Fréttablaðið - 06.03.2012, Blaðsíða 14

14 6. mars 2012 ÞRIÐJUDAGUR
Mánaðarlaun 400.000 kr. mánaðarlaun yfir starfsævina.
Starfsaldur 42 ár, frá 25 til 67 ára aldurs.
Lífeyrisaldur Ævilangur lífeyrir frá 67 ára aldri.
Örorka 100 % öryrki frá 35 ára aldri.
Barnalífeyrir Tvö börn 2 og 5 ára, lífeyrir greiddur til 20 ára aldurs
hvors barns.
Séreignarsparnaður 2% framlag auk 2% mótframlags vinnuveitanda,
úttektartími 14 ár frá 67 ára aldri
Annað Miðað er við að sjóðfélagi hafi öðlast rétt til framreikn-
ings, þ.e. greitt til lífeyrissjóðsins í 3 ár eða lengur, sjá
nánar í samþykktum sjóðsins. Í dæminu er miðað við
3,5% ávöxtun.
Sjóðfélagi í samtryggingarlíf-eyrissjóði ávinnur sér víðtæk
og verðmæt réttindi. Þessi rétt-
indi, metin til fjár, geta verið
miklum mun verðmætari en
iðgjöldin sem sjóðfélagi hefur
greitt til sjóðsins, gagnstætt því
sem stundum er haldið fram.
Mikil umræða hefur að undan-
förnu staðið um íslenska lífeyr-
issjóðakerfið hlutverk þess og
tilgang. Þar hefur margt sér-
kennilegt komið fram, sumt jafn-
vel villandi eða beinlínis rangt.
Því tel ég rétt að gera grein fyrir
þeim réttindum og ávinningi sem
sjóðfélagar ná að byggja upp með
greiðslum í lífeyrissjóð.
Með iðgjaldagreiðslum er sjóð-
félagi í Lífeyrissjóði verzlunar-
manna að tryggja sér víðtæka
tryggingavernd, sem nær ekki
einungis til sjóðfélagans heldur
auk þess til maka og barna. Upp-
bygging lífeyrisréttinda sjóð-
félaga er því ekki samanburð-
arhæft við sparnaðarform eins
og innlegg á bankareikning eða
kaup á verðbréfum til ávöxtunar.
Segja má að um 2/3 af iðgjaldi
sjóðfélaga lífeyrissjóðsins fari til
öflunar ævilangs ellilífeyris og
að 1/3 sé ráðstafað til greiðslna
tryggingaverndar í formi örorku-
lífeyris sem og maka- og barna-
lífeyris. Á liðnu ári greiddi Líf-
eyrissjóður verzlunarmanna 4,4
milljarða í ellilífeyri og 2,3 millj-
arða í örorku-, maka- og barna-
lífeyri, eða samtals 6,7 milljarða
króna. Því er ekki samanburðar-
hæft að bera saman annars vegar
1.000 kr. sem fara til lífeyris-
sjóðs í formi iðgjalds til öflunar
ævilangs lífeyris auk víðtækra
tryggingaréttinda og hins vegar
1.000 kr. sem innlegg á banka-
reikning eða til kaupa á verð-
bréfum.
Réttindi sem munar um
Í meðfylgjandi töflu má sjá dæmi
um áætlaða tryggingavernd og
séreignarsparnað sjóðfélaga
miðað við gildandi samþykktir
sjóðsins:
Eins og fram kemur í ofan-
greindum útreikningum nýtur
sjóðfélagi ríkulegs lífeyris auk
tryggingaréttinda. Þannig nemur
ævilangur lífeyrir auk séreignar-
sparnaðar um 385.000 kr. á mán-
uði árin 67 til 80 ára eða allt að
þeim meðallaunum sem sjóðfélag-
inn aflaði sér og frá 80 ára aldri
til æviloka um 64% af launun-
um. Það er m.a. tilgangurinn með
samspili séreignar og samtrygg-
ingar að sjóðfélagi geti haft áhrif
á lífeyristekjur sínar.
Sé horft til tryggingavernd-
arinnar, þ.e. örorkulífeyrisins,
verði sjóðfélaginn fyrir skertri
starfsorku, maka- og barnalíf-
eyris vegna fráfalls sjóðfélaga má
reikna þau réttindi til fjárhæða,
þ.e. heildargreiðslur á meðan
sjóðfélagi nýtur tryggingavernd-
arinnar. Í ofangreindu dæmi er
um að ræða eftirtaldar fjárhæðir:
Makalífeyrir 24.383.617 kr.
Barnalífeyrir 4.999.297 kr.
Örorkulífeyrir 57.254.358 kr.
Þannig nýtur sjóðfélaginn
verulegra tryggingaréttinda.
Þetta eru núvirtar tölur, þ.e.
þær sýna hvaða fjárhæð þyrfti
að leggja til hliðar svo hún standi
undir hinni mánaðarlegu greiðslu
maka- og barnalífeyris. Miðað er
við 3,5% árs ávöxtun.
Lífeyrissjóður verzlunar-
manna, eins og aðrir lífeyrissjóð-
ir, er því ekki eingöngu að tryggja
sjóðfélögum ævilangan lífeyri
heldur einnig mökum þeirra og
börnum víðtæka tryggingavernd.
Mikil og verðmæt
réttindi
Lífeyrissjóðir
Guðmundur Þ.
Þórhallsson
framkvæmdastjóri
Lífeyrissjóðs
verzlunarmanna
Fyrir Alþingi l iggur ti l afgreiðslu Orkustefna fyrir
Ísland en slík stefnumótun og eft-
irfylgni með henni getur ráðið
miklu um lífskjör á Íslandi í fram-
tíðinni. Fleiri mikilvæg mál bíða.
Fyrirhugað er að leggja fram
þingsályktun um rammaáætl-
un um verndun og nýtingu nátt-
úrusvæða á yfirstandandi þingi,
með áherslu á vatnsafl og jarð-
hitasvæði, en unnið hefur verið
að áætluninni síðan árið 1999. Ef
um þessi tvö mikilvægu mál næst
samstaða verður komin stefnu-
markandi ákvörðun sem snertir
alla þjóðina og hefur afgerandi
áhrif á þjóðarhag.
Það má því segja að við stönd-
um á krossgötum. Nauðsynlegt er
að átta sig á hvert leiðin liggur og
ná sátt um hvert skal haldið. Ljóst
er að sú tíð er liðin að ráðist verði
í framkvæmdir við stórvirkjun
til sölu á orku til eins kaupanda.
Í Orkustefnunni kemur fram að í
dag er verið að nýta um 18 Twh/a
en því til viðbótar getur áætluð
orkugeta í vatnsafli og jarðvarma
verið 12-16 Twh/a skv. niðurstöð-
um rammaáætlunar. Flestir geta
verið sammála um að æskilegt sé
að fá fjölbreyttari hóp orkukaup-
enda um leið og þeim er fjölgað.
En hverjir eru þessir væntanlegu
orkukaupendur og hvaða atvinnu-
tækifæri munu þeir skapa? Verða
þeir jafnvel á meginlandi Evrópu
og orkan seld um sæstreng ?
Þrátt fyrir að yfir 80% af frum-
orkuþörf Íslendinga komi frá
endur nýjanlegum orkugjöfum
eru 20% þess sem við notum
jarðefnaeldsneyti.Í dag er það
dýr orkugjafi og allar líkur á að
hann verði það áfram á komandi
árum og áratugum. Innflutning-
ur þess er kostnaðarsamur og
þar að auki eru áhrif á umhverfi
tengd jarðefnaeldsneyti neikvæð.
Það þarf því að leita leiða til að
lækka þetta hlutfall enn frekar og
þá með því að innleiða endurnýj-
anlega orkugjafa í samgöngur til
sjós og lands. Nú þegar gerum við
slíkt með góðum árangri. Með því
að nýta heitt vatn til upphitunar á
húsum sparast um 80 milljarðar
króna á ári hérlendis miðað við ef
innflutt jarðefnaeldsneyti væri
notað til húshitunar.
Verkfræðingar hafa í meira en
100 ár tengst orkuuppbyggingu
hér á landi s.s. hitaveitum, raf-
veitum og orkuvinnslu. Á aðal-
fundi Verkfræðingafélags Íslands
árið 2011 voru samþykktar endur-
skoðaðar siðareglur. Þar er árétt-
að að verkfræðingar eru með-
vitaðir um áhrif verka sinna á
samfélag, umhverfi og náttúru.
Felur það m.a. í sér að verkfræð-
ingar taka virkan þátt í upplýstri
opinberri umræðu um samfélags-
leg málefni þegar hún beinist að
fagsviði starfsins. Það er því á
ábyrgð félagsins að skapa vett-
vang þar sem rætt verði um fram-
tíðarnýtingu orkuauðlinda lands-
ins á faglegum grundvelli og með
sjálfbærni að leiðarljósi en þann-
ig er verið að tryggja efnahags-
lega, samfélagslega og umhverfis-
lega hagsmuni komandi kynslóða.
Það þarf að horfa til framtíðar og
svara spurningum eins og hversu
hratt á að nýta auðlindirnar og
hversu mikið? Hvaða notkun á
orkunni er eftirsóknarverð og
hver eru áhrif þess á samfélagið?
Með því að leitast við að svara
þessum spurningum eflum við
samræðu sem nauðsynleg er að
fari fram og komum á framfæri
fleiri sjónarhornum.
Framan af 20. öldinni þurftu
íslenskir verkfræðingar að sækja
menntun sína til útlanda. Fyrstu
verkfræðingarnir komu heim
með menntun sem þeir náðu að
aðlaga og nýta við mjög svo erf-
iðar aðstæður. Með tilkomu verk-
fræðináms við Háskóla Íslands
árið 1940, og síðar við Háskólann
í Reykjavík, hafa möguleikar til
náms í verkfræði aukist til muna.
Þessi þróun hefur m.a. stuðlað að
því að verkfræðingar hafa getað
sinnt æ stærri og flóknari verk-
efnum til góðs fyrir almanna-
heill. Ekki þarf lengur að styðjast
við þekkingu erlendra verkfræð-
inga en það er ekki lengra síðan
en við hönnun Búrfellsvirkjunar,
á sjöunda áratug síðustu aldar, að
leita þurfti út fyrir landsteinana
eftir nauðsynlegri verkfræði-
þekkingu. Sú verkfræðilega
þekking og kunnátta sem hefur
orðið til í landinu á sl. áratugum
hefur orðið til þess að ekki hefur
orðið meiriháttar atvinnuleysi í
faginu nú eftir hrun. Verkfræði-
fyrirtækin hafa getað selt þjón-
ustu sína, og tekið að sér verkefni
erlendis, í samkeppni við erlenda
aðila.
Segja má að sem þjóð höfum
við náð verkfræðilegu sjálfstæði
en öflug verkfræði og tækni-
menntun eru forsenda þess að
tæknivædd þekkingarfyrir-
tæki geti fæðst, vaxið og dafn-
að í landinu. Það er því mikil-
vægt að við ræðum það hvernig
auðlindir landsins eru og verði
nýttar til áframhaldandi upp-
byggingar íslensks samfélags og
tækniþekkingar.
Framtíðarnýting orkuauðlinda á Íslandi
Orkumál
Jóhanna Harpa
Árnadóttir
verkfræðingur
1) Örorkulífeyrir er greiddur til 67 ára aldurs og ævilangur ellilífeyrir eftir
það. Fjárhæð örorku- og ellilífeyris er framreiknuð eins og sjóðfélagi
hefði greitt iðgjöld til sjóðsins til 65 ára aldurs.
2) Við fráfall sjóðfélaga nýtur maki ávallt makalífeyris í a.m.k. þrjú ár. Ef um
börn er að ræða er makalífeyrir greiddur til 23ja ára aldurs yngsta barns.
Heildargreiðsla makalífeyris hjá sjóðnum nemur þó aldrei lægri fjárhæð
en sem nemur verðbættum inngreiddum iðgjöldum hins látna.
3) Barnalífeyrir er greiddur til 20 ára aldurs barns og að auki ef sjóðfélagi
er öryrki
4) Með 2% framlagi launþega er reiknað með 2% mótframlagi launagreið-
anda. Mánaðarlegar greiðslur til sjóðfélaga frá 67 til 80 ára aldurs.
Dæmi um áætlaða tryggingavernd og séreignarsparnað
Ævilangur Örörkulífeyrir 1) Makalífeyrir 2) Barnalífeyrir 3) Séreignar-
lífeyrir sparnaður 4)
255.000 228.000 137.000 34.000 130.000
Menntadagur iðnaðarins 2012
Á Menntadegi iðnaðarins verður sjónum beint að stöðu menntamála
út frá aukinni þörf fyrir verk- og tæknimenntað starfsfólk.
Háskólinn í Reykjavík, salur M101, 9. mars kl. 13.00 - 16.00
- markviss menntastefna forsenda öflugs atvinnulífs -
Dagskrá
13:00 Setning Menntadags iðnaðarins og Íslandsmóts iðn- og verkgreina
Katrín Jakobsdóttir, mennta- og menningarmálaráðherra
13:20 Hvaða breytingar þarf að gera á íslenska menntakerfinu?
Vilborg Einarsdóttir, framkvæmdastjóri Mentors og varaformaður SI
13:35 Nýjar leiðir – forritunarkennsla og spjaldtölvuvæðing
Rakel Sölvadóttir, verkefnisstjóri hjá Hjallastefnunni og framkvæmdastjóri Skema ehf.
13:50 Verk- og tæknimenntaskólar – skipulag verk- og tæknináms
Jón B. Stefánsson, skólameistari Tækniskólans
14:05 Vinnuumhverfi iðnaðarmanna – könnun gerð fyrir IÐUNA
Þóra Ásgeirsdóttir, framkvæmdastjóri Maskínu
14:40 Kaffihlé
14:55 Vinnustaðanám út frá sjónarhóli atvinnurekenda
Rannveig Rist, forstjóri Alcan á Íslandi
Torfi Pálsson, starfsmannastjóri Ístaks
Eðvald Sveinn Valgarðsson, gæðastjóri Kjarnafæðis
15:25 Starfsmenntun – hvert skal stefna?
Elín Thorarensen verkefnisstjóri og sérfræðingur í mennta- og menningarmálaráðuneytinu
15:45 Verkefnin framundan - næstu skref
16:00 Fundarlok
Fundarstjóri: Orri Hauksson, framkvæmdastjóri SI
Skráning á www.si.is
AF NETINU
Stéttarvitund forstjóra
Engir eru jafn stéttvísir og forstjórar stórfyrirtækja. Stéttarvitund þeirra birtist í
mjög sterkri tilheigingu þeirra til að hækka laun sín og þeirra sem eru í kringum
þá.
Forstjórar sitja gjarnan í stjórnum annarra – og eru þá látnir samþykkja laun
annarra forstjóra. Sem síðan samþykkja launin þeirra. Með þessum hætti getur
verið ótrúlegur stígandi í forstjóralaunum á stuttum tíma.
Nú sjáum við að vöxtur er aftur hlaupinn í forstjóralaun á Íslandi – langt
umfram það sem gerist á almennum vinnumarkaði.
Þarna sjá forstjórar um sig og sína – en að auki er þetta til marks um ein-
kennilega efnahagsbólu sem er að verða til í landinu mitt inni í höftunum.
http://silfuregils.eyjan.is
Egill Helgason