Fréttablaðið - 07.03.2012, Page 6

7. mars 2012 MIÐVIKUDAGUR6
Davíð Oddssyni fannst Geir
H. Haarde ekki taka nægi-
legt mark á aðvörunar-
orðum hans í aðdraganda
hrunsins. Þrátt fyrir það
telur hann – eftir á að
hyggja – að ómögulegt hafi
verið að koma í veg fyrir
bankahrunið. Rétt hafi verið
af Geir að láta setja neyðar-
lög, frekar en að bjarga
bönkunum með hundraða
milljarða fjárveitingum
eins og Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir hafi viljað.
Davíð Oddsson, fyrrverandi for-
sætisráðherra og seðlabankastjóri
þegar íslenska bankakerfið féll,
hafði áhyggjur af stöðu íslensku
bankanna allt frá miðju ári 2007 og
fram að hruni og lét þær áhyggj-
ur reglulega í ljós við samstarfs-
menn sína í bankanum og Geir H.
Haarde forsætisráðherra. Þetta
fullyrti Davíð þegar hann bar vitni
frammi fyrir Landsdómi á öðrum
degi réttarhaldanna yfir Geir H.
Haarde fyrir Landsdómi í gær.
Tilfinning Davíðs beið skipbrot
Davíð sagðist í fyrstu hafa talað
um áhyggjur sínar fyrir daufum
eyrum flestra. „Þetta var fremur
tilfinning en örugg vissa,“ sagði
Davíð. Sú tilfinning hefði ítrekað
beðið skipbrot þegar bankarnir
birtu trekk í trekk ársfjórðungs-
uppgjör sem sýndu tugmilljarða
hagnað bankanna og bentu til þess
að allt væri í stakasta lagi. „Þetta
skapaði mikla aðdáun meðal þjóð-
arinnar allrar,“ sagði Davíð.
Honum hafi hægt og bítandi
tekist að sannfæra samstarfs-
menn sína í Seðlabankanum um
að óveðursský vofðu yfir og að
undirbúa þyrfti viðbrögð við fjár-
málakrísu. Hann kvaðst hins
vegar ekkert kannast við það að
Arnór Sighvatsson, fyrrverandi
aðalhagfræðingur Seðlabankans,
hefði viðrað sams konar áhyggjur
á sínum tíma, eins og Arnór sagði í
skýrslu sinni fyrir dómnum í gær.
Davíð sagðist þvert á móti ekki
minnast þess að Arnór hefði nokk-
urn tíma rætt vanda bankanna og
hefði „komið algjörlega af fjöllum“
þegar bankarnir féllu.
Skýrari en aðrir seðlabankar
Davíð sagðist einnig hafa rætt
áhyggjur sínar við Geir og fleiri
ráðherra, sem hafi hlustað og skil-
ið, en kannski ekki trúað öllu sem
hann sagði. Upplýsingarnar hafi
hann veitt á lokuðum fundum og
þær hafi verið of viðkvæmar til að
geta ratað í opinber gögn frá Seðla-
bankanum. Hann hafnaði því alfarið
að upplýsingar frá Seðlabankanum
hefðu verið misvísandi, og fullyrti
að í opinberum skýrslum hefði verið
kveðið mun fastar að orði um ástand
bankanna en nokkrir aðrir seðla-
bankar í heiminum hefðu treyst sér
til að gera.
Davíð viðurkenndi að hann hafi
talið Geir ekki taka aðvörunarorð
hans nógu alvarlega. Hvað sem því
líður er það mat Davíðs, eftir á að
hyggja, að strax á fyrstu mánuðum
ársins 2008 hafi verið orðið of seint
að bjarga bönkunum. Geir hafi því
ekki haft neina kosti í stöðunni, aðra
en hugsanlega að segja af sér. Það
hefði þó verið ábyrgðarlaust.
Neyðarlögin hárrétt ákvörðun
Davíð lagði áherslu á að setning
neyðarlaganna í október 2008 hefði
verið hárrétt skref. Fram kom í máli
Davíðs að sumir stjórnmálamenn
hefðu talað fyrir því að fara aðra
leið. Hann nefndi sérstaklega Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur, þáver-
andi utanríkisráðherra og formann
Samfylkingarinnar, sem Davíð full-
yrðir að hafi talað fyrir því að ríkið
myndi taka 30 til 40 milljarða evra
neyðarlán til að bjarga bönkunum,
frekar en að leyfa þeim að fara í
gjaldþrot eins og raunin varð. Leið
Ingibjargar hafi borið dauðann í sér.
Enginn hefði tekið við bönkunum
Davíð var spurður um áætlanir þess
efnis að færa starfsemi íslensku
bankana úr landi og sagði að slíkar
hugmyndir hefðu sannarlega verið
uppi. Hins vegar væri honum nú
ljóst að líklega hefði það aldrei tek-
ist eftir árið 2006 vegna andstöðu
erlendra eftirlitsstofnana. „Ég held
að það hefði enginn tekinn á móti
þessum bönkum á þessum tíma,“
sagði Davíð.
Davíð taldi enn fremur að Geir
hefði ekkert getað aðhafst til að
liðka fyrir flutningi Icesave-reikn-
inganna í erlend dótturfélög. Þess
utan hefði það verið á verksviði ráð-
herra bankamála og fjármálaeftir-
lits, Björgvins G. Sigurðssonar.
Ritskoðaðir ríkisstjórnarfundir
Að síðustu spurði Andri Árna-
son, verjandi Geirs, Davíð um
fundargerðir ríkisstjórnarfunda
í tengslum við síðasta ákærulið-
inn, sem snýst um upplýsinga-
gjöf Geirs til samráðherra sinna.
Enginn hefur setið lengur sem
forsætisráðherra en Davíð.
Þar greindi Davíð frá því að oft
hefði dagskrá ríkisstjórnarfunda
verið ritskoðuð eftir á, áður en hún
var send til fjölmiðla, „til að halda
friði og ró í þjóðfélaginu“.
Seðlabankastjórar um
allan heim töluðu mjög
þokukennt.
Davíð Oddsson, fyrrverandi seðla-
bankastjóri, taldi að ef eitthvað væri
hefði hann talað skýrar en aðrir
seðlabankastjórar um ástandið.
Þegar mér var sagt að
Björgólfur Thor og Björg-
ólfur Guðmundsson teldust ekki
tengdir aðilar þá spurði ég hvort
það væri ekki leiðinlegt fyrir
Þóru – sem var móðir annars og
kona hins.
Davíð hafði ekki mikla trú á því
hvernig Fjármálaeftirlitið mat tengda
aðila.
Ég er ekki hér til að bera
neina sök á fyrrverandi
forsætisráðherra. Mér kemur
það ekki til hugar og get ekki
hugsað mér það.
Þótt Davíð hafi ekki alltaf verið sam-
mála ákvörðunum Geirs Haarde telur
hann að Geir hefði ekki getað komið
í veg fyrir bankahrunið.
Það eina sem Geir hefði
getað gert var að segja
af sér – en það hefði verið ansi
mikið ábyrgðarleysi.
Davíð telur að hendur Geirs hafi
mikið til verið bundnar allt árið 2008.
Það má ekki gleyma því
að þótt bankarnir gömlu
séu hataðir núna þá voru þeir
elskaðir á þessum tíma.
Davíð skýrir hvers vegna aðvörunar-
orð voru ekki vinsæl.
Þessir bankastjórar voru
orðnir þannig að þeir
buðu mönnum ekki góðan dag
fyrir minna en fimm milljarða.
Þegar ákveðið var að bindiskylda
næði ekki til erlendra útibúa Lands-
bankans losnaði um tuttugu milljarða
í lausafé hjá bankanum. Davíð
útskýrir að það hefðu ekki þótt „stórir
peningar“ í bransanum.
Orðrétt
Réttarhöldin fyrir Landsdómi halda áfram í dag.
Dagurinn hefst klukkan níu þegar tekin verður skýrsla
um síma af Ingimundi Friðrikssyni, fyrrverandi seðla-
bankastjóra, sem býr í Noregi.
Í kjölfar hans fylgja Baldur Guðlaugsson, fyrrverandi
ráðuneytisstjóri í fjármálaráðuneytinu, og síðan Bolli
Þór Bollason, fyrrverandi ráðuneytisstjóri í forsætisráðu-
neytinu. Aðrir sem koma fyrir dóminn á morgun eru
Áslaug Árnadóttir, sem var staðgengill ráðuneytisstjóra
í viðskiptaráðuneytinu og stjórnarformaður Tryggingar-
sjóða innstæðueigenda og fjárfesta, Jón Sigurðsson,
sem var stjórnarformaður Fjármálaeftirlitsins og sat í
bankaráði Seðlabankans, og að síðustu Jón Þ. Sigur-
geirsson, framkvæmdastjóri skrifstofu bankastjórnar
Seðlabankans.
Á fimmtudag er gert ráð fyrir að fyrir dóminn komi
meðal annarra Jónas Fr. Jónsson, fyrrverandi forstjóri
Fjármálaeftirlitsins, Hreiðar Már Sigurðsson, fyrrverandi
forstjóri Kaupþings, og Þorsteinn Már Baldvinsson,
fyrrverandi stjórnarformaður Glitnis.
Á föstudag mæta meðal annarra ráðherrarnir
Össur Skarphéðinsson og Jóhanna Sigurðar-
dóttir, auk þingmannsins Tryggva Þórs Her-
bertssonar, sem var efnahagsráðgjafi Geirs H.
Haarde við hrunið.
Á mánudag er gert ráð fyrir að
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, fyrrverandi utanríkisráðherra
beri vitni, auk Sigurðar Einarssonar, fyrrverandi stjórnar-
formanns Kaupþings, Lárusar Welding, fyrrverandi
forstjóra Glitnis, Landsbankastjóranna fyrrverandi, Sigur-
jóns Þ. Árnasonar og Halldórs J. Kristjánssonar, og Björg-
ólfs Guðmundssonar, fyrrverandi formanns bankaráðs
Landsbankans.
Ingimundur, Baldur og Bolli bera vitni í dag
VARAÐI ÍTREKAÐ VIÐ Davíð segist hafa byrjað að vara við hættum sem steðjuðu að bankakerfinu löngu fyrir árið 2008. Á þær
hafi lítið verið hlustað til að byrja með. Geir hefði samt ekkert getað gert til að afstýra hruninu. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
„MINN GÓÐI VINUR“ Davíð sagði að hann og Geir væru aldavinir og það kunni að
hafa haft áhrif á hversu óformleg samskipti þeirra voru oft og tíðum.
Ingibjörg vildi slá lán og bjarga bönkunum
Stígur
Helgason
stigur@frettabladid.is
Geir H. Haarde fyrir Landsdómi – dagur 2