Fréttablaðið - 17.08.2012, Blaðsíða 18

18 17. ágúst 2012 FÖSTUDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Atli Fannar Bjarkason (dægurmál) atlifannar@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Y
firmenn íslenzku lögreglunnar liggja nú yfir skýrslu 22.
júlí-nefndarinnar um hryðjuverkin í Ósló og Útey í fyrra,
eins og fram kom í Fréttablaðinu í gær. Víðir Reynisson,
yfirmaður almannavarnadeildar ríkislögreglustjóra, sagði
í samtali við blaðið að norska lögreglan hefði þegar deilt
með íslenzkum starfssystkinum sínum upplýsingum um hvað hún
hefði talið vel gert og hvað illa í viðbrögðum við hryðjuverkunum.
Nú væri komin óháð skýrsla og ætlunin væri að nýta reynslu Norð-
manna til að bæta viðbúnað íslenzku lögreglunnar. Fyrir liggur að
áætlunum og verklagsreglum verði breytt.
Þetta viðhorf íslenzku lögregl-
unnar og samstarf við lögreglulið
nágrannalandanna er nauðsynlegt,
ef Ísland á að vera í stakk búið
að bregðast við svipuðum hörm-
ungaratburðum og urðu í Noregi
í fyrra. Við getum sagt sem svo að
slíkt sé ekki líklegt, en það héldu
Norðmenn líka þangað til 22. júlí
í fyrra. Við getum í raun ekki leyft okkur annað en að vera viðbúin
hinu versta.
Í skýrslu 22. júlí-nefndarinnar segir einmitt að til að geta brugð izt
við áfalli eins og hryðjuverkaárás skipti undirbúningurinn öllu máli.
Hvernig svo gangi að bregðast við árás sé fyrst og fremst prófsteinn
á það hversu góður undirbúningurinn var. Ein af orsökum þess að
margt fór úrskeiðis í viðbrögðum norskra yfirvalda við hryðjuverk-
unum hafi verið að menn hafi ekki verið nógu reiðubúnir að viður-
kenna hættuna og læra af þeim æfingum, sem farið höfðu fram.
Skýrsla 22. júlí-nefndarinnar er að sjálfsögðu skyldulesning fyrir
stjórnendur lögreglunnar, en það ætti hún líka að vera fyrir stjórn-
málamennina, sem ákveða rammann um starfsemi hennar.
Meðal þess sem gagnrýnt er í skýrslunni er skortur á viðbragðs-
flýti hjá sérsveitum norsku lögreglunnar. Norska öryggislögreglan
fær þar líka sinn skammt fyrir að nýta sér ekki forvirkar rann-
sóknarheimildir sínar sem skyldi og afla ekki nægilegra upplýsinga.
Lögreglunni barst listi um fólk, sem keypt hafði efni sem hægt er að
nota til sprengjugerðar. Á honum var nafn Anders Behring Breivik.
Listinn lá enn órannsakaður hjá öryggislögreglunni þegar Breivik
myrti 77 manns. Nefndin telur að hefði öryggislögreglan fylgt ábend-
ingunni eftir og rannsakað hagi Breiviks, hefði hugsanlega mátt
koma í veg fyrir hryðjuverkin, þótt ekki sé hægt að slá slíku föstu.
Þetta mættu þeir stjórnmálamenn gjarnan lesa, sem hlupu upp
til handa og fóta fyrir nokkrum árum þegar sérsveit lögreglunnar
var efld, meðal annars með hliðsjón af hryðjuverkahættu. Þeir sem
fóru hamförum í þingsölum þegar greiningardeild lögreglunnar var
stofnuð og æptu um „njósnir“ og „leyniþjónustu“ hefðu líka gott af
lestrinum. Í þeim hópi eru til dæmis bæði núverandi innanríkis-
ráðherra og utanríkisráðherra. Þeir, sem enn eru tregir til að veita
lögreglunni sömu heimildir og lögreglulið á Norðurlöndum hafa til
að fylgjast með grunsamlegum einstaklingum sem gætu haft hryðju-
verk í huga, ættu líka að leggjast rækilega yfir skýrsluna.
Við þurfum að vera viðbúin hinu versta og lögreglan þarf að hafa
mannskap, tæki, þjálfun og lagaheimildir til þess bæði að fyrir-
byggja hryðjuverk og bregðast við þeim. Það er stjórnmálamann-
anna að tryggja það.
Skýrsla 22. júlí-nefndarinnar í Noregi er
skyldulesning fyrir íslenzka stjórnmálamenn:
Viðbúin því versta
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN
Sumarið 2009 samþykkti Alþingi að sækja um aðild að ESB. Allar götur síðan hafa
verið háværar raddir um að draga umsókn-
ina til baka eða fresta henni um óákveðinn
tíma. Nú er söngurinn byrjaður að nýju og
að þessu sinni eru forsöngvarar þingmenn
og ráðherrar vinstri grænna.
Þingmenn úr öllum flokkum greiddu
atkvæði með umsókninni, en þingmenn
Vinstri græns gerðu það þrátt fyrir and-
stöðu við aðild að ESB. Ástæðan fyrir þessu
er einföld: Samningaviðræður eru eitt,
aðild er annað. Vinstri grænum stóð auð-
vitað til boða að mynda ríkisstjórn með
Sjálfstæðisflokki og Framsóknarflokki.
Slík draumaríkisstjórn Ragnars Arnalds og
Jóns Bjarnasonar hefði ekki sótt um aðild
að ESB. Ef marka má djúpa speki þeirra
félaga og ýmissa annarra minni spámanna í
forystu flokksins, væri staða Vinstri græns
augljóslega mun betri nú. Steingrímur J. og
Lilja Mósesdóttir væru sjálfsagt perluvinir,
Atli Gíslason og Ásmundur Einar Daðason
hrókar alls fagnaðar í þingflokknum og Jón
Bjarnason enn þá ráðherra. Eða hvað?
Draumaríkisstjórnin varð ekki að veru-
leika sumarið 2009, en gæti augljóslega
orðið það sumarið 2013. Jafnvel fyrr. Miðað
við málflutning margra þingmanna, og
jafnvel ráðherra, vinstri grænna allar götur
síðan 2009 voru það mistök að mynda ekki
slíka stjórn. Samningaviðræður við ESB
eru nefnilega ekki samningaviðræður við
ESB heldur samsæri um „aðlögun“ Íslands
að ESB. Þessi málflutningur er furðulegur.
Þó engin væri umsóknin um ESB væri
aðlögun Íslands að ESB með sama hætti
og nú er, enda hófst hún með aðild Íslands
að Evrópska efnahagssvæðinu. Vilji menn
stöðva aðlögun Íslands að ESB þá er auð-
vitað heiðarlegast að hætta í EES. Eru
vinstri græn tilbúin í slíka umræðu?
Það hefur margt breyst síðan 2009. Eitt
hefur þó ekki breyst: Þau vandamál sem
aðild að ESB getur hjálpað okkur að leysa
eru enn til staðar og hverfa ekki þótt samn-
ingaviðræðum verði slitið. Þetta er kjarni
málsins.
Vandræði VG
Stjórnmál
Sigríður
Ingibjörg
Ingadóttir
þingmaður
Samfylkingarinnar
Vilji menn stöðva aðlög-
un Íslands að ESB þá er
auðvitað heiðarlegast að hætta
í EES. Eru vinstri græn tilbúin í
slíka umræðu?
Kveðjukossinn
Fáir hafa skilið við gamla vinnustað-
inn sinn með eins hressilegri kveðju
og Hermann Guðmundsson, fyrrum
forstjóri N1. Í viðtali við Viðskipta-
blaðið í gær ljóstraði Hermann því
upp að olíufélögin, sérstaklega N1,
gætu lækkað útsöluverð á elds-
neyti.
Ástæðan fyrir því að
verðið er ekki lægra er
einföld, svo að vitnað
sé í Hermann: „Af
því að menn vilja hafa
þessa arðsemi.“
Hann er allavega
hreinskilinn.
Samtaka í þágu samkeppni
En hver er röksemdafærslan? Jú,
þeim hafi borið „skylda til að virða
ákveðið ástand sem var á mark-
aðnum“ til að verja samkeppni á
eldsneytismarkaði. Verðstríð hefði
mögulega gert út af við veikari félög
og það hefði mátt túlka sem sam-
keppnislagabrot þeirra eftirlifandi.
Það eru þó ekki allir á því að
svo sé, til dæmis Páll Gunnar
Pálsson, forstjóri Samkeppnis-
eftirlitsins, sem boðar skoðun á
því hvort þetta fyrirkomulag fyrir-
tækjanna feli í sér lögbrot.
Já, það er vandlifað
í henni veröld.
Heilbrigðir viðskiptahættir
Stjórn N1 hefur væntanlega vaknað
upp við vondan draum og sendi út
tilkynningu þar sem lögbrotum er
alfarið vísað á bug. Samkeppni við
önnur olíufélög sé „mjög virk“ og
fyrirtækið ætli ekki að láta sitt eftir
liggja í „áframhaldandi samkeppni“.
Það ætli að verða „í fararbroddi
heilbrigðra viðskiptahátta“.
Ætli olíurisarnir séu enn
þeirrar skoðunar að fólk sé fífl,
eins og einum varð að orði í
samráðsmálinu svokallaða um
árið?
thorgils@frettabladid.is