benda sterklega til
að Vaxtarsprotaverkefnið hafi nú
þegar haft umtalsverð áhrif á efl-
ingu atvinnulífs í sveitum landsins.
Áfram skal haldið
Námskeið á vegum Vaxtarsprota-
verkefnisins hafa nú verið haldin
víða um land eins og myndin hér
að neðan sýnir. Á komandi vor-
misseri mun verkefnið koma til
framkvæmdar á Austurlandi. For-
svarsaðilar verkefnisins hafa nú
þegar efnt til samstarfs við Búnaðar-
samband Austurlands, Þróunarfélag
Austurlands og Þekkingarnet Aust-
urlands í tengslum við framkvæmd
verkefnisins. Þann 12. janúar síð-
astliðinn voru haldnir kynningar-
fundir á Vopnafirði, Breiðdalsvík
og Egilsstöðum. Fundirnir voru
vel sóttir og ekki ástæða til að ætla
annað en að Austfirðingar muni
nýta verkefnið sér til hagsbóta líkt
og íbúar annarra héraða.
Frekari upplýsingar um Vaxt-
ar sprotaverkefnið má nálgast
hjá Elínu Aradóttur verkefnis-
stjóra hjá Impru í síma 460-7973
eða með því að senda fyrir-
spurn með tölvupósti á netfangið
elina@nmi.is
Þátttakendur Heiti verkefnis
Sveinn Ragnarsson, Svarfhóli, Reykhólahreppi Hólsverk – Þrepaskerinn
Signý M. Jónsdóttir og Bergsveinn G. Reynisson, Gróustöðum,
Reykhólahreppi
Arnarsetur Íslands
Hrefna Hugosdóttir, Barmahlíð, Reykhólahreppi Heilsurjóður Hrefnu
Sólrún Sverrisdóttir, Skólabraut 1, Reykhólahreppi
Svanhildur Sigurðardóttir, Mávatúni, Reykhólahreppi
Þaraböð
Halldóra Játvarðardóttir, Miðjanesi, Reykhólahreppi Tjaldstæðið Miðjanesi
Sigfríður Magnúsdóttir, Stað, Reykhólahreppi Reykskemman Stað
Sigríður Birgisdóttir og Steinar Pálmason, Álftalandi, Reykhólahreppi Gistiheimilið Álftaland
Jóna Valgerður Kristjánsdóttir, Mýrartungu 2, Reykhólahreppi
Ebba Gunnarsdóttir, Bakka, Reykhólahreppi
Skrínan
Halla Steinólfsdóttir, Ytri-Fagridal, Dalabyggð Hvannalamb
Ólafur Gunnarsson, Þurranesi, Dalabyggð Sturlungavöllur
Sófus Berthelsen Grímsson, Sunnubraut 12, Dalabyggð Dalavélar
Helga Elínborg Guðmundsdóttir, Erpsstöðum, Dalabyggð Rjómabúið Erpsstöðum ehf.
Ragnheiður Bæringsdóttir, Stekkjarhvammi 8, Dalabyggð
Guðmundur S. Bæringsson, Sunnubraut 12, Dalabyggð Ferðaþjónustan Þorbergsstöðum
Sigmar Helgi Gunnarsson, Rauðanesi 3, Borgarbyggð Gokart Rauðanesi
Tafla 1: Þátttakendur í Vaxtarsprotum í Dalabyggð og Reykhólahreppi ásamt viðfangsefnum þeirra (að einum undanskild-
um sem vill ekki koma sínu verkefni á framfæri).
Starfandi fyrirtæki: Veruleg nýbreytni eða viðbót við reglulega starfsemi
Starfandi fyrirtæki: Frekari þróun á reglulegri starfsemi
Ný fyrirtæki/verkefni: Verkefnið hefur verið verið lagt á hilluna eða er skammt á veg komið
Ný fyrirtæki/verkefni: Verkefninu hefur þegar verið hrint í framkvæmd*
*Til þess að verkefni teljist hafa verið
hrint í framkvæmd þarf það að uppfylla
a.m.k. annað eftirtalinna skilyrða:
a) Efnt hefur verið til umtalsverðra fjár-
festinga vegna undirbúnings verkefn-
isins, t.d. vegna standsetningar starfs-
aðstöðu eða markaðssetningar.
b) Fyrirtækið/verkefnið hefur nú þegar
hafið sölu á vöru eða þjónustu.
Ný fyrirtæki/verkefni: Áætlað er að verkefnið komi til framkvæmdar* á næstu sex mánuðum
Svaraði ekki könnuninni
Mynd 1: Kökuritið sýnir stöðu verkefna
þátttakenda í fyrri lotum Vaxtarsprotaverk-
efnisins (fjöldi verkefna eftir mismunandi
stöðuflokkum, auk hlutfallslegar skiptingar
milli flokka).
Kortið sýnir yfirreið Vaxtarsprotaverkefnisins um landið til þessa auk áforma um
frekari umsvif.
Frá kynningarfundi Vaxtarsprotaverkefnisins á Breiðdalsvík, 12.janúar.
Þriðju lotu í Vaxtarsprotaverkefninu lokið
Heyskerar, þaraböð og brieostar
meðal áformaðra söluvara þátttakenda
Í Ytri-Fagradal í Dalabyggð er
rekið sauðfjárbú þar sem hluti
fjárins er alinn á hvönn að
sumri. Ábúendur vinna nú að
undirbúningi heimavinnslu og
markaðssetningu á hvannalambi
og verða matreiðslumenn og
aðrir matgæðingar í lykilmark-
hópi fyrir afurðirnar.
Halla Steinólfsdóttir og
Guðmundur Gíslason eru ábúend-
ur í Ytri-Fagradal. Halla segir að
hugmyndin að þessu verkefni hafi
kviknað að einhverju leyti vegna
þeirra kjara sem sauðfjárræktendur
búa við.
Hærra verð fyrir hvannalamb
„Við erum kvalin og pínd af örlít-
ið gölluðu kerfi þar sem okkur eru
skammtaðar nokkrar krónur fyrir
kílóið af úrvals lambakjöti, en
neytendur geta valið um verð frá
500 og upp í 5.000 kr./kg. Þessu
lögmáli langaði okkur að snúa við,
að gera okkar lambakjöt það eft-
irsótt að við gætum fengið ásætt-
anlegt verð fyrir það miðað við
þá vinnu sem lægi að baki. Við
vissum að kjöt breytir bragði eftir
því hvaða gróður skepnan etur
og kjöt af lömbum sem gengu í
eyjum þar sem hvönn var áber-
andi í gróðurfarinu, smakkaðist
öðruvísi en kjöt af fjallalambi. Það
varð bara að sanna það með vís-
indalegum hætti og það höfum við
nú gert í góðu samstarfi við Matís,
Búnaðarsamtök Vesturlands og
Landbúnaðarháskólann á Hvann-
eyri,“ segir Halla.
Sauðkindin sólgin í hvönn
„Haustið 2008 var gengið lengra
í rannsóknunum og athugaður var
munurinn á fénu eftir því hve lengi
var beitt á hvönn; 3 eða 6 vikur.
Þá var einnig gert svokallað gas-
próf sem sýndi óyggjandi mismun
milli hópanna,“ segir Halla. „Það
sem helst háir okkur er að hvönn
er hvergi sjáanleg þar sem sauðfé
gengur laust. Sauðkindin er ákaf-
lega sólgin í hvönnina og því þarf
ekkert að gera til að halda henni
að hvannarbeitinni annað en að
hafa nóg framboð af hvönn. Við
höfum því í þessum rannsóknum
tekið lömbin frá og flutt þau í eyjar
sem við höfum aðgang að. Það er
kostnaðarsamt og háð veðri að
nokkru leyti. Við höfum því girt af
nokkur hólf til að sá í hvönn eða
planta, en það tekur hvönnina 2-3
ár að verða nothæf til beitar.“ -smh
Hvannalamb –kostur sælkerans
Guðmundur Gíslason í Ytri-Fagradal með lömb á leið í eyjuna.