Fréttablaðið - 12.09.2012, Qupperneq 12

12 12. september 2012 MIÐVIKUDAGUR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is
HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is FÓLK OG SÉRBLÖÐ: Elín Albertsdóttir elin@365.is og Vera Einarsdóttir vera@365.is
ÍÞRÓTTIR: Sigurður Elvar Þórólfsson seth@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRI: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
HALLDÓR
Með venjulegan skammt af sjálfshóli í farteskinu stærir Össur Skarphéðins-
son sig í aðsendri grein í Fréttablaðinu 11.
september af snilli ríkisstjórnarinnar í
baráttunni við atvinnuleysið í kreppunni.
Átakið „Allir vinna“, þar sem ákveðið var
að endurgreiða 100% virðisaukaskatt af
vinnu iðnaðarmanna við viðhald bygginga,
kallar hann „eitt allra snjallasta ráðið … til
að skapa störf“ og „djarfa ákvörðun“ sem
ríkisstjórnin tók alein, eftir að Sjálfstæðis-
flokkurinn hvarf úr ríkisstjórn.
Ég vil í upphafi fagna því að í fyrsta sinn
í mjög langan tíma stígur forystumaður í
Samfylkingunni fram sem virðist muna
eftir því að Samfylkingin hafi verið í ríkis-
stjórn með Sjálfstæðisflokknum. Hann
segir það að vísu ekki beint, en hann lætur
þó í það skína. Það er ákveðin framför.
Skilaboð greinar ráðherrans eru hins
vegar kostuleg og eiginlega ótrúlegt að hann
skuli leggja í þennan leiðangur. Á sama tíma
og tilvonandi fráfarandi fjármála ráðherra
háir heilaga skattahækkunar baráttu við
ferða þjónustuna með þeim rökum að lægra
virðisaukaskattsþrepið sé ígildi ríkisstyrks,
kemur utanríkisráðherrann og gumar af
því „snjallræði“ að önnur atvinnugrein fái
sína skatta endurgreidda. Hann lætur þess
reyndar ógetið að endurgreiðsla þessi er
ýmsum takmörkunum háð og mismunar iðn-
aðarmönnum með mjög grófum hætti. Ef
málarinn t.d. málar handrið á staðnum má
draga skattinn frá en ef handriðið er flutt á
verkstæðið er fullur skattur á verkinu – svo
lítið dæmi sé nefnt.
En þarna er vinstri mönnum rétt lýst
– þeir vilja með stjórnvaldsákvörðunum
ákveða hverjir fá að vinna og hverjir ekki,
hvort skurðurinn sé grafinn með skóflu
eða gröfu. Að mínu mati eiga stjórnvöld
að láta slíkar ákvarðanir eiga sig. Stóri
lærdómurinn af átakinu „Allir vinna“ er
að lægri skattar auka umsvif í þjóðfélag-
inu, hvetja til atvinnuuppbyggingar og hag-
vaxtar vegna þess að þá verður meira eftir í
vasa einstaklinganna sjálfra. Þannig vinna
allir – ekki bara sumir eins og utanríkisráð-
herrann virðist vera svo stoltur af.
Utanríkisráðherra á villigötum
Atvinnumál
Ragnheiður
Elín Árnadóttir
alþingismaður
Skilaboð greinar ráð-
herrans eru hins vegar
kostuleg og eiginlega ótrúlegt
að hann skuli leggja í þennan
leiðangur.
Mest selda bókin á Íslandi 2012
Heilsuréttir fjölskyldunnar
3.
PRENTU
N
KOMIN Í

VERSLA
NIR!
bokafelagid.is
Ósiður
Oddný Harðardóttir fjármálaráðherra
hefur ákveðið að hækka til muna
álögur á nef- og munntóbak. Á
blaðamannafundi í gær, þar sem
fjárlög næsta árs voru kynnt, vék
hún að þessari breytingu og sagði
hana ætlaða til að draga úr
tóbaksnotkuninni, enda væri
hún óholl. Oddný sagðist í
leiðinni – í móðurlegum tóni
– vona að enginn fjölmiðla-
mannanna á staðnum
legði stund á þann ósið
að taka tóbak í vörina.
Mörg eru áhyggjuefni
íslenskra landsfeðra
– og -mæðra.
Að minnsta kosti einn
Það mun kannski hryggja Oddnýju,
en hér skal þó upplýst að minnst
einn í salnum er ötull munntóbaks-
neytandi og mætti meira að segja
á blaðamannafundinn í gær með
útbelgda vör. Kannski skatta-
hækkunin muni fæla hann frá
fíkninni. Oddný ætti samt
ekki að halda niðri í sér
andanum.
Happdrætti
Á hverju ári lenda
þingmenn í
happdrætti
um það
með
hverjum þeir munu sitja á þinginu.
Guðmundur Steingrímsson, sem
gekk úr Framsóknarflokknum fyrr
á árinu og stofnaði Bjarta framtíð,
greindi frá nýrri sætaskipan á Face-
book-síðu sinni í gær: „Alltaf spenn-
andi að draga um sæti í þinginu.
Nú lenti ég við hliðina á Ásmundi
Einari, á bak við Sigmund Davíð
og fyrir framan Vigdísi Hauks.
Fjör.“ Nú er að sjá hvort gömlu
flokkssystkinin hafa fyrirgefið
honum liðhlaupið eða hvort
hann má eiga von á
að bréfkúlur Vigdísar
dynji á hnakkanum
á honum í vetur.
stigur@frettabladid.is
L
angtímahagvöxtur á Íslandi mun ekki byggjast aðallega á
enn frekari nýtingu náttúruauðlinda landsins, heldur á nýt-
ingu þeirrar auðlindar sem býr í kollinum á Íslendingum
sjálfum, þekkingar og tæknikunnáttu.
Æ fleiri átta sig á þessu, enda nálgast nýting margra
náttúruauðlinda okkar endamörk, hvort sem horft er á fiskstofna,
orkulindir eða viðkvæma náttúru sem nýtt er til ferðamennsku.
Pólitísk umræða og ákvarðanir taka þó enn að miklu leyti mið af
auðlindahagkerfinu, sem til þessa hefur staðið undir lífskjörum
Íslendinga.
Hilmar Bragi Janusson, ný-
ráðinn forseti verkfræði- og
náttúruvísindasviðs Háskóla
Íslands, gerði þetta að umtals-
efni í viðtali í síðasta helgarblaði
Fréttablaðsins. Hann kallar hina
gömlu ofuráherzlu á auðlindahag-
fræði „súpukjötshagkerfið“, þar
sem allt gangi út á að hámarka
framleiðslumagn. „Slík hugmyndafræði gengur um of á auð lindir
landsins og þurreys þær, hvort heldur er með virkjunum eða
ofveiði,“ segir Hilmar.
Hann starfaði í tvo áratugi hjá Össuri hf., sem orðið hefur verð-
mætt, alþjóðlegt fyrirtæki og framleiðir eftirsótta hágæðavöru sem
er fyrst og fremst afsprengi tækniþekkingar starfsmannanna. Hilm-
ar telur að þekkingargeirinn sé þegar orðinn ein af grunnstoðum
íslenzks atvinnulífs. Lífsgæði samfélagsins krefjist mun verðmætari
afurða en áður. Á samdráttartímum sé súpukjötshagkerfið þó aldrei
langt undan. „Þá eru gerðar kröfur um fleiri virkjanir, hærri afla-
heimildir og fiskeldi í hvern fjörð og svo framvegis. Ég skil svo
sem þessa þrá og viljann til að reyna að kippa hlutunum í lag í einu
vetfangi en þetta eru ekki raunsæ langtímamarkmið,“ segir Hilmar.
Þetta eru réttar ábendingar. Ef við viljum undirbyggja langtíma-
hagvöxt á Íslandi, gerum við kröfur um að stjórnvöld hlúi betur að
þekkingargeiranum. Það gerist til dæmis með því að efla menntun
í tækni og vísindum, þar sem Ísland stendur flestum samkeppnis-
ríkjum sínum að baki og nýsköpunarfyrirtæki fá fyrir vikið ekki
rétta starfsfólkið. Það gerist með því að efla rannsóknir á vegum
háskólanna, sem Hilmar bendir réttilega á að geti skapað gífurleg
verðmæti. Á verkfræði- og náttúruvísindasviði HÍ starfi þannig
fjöldi doktorsnema, sem vinni 300 ársverk í rannsóknatengdu námi.
Slíkt umhverfi á að vera útungunarstöð nýsköpunarfyrirtækja. Við
hlúum líka að framtíðinni með því að gefa sprotafyrirtækjum gaum
og skapa þeim hagstætt rekstrarumhverfi, þar sem þau eiga auðvelt
með að fá fjármagn til að hrinda góðum hugmyndum í framkvæmd.
Að einhverju leyti byggir þekkingarhagkerfið á gamla auðlinda-
hagkerfinu. Þannig er orðinn til utan um sjávarútveginn stór klasi
þekkingarfyrirtækja, sem selur vörur og þjónustu sem orðið hafa
til í þjónustu við veiðar og vinnslu en eiga mikla möguleika sem
útflutningsvara á eigin forsendum. Sama má segja um orkugeirann;
þótt sá markaður mettist á Íslandi eru miklir möguleikar í að selja
þekkingu Íslendinga á hagnýtingu jarðhita og vatnsafls úti um allan
heim.
Það er ekki lengur hægt að hugsa þannig að endalaust sé hægt að
auka sjávarafla, virkja meira eða fjölga ferðamönnum. Það er hins
vegar endalaust hægt að hagnýta góðar hugmyndir í kollinum á vel
menntuðu fólki.
Langtímahagvöxtur byggist á þekkingu:
Súpukjötshagkerfið
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@frettabladid.is
SKOÐUN