Bændablaðið - 03.05.2012, Blaðsíða 16

16 Bændablaðið | fimmtudagur 3. maí 2012
Íslenskir bændur hafa verið
stórtækir í uppgræðslu örfoka
lands og endurheimt landgæða
á undanförnum árum og ára-
tugum. Þar má nefna virka þátt-
töku þeirra í samvinnuverkefni
Landgræðslunnar „Bændur græða
landið“ (BGL) sem hófst árið 1990.
Eru sauðfjárbændur langstórtæk-
astir í þessu verkefni. Landgræðsla
ríkisins áætlar að árlega sé í BGL-
verkefninu unnið að uppgræðslu á
um 5.500 til 6.000 hekturum.
Guðmundur Stefánsson,
sviðsstjóri landverndarsviðs hjá
Landgræðslu ríkisins í Gunnarsholti,
segir þetta samvinnuverkefni hafa
gengið afskaplega vel. „Enda
eru gróðurvernd, jarðvegsvernd
og uppgræðsla ekki bara mál
Landgræðslunnar, heldur okkar
allra.“
Bendir Guðmundur einnig á að
talsverðar breytingar hafi átt sér stað
í landbúnaði og landnýtingu á undan-
förnum árum. Æ fleiri bændur hafi
t.d. farið út í kornrækt og sívaxandi
fjöldi íbúa þéttbýlis hafi gerst land-
eigendur á undanförnum árum.
Sumir þeirra hafi farið út í trjá- eða
skógrækt, sem ekki fari alltaf vel
saman með þeirri sauðfjárrækt sem
fyrir er. Hefur þetta vakið upp tals-
verða umræðu á liðnum misserum
um að brýn þörf sé orðin á að setja
saman markvissa landnýtingarstefnu.
„Ég held að það sé gagnkvæmur
áhugi á að taka á þessum málum,“
segir Guðmundur.
Mikill áhugi hjá bændum
„Þvert á það sem margir virðast halda
er mjög mikill áhugi hjá bændum í
landinu, á landbótum og uppgræðslu.
Þannig hafa verið græddir upp um 30
þúsund hektarar í BGL-verkefninu
eða um 300 ferkílómetrar, sem eru
0,3% af flatarmáli alls landsins. Er
það þó mun stærra hlutfall af ógrónu
landi og uppblásnu og einnig af heild
landsins, ef dregið er frá heildartöl-
unni flatarmál vatna, jökla og gróins
lands.“
Til gamans má geta að þetta
er svipað landsvæði og jörðin
Grímsstaðir á Fjöllum, sem mjög
hefur verið í umræðunni vegna áhuga
Kínverjans Huang Nubo á því landi.
„Enn er jarðvegur að eyðast og
land að blása upp en nú er þó tví-
mælalaust meira farið að ávinnast á
hverju ári en það sem eyðist. Gróður
er mjög víða í framför.“
Verkefnið hófst 1990
Bændur græða landið er sam-
vinnuverkefni Landgræðslunnar og
bænda um uppgræðslu heimalanda.
Verkefnið hófst árið 1990 og til-
gangur þess er að styrkja bændur til
landgræðslu á jörðum sínum, stöðva
rof, þekja land gróðri og gera það
nothæft á ný til landbúnaðar eða
annarra nota. Skilyrði fyrir þátttöku
er að það land sem græða á upp sé
lítið eða ekkert gróið og að beitarálag
sé hóflegt. Landgræðslan leggur til
faglega ráðgjöf og eftirlit með verk-
efnum allt þar til þeim telst formlega
lokið, greiðir um 85% áburðarkostn-
aðar og lætur í té grasfræ þar sem
þess er talin þörf. Bændur útvega
áburð og bera á. Þeir greiða hluta
áburðarins og þegar verki hvers er
lokið og Landgræðslan hefur tekið
það út er styrkurinn greiddur.
Bændur leggja til vinnuafl, tæki
og hluta af áburði
Segir Guðmundur að framlag bænda
felist einkum í að útvega tæki, mann-
skap og vinnu við uppgræðsluna.
Auk áburðar- og frædreifingar, sem
sé beinlínis hluti af BGL-verkefninu,
vinni margir bændur mun meira
að uppgræðslustörfum en tilheyri
beinlínis verkefninu og nýti þá til
þess bæði lífrænan húsdýraáburð,
hey og annað sem til fellur, en líka
tilbúinn áburð. Telur Guðmundur að
þegar allt er talið megi líklega meta
framlag bænda og Landgræðslunnar
til álíka mikils.
Árangursríkt samstarf 650 bænda og Landgræðslu ríkisins í verkefninu „Bændur græða landið“:
Búið að græða upp um 300 ferkílómetra lands
- Mikil uppgræðsla á vegum bænda á sér einnig stað utan þessa verkefnis segir sviðsstjóri landverndarsviðs Landgræðslunnar
Myndi/ Sigríður Jónsdóttir.
Þátttakendur í Bændur græða landið (BGL)
Ár Alls Virkir Áburður/tonn Fræ/kg
Myndi/ Sigríður Jónsdóttir.
Myndi/ Sigríður Jónsdóttir.