Bændablaðið - 17.12.2009, Blaðsíða 2

2 Bændablaðið | fimmtudagur 17. desember 2009
Stjórn Bændasamtaka Íslands
ályktaði á fundi sínum 9. des-
ember síðastliðinn um tafarlaus-
ar aðgerði í málefnum skuld-
settra búa. Ályktunin er eftirfar-
andi:
Gengisfelling íslensku krón-
unnar og efnahagshrunið við fall
íslensku bankanna hefur kollvarp-
að forsendum allra fjárskuldbind-
inga í landbúnaði undanfarin ár.
Þetta gerist í kjölfar mikillar upp-
byggingar í sveitum, – mikilla
framkvæmda í byggingum, kvóta-
kaupum og tækniuppbyggingu, í
nær öllum greinum landbúnaðar.
Vísitöluhækkun innlendra lána og
hækkun myntkörfulána vegna geng-
isfalls krónunnar veldur því að eðli-
legur rekstur fjölmargra búa er fjarri
því að rísa undir þeim skuldum sem
á þeim hvílir nú eftir hrunið.
Skuldir hæfra rekstrareininga
verður að færa niður að greiðslu-
getu þeirra. Það er algerlega
óeðlilegt að reikna virði eigna búa
með öðrum hætti en út frá þeim
rekstri sem þar er stundaður. Á
tímabilinu 2004-2007 hækkuðu
bújarðir mjög í verði. Virði þeirra
endurspeglaði takmarkað framboð
og auðveldan aðgang að fjármagni
og lýsti á engan hátt virði þeirra í
landbúnaðar framleiðslu. Botninn
er nú dottinn úr þessum markaði
og afar ólíklegt er að svipað ástand
skapist aftur á komandi árum. Því
er mótmælt harðlega að leiðrétt-
ingar lána séu miðaðar við ímynd-
að markaðsverð eigna en ekki getu
búrekstrarins til að standa straum
af afborgunum. Ekki má með-
höndla jarðeignir með öðrum hætti
en eignir fyrirtækja almennt.
Það er eindregin áskorun
Bændasamtaka Íslands til lána-
stofnana;
a: Að höfuðstóll lána verði
almennt leiðréttur, til að tryggja
greiðsluvilja og gæði lánasafna,
til lengri tíma.
b: Þar sem leiðrétting höfuðstóls
dugar ekki. Að greiðslubyrði
(höfuðstóll) fjárskuldbindinga
bænda verði færð að greiðslu-
getu búreksturs almennt, sam-
kvæmt ítarlegri búrekstraráætl-
un sem sýni fram á eðlilega
rekstrarafkomu fyrir fjármagns-
liði og afskriftir. Því er algerlega
hafnað að skuldir umfram það
séu lagðar á reksturinn vegna
ímyndaðs virðis jarða í fast-
eignabólunni.
Sé ekki orðið við þessari áskor-
un er ekki annað hægt en að ráða
bændum frá að semja við bank-
ana enda er aðstaða þeirra sam-
kvæmt þeim tilboðum bankanna,
sem kynnt hafa verið, vonlaus. Ef
efnahagsástandið batnar ekki hvíla
á rekstrinum skuldir sem hann
getur ekki staðið undir. Ef efna-
hagsástandið batnar og markaður
skapast aftur fyrir bújarðir vofir sú
hætta yfir, að bankarnir sjái sér leik
á borði að virkja skuldir umfram
greiðslugetu og krefjist nauðungar-
sölu til að innleysa eignir sínar.
Í báðum tilfellum virðist staða
bóndans betri ef farið er í gjaldþrot
strax.
Útlánatap í landbúnaði eru í
sögulegu samhengi lítið og hafa
ber í huga að heimili og búrekstur
er samtengdur. Því er mikilvægt að
sátt náist um úrlausnir með hags-
muni lánastofnana og bænda.
Fréttir
Það er mjög mikið að gera hjá
okkur núna, við höfum ákveðna
afkastagetu og hún er fullnýtt
um þessar mundir,“ segir Ingvar
Már Gíslason markaðsstjóri
Norðlenska, en þar er starfsfólk í
óðaönn að pakka hátíðarmat og
koma honum út í verslanir.
„Mér virðist salan það sem af er
svipuð og var í fyrra, við greinum
þó nokkra sveiflu nú yfir í hamborg-
arhrygginn, en það er greinilega líka
mikil sala í hangikjöti eins og vant
er fyrir jólin. Fólk hefur í auknum
mæli keypt sprautusaltað hangikjöt,
það er aðeins ódýrara. Annars hefst
salan af fullum krafti um komandi
helgi og við erum að búa okkur
undir það,“ segir Ingvar. „Það má
búast við að flestir fari að huga að
jólamatnum nú um og eftir helgina.“
Ingvar segir að fyrirtækið haldi
í hefðbundnar framleiðsluaðferðir
varðandi hangikjöt, það er pæk-
ilsaltað, taðreykt á beini og úrbeinað
eftir reykingu. Hann segir að fáir
framleiði hangikjöt með þeim hætti
í dag, en mörgum þyki það hið eina
sanna hangikjöt.
Hjá Norðlenska hefur mikið
verið að gera undanfarna daga við
að útbúa jólapakka fyrir fyrirtæki,
en þau hafa í auknum mæli ákveðið
að gefa starfsfólki sínu margvíslega
matarpakka og eru ýmsar stærðir og
gerðir í boði í þeim efnum. „Þetta
hefur gengið ágætlega, það er mikil
samkeppni á þessum markaði og
mörg fyrirtæki að bjóða uppá þessa
þjónustu fyrir jólin. Við bjóðum
góðar vörur og þjónustu á sann-
gjörnu verði. Við erum þakklát fyrir
hversu vel neytendur hafa tekið
þeim vörum sem við bjóðum,“ segir
Ingvar. MÞÞ
Búist við mikilli kjötsölu um komandi helgi þegar fólk fer að kaupa í jólamatinn
Hangikjöt og hamborgarhryggir renna út
Landssamtök sauðfjárbænda
Mótmæla breytingu ráðuneyta
Stjórn Landssamtaka sauðfjárbænda mótmælir fyrirhuguðum
breytingum á skipulagi Stjórnarráðsins sem fela í sér að leggja
niður landbúnaðar- og sjávarútvegsráðuneytið.
Stjórnin telur afar óskynsamlegt að ætla sér að fara fram með þetta
mál nú af tveimur meginástæðum
 Í fyrsta lagi liggur fyrir að landbúnaður og sjávarútvegur munu á
næstu árum gegna mikilvægara hlutverki en nokkru sinni fyrr við að
tryggja fæðuöryggi þjóðarinnar og afla gjaldeyristekna til að standa
undir þeim skuldbindingum sem þjóðin hefur tekist á hendur. Það
er því frekar þörf á því að leggja meiri áherslu á þennan málaflokk
en hitt. Það boðar ekki gott að í drögum að nýrri byggðaáætlun sem
iðnaðarráðuneytið hefur sent frá sér er ekkert fjallað um landbúnað
og sáralítið um sjávarútveg.
 Í annan stað er það þekkt staðreynd að sameining og endurskipu-
lagning ríkisstofnana tekur verulegan tíma og orku frá öðrum verk-
efnum. Sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytin voru sameinuð í
eitt árið 2007 en það var fyrst á þessu ári sem að hið sameinaða
ráðuneyti flutti undir eitt þak. Að byrja nýja sameiningu nú væri
fráleitt, ekki síst á sama tíma og stjórnvöld hafa sótt um aðild að
Evrópusambandinu þar sem sjávarútvegur og landbúnaður verða
umfangsmiklir og erfiðir málaflokkar við að fást. Að ætla sér að
endurskipuleggja ráðuneytið á sama tíma og það þarf að geta notað
alla sína orku í að verja hagsmuni Íslands mun aðeins valda mála-
flokkum þess tjóni.
Tímasetningin vond
Rétt er að minnast á það hér að fleiri hagsmunasamtök hafa ályktað
gegn sameiningu sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytisins og iðn-
aðarráðuneytisins. Meðal annars hafa stjórnir Samtaka ungra bænda
og Landssambands smábátaeigenda mótmælt fyrirhugaðri sameiningu.
Haraldur Benediktsson formaður Bændasamtaka Íslands segir að
Bændasamtökin hafi ekki ályktað beint um slíka sameiningu. „Við
höfum ekki hingað til haft miklar meiningar um hvernig stjórnarráðinu
er raðað upp. Hins vegar er mjög varhugavert að fara í slíka samein-
ingu núna þegar við erum í viðkvæmu aðildarferli við ESB þar sem
reynir mjög á þessa málaflokka, þeir verða aðalmálaflokkar aðild-
arviðræðna, landbúnaður og sjávarútvegur. Ég hallast að því að tíma-
setningin á slíkri sameiningu sé röng. Ég heyri á aðildarfélögum okkar
að þau eru að vakna hvað þessa umræðu varðar.“
Ásmundur Daðason þingmaður Vinstrihreyfingarinnar græns fram-
boðs og nefndarmaður í sjávarútvegs- og landbúnaðarnefnd er mótfall-
inn því að leggja niður sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytið. „Ég
hef miklar efasemdir um þetta og mun leggjast gegn þessu. Í aðild-
arviðræðum við ESB má ekkert gera sem veikt getur stöðu þessara
tveggja atvinnugreina, allra síst að leggja niður ráðuneytið. Menn ættu
heldur að skoða þetta þegar aðildarviðræðum er lokið ef vilji er fyrir
þessari sameiningu.“ fr
Ingvar Már Gíslason markaðsstjóri Norðlenska kampakátur með vænan hamborgarhrygg. Hann segir að nú um
og eftir helgi fari fólk að huga að kaupum á jólamatnum og býst við mikilli kjötsölu næstu daga. Hjá Norðlenska
er mikið að gera þessa dagana og afkastageta fyrirtækisins fullnýtt.
Í tillögu til þingsályktunar um
stefnumótandi byggðaáætlun
fyrir árin 2010 til 2013 er ekki
minnst einu orði á hefðbundinn
landbúnað og sáralítið er fjallað
um sjávarútveg. Vekur þetta
furðu í ljósi þess að um er að
ræða höfuðatvinnuvegi í byggð-
um víða um land.
Í drögum að byggðaáætlun sem
dreift var til fjölda aðila fyrir all
nokkru síðan kemur fram að meg-
inmarkmið byggðaáætlunar séu að
bæta skilyrði til búsetu, nýsköp-
unar og sjálfbærrar þróunar í öllum
landshlutum, að efla menntun,
menningu, samfélög og samkeppn-
ishæfni byggða og bæja landsins
með margvíslegum aðgerðum.
Skilgreind hafa verið sjö lykilsvið
með tillögum um aðgerðir og eft-
irfylgni til að ná þessum markmið-
um. Sviðin eru eftirfarandi:
Almenn atvinnustefna
Samþætting opinberra áætlana
Efling stoðkerfis atvinnulífsins
Nýsköpun og sprotafyrirtæki
Erlend nýfjárfesting í atvinnulífinu
Efling ferðaþjónustu
Félagsauður

Í umfjöllun um almenna
atvinnustefnu í byggðaáætluninni
er ekki að finna stafkrók um land-
búnað. Minnst er á veiðarfæra- og
veiðitæknirannsóknir í einum kafla
og fjallað er um fiskeldi í öðrum.
Þegar fjallað er um lykilsviðið
eflingu ferðaþjónustu er einung-
is einu sinni vikið sérstaklega að
ferðaþjónustu tengdri landbúnaði, í
kaflanum um ferðaþjónustu tengda
hefðbundnum atvinnugreinum. Þar
er sagt að skoða eigi sérstaklega
hvernig stuðla megi að frekari upp-
byggingu ferðaþjónustu tengdri
landbúnaði og sjávarútvegi.
Þá vekur athygli að þegar fjallað
er um lykilsviðið samþættingu áætl-
ana og aukið samstarf er heill kafli
lagður undir það sem kallað er stuðn-
ingur og ráðgjöf ESB á umsókn-
artíma. Markmiðið í þeim kafla er
sagt vera að Ísland nýti sér stuðning
ESB við markvissari áætlanagerð,
uppbyggingu stofnana og samstarf.
Tekið er fram að hægt verði að nýta
aðildarumsóknina til að fá stuðning
við „uppbyggingu og endurskipu-
lagningu stofnana, aðlögun að laga-
og regluverki ESB“.
Tillaga til þingsályktunar um
byggðaáætlun var á dagskrá á rík-
isstjórnarfundi 8. desember síðast-
liðinn. Ekki fengust upplýsingar
við vinnslu fréttarinnar um hvern-
ig málið var meðhöndlað á fund-
inum. Hins vegar herma heimildir
Bændablaðsins að lítið sem ekkert
tillit hafi verið tekið til athuga-
semda sem hafa borist um rýran
hlut landbúnaðar og sjávarútvegs í
áætluninni. fr
Landbúnaður ekki nefndur á nafn
í byggðaáætlun ríkisstjórnarinnar
Stjórn Bændasamtakanna skorar á
lánastofnanir að leiðrétta höfuðstól lána
Hvað á skag-
inn að heita?
Á fundi sveitarstjórnar Grýtu-
bakkahrepps nýverið voru
lögð fram ýmis göng varðandi
nafn á skagann milli Eyja-
fjarðar og Skjálfanda. Hjör-
leifur Guttormsson hefur unnið
að því að hann nefnist Flat-
eyjarskagi. Samþykkt var á
fundi sveitarstjórnar að nafn-
ið Flateyjarskagi verði ekki
staðfest fyrr en fyrir ligg ur
afstaða sameiginlegrar nefnd-
ar Grýtubakkahrepps og Þing-
eyjarsveitar um nafngift skag-
ans.