Fréttablaðið - 12.09.2012, Blaðsíða 29
FRÉTTASKÝRING
Þórður Snær Júlíusson | thordur@frettabladid.is
Afnema á höft á fjármagnsflutn-
inga með því að gefa út löng
skuldabréf, sem útgefin verða af
tegundum útgefenda til að end-
urfjármagna erlendar skuldir
sínar eða til að ráðast í nýfjár-
festingar. Þetta kemur fram í til-
lögum Samtaka fjármálafyrir-
tækja (SFF) sem kynntar hafa
verið fyrir Seðlabanka Íslands,
hagsmunaaðilum, stjórnvöldum
og fjöl miðlum að undanförnu.
Tillögurnar byggja á vinnu hóps
sem samtökin skipaði snemma á
þessu ári til að kanna til hvaða að-
gerða hægt væri að grípa til að af-
nema höftin.
Rúmlega 800 milljarðar fastir inni
Samkvæmt lögum eiga höft á fjár-
magnsflutninga, sem í daglegu tali
eru sjaldan kölluð annað en gjald-
eyrishöft, að lyftast í lok árs 2013.
Hvernig það verður gert er eitt
helsta hagsmunamál Íslendinga,
enda eru að minnsta kosti rúm-
lega 800 milljarðar króna, sem eru
í eigu erlendra aðila, fastir innan
haftanna. Eigendur þeirra eru af
ýmsum toga, en þeirra stærstir
eru jöklabréfa eigendurnir svo-
kölluðu með nokkur hundruð
milljarða króna eign og kröfu-
hafar föllnu bankanna þriggja,
sem áætla að um 450 milljarðar
króna af endurgreiðslum þeirra
verði í íslenskum krónum. Þetta
fé á það sameiginlegt að vera afar
líklegt til að leita út úr íslensku
hagkerfi við afléttingu hafta með
tilheyrandi vandamálum fyrir Ís-
land, enda þyrfti þá að skipta allri
þeirri upphæð í gjaldeyri sem er
einfaldlega ekki til.
Áætlanir hafa skilað litlu
Stjórnvöld og Seðlabankinn eru
með áætlun í gangi til að vinna á
þessu vandamáli, meðal annars
með því að bjóða eigendur þessara
krónueigna að fjárfesta þær hér-
lendis gegn afslætti. Ýmsir hags-
munaaðilar telja þó að áætlunin
muni ekki ganga ein og sér og
hafa lagt til viðbótartillögur.
SFF hefur verið að kynna sínar
að undanförnu. Þær eru af svip-
uðum meiði og tillögur sem Við-
skiptaráð og Samtök atvinnu-
lífsins (SA) hafa áður gefið út
og snúast í grófum dráttum um
að gefa út löng skuldabréf sem
eigendur krónueigna sem fastar
eru í höftum verða að kaupa.
Þannig verði þessu vandamáli
komið í langt endurgreiðsluferli.
Fleiri en ríkið útgefendur
Munurinn á tillögum SFF og hinna
er þó sá að samtökin vilja að fleiri
en bara ríkið geti gefið út þau
skuldabréf sem krónueigendurnir
verða skikkaðir til að kaupa. Sam-
kvæmt tillögum SFF verða útgef-
endur þessara löngu skuldabréfa,
sem eiga að vera til að minnsta
kosti fimmtán ára, af fimm mis-
munandi tegundum. Þær er hægt
að sjá í hliðarefni.
Í tillögunum segir að „vextir
á bréfunum yrðu ákveðnir af út-
gefendum en gengi krónunnar við
kaup á þeim af Seðla bankanum
– annaðhvort með sérstökum
út boðum eða þá með einhliða
ákvörðun SÍ“.
Með öðrum orðum á að endur-
fjármagna nær allar erlendar
skuldir íslenskra aðila með því
að knýja eigendur aflandskróna
til að selja okkur þær á verði
sem Seðlabankinn ákveður og
vöxtum sem lántakendurnir
sjálfir ákveða. Í staðinn ætlum við
að endurgreiða þeim í erlendum
gjaldeyri á nokkrum áratugum.
Endur greiðsla höfuðstóls hefst
ekki fyrr en árið 2018, þegar Ís-
land verður búið að endurgreiða
þau lán sem vinaþjóðir okkar
veittu okkur eftir hrunið, og eiga
að verða jafnar frá þeim tíma.
Óvíst með viðbrögð eigenda
Þá stendur einfaldlega eftir
sú spurning hvernig eigendur
þessara krónueigna munu taka
í það að fá ekki að fara með
eignir sínar út úr íslensku hag-
kerfi að fullu fyrr en eftir ára-
tugi, og fá fyrir það greidda vexti
sem eru einhliða ákvarðaðir af
út gefendum bréfanna sem þeir
yrðu neyddir til að kaupa. Sumir
þessara aðila eignuðust nefnilega
krónu eignir sínar eftir hrunið, til
dæmis með því að kaupa kröfur á
föllnu bankanna. Á þeim tíma voru
ekki neinar hömlur á útgreiðslum
þrotabúa bankanna. Þær voru
hins vegar settar í mars með laga-
breytingu og því eru þessir fjár-
festar skyndilega lokaðir inni.
Þeir sem standa að tillögum SFF
horfa til þess að auðveldara verði
að ræða beint við þennan hóp, og
aðra kröfuhafa bankanna, þegar
nauða samningar Kaupþings og
Glitnis verða frágengnir á næstu
mánuðum. Þá mun verða skip-
aður einhvers konar forstjóri og
stjórn yfir eignarhaldsfélög utan
um eignir þeirra sem hafa mun
skýrara umboð kröfuhafa en
nokkurn tímann skilanefndir eða
slita stjórnir.
Væri gott fyrir Ísland
Ljóst er að ef leið SFF yrði að
veruleika þá væri það ákaflega
gott fyrir Ísland og Íslendinga.
Hægt væri að endurfjármagna
skuldir ríkis, sveitarfélaga,
orkufyrirtækja og viðskiptavina
bankanna sem fá lánað í erlendri
mynt á miklu betri kjörum en
þeim býðst nú og til mjög langs
tíma. Til viðbótar væri í boði nýtt
lánsfé til að ráðast í nýfjárfest-
ingar sem myndu auka hagsæld.
Það l iggur þó ekki fyrir
hvernig alþjóðasamfélagið
myndi bregðast við slíkri að-
gerð og hvort Ísland fái enda-
laus tækifæri til að ganga á
hagsmuni kröfuhafa á sama tíma
og landið skapar sjálfu sér betri
skilyrði. Ísland gerði það með
neyðar lögunum þegar eigendur
skuldabréfa voru látnir blæða
til að hægt væri að tryggja inn-
stæður og endurreisa föllnu
bankanna. Ótrúlegur skilning-
ur hefur ríkt gagnvart þessum
neyðar aðgerðum Íslendinga.
Fróðlegt verður að sjá hvort slíkt
umburðar lyndi myndi ná yfir þá
leið sem SFF leggur til.
5MIÐVIKUDAGUR 12. SEPTEMBER 2012
Íslenska fyrir-
tækið Hand-
p oi nt hef u r
hafið að bjóða
fyrirtækjum
h ér á l a nd i
posaþjónustu.
Fyrirtækið
hefur um ára-
bil boðið lausn-
ir á þessu sviði
e r le nd i s e n
sam hliða innleiðingu korta- og
pinn-posa hér á landi hyggst það
hefja landvinninga hér.
„Í fyrst lagi finnst okkur
rosalega gaman að geta loksins
boðið innlendum fyrirtækjum
upp á valkost í þessum efnum,“
segir Erla Ósk Ásgeirsdóttir,
markaðsstjóri Hand point, og
heldur áfram: „Þá keppum við
ekki bara í verði heldur bjóðum
við upp á ýmsar nýjungar. Í því
samhengi má nefna svo kallaða
vefgátt sem gerir fyrir tækjum
kleift að fara á vefinn og sjá
allar færslur sem er svo auð-
velt að prenta út. Þá eru tveir
góðir kostir við okkar posa
að þeir krefjast hvorki sér
internet snúru né sér rafmagns-
snúru.“
Handpoint var stofnað árið
1999 og hefur unnið að þróun
greiðslulausna frá árinu
2004. Hjá fyrirtæk-
inu starfa 35
starfsmenn
í þremur
löndum
en það
sér-
hæfir
sig nú í
greiðslu-
lausnum
fyrir fyrir-
tæki sem gera
þeim kleift að taka á móti korta-
og pinn-greiðslum með öruggum
hætti.
Á Íslandi hafa hingað til verið
í notkun posar sem lesa segul-
rönd greiðslukorta. Um þessar
mundir standa yfir skipti yfir í
svokallaða korta- og pinn-posa
sem lesa örgjörva á kortum auk
þess sem eigandi kortsins þarf
að staðfesta færsluna. Handpo-
int hefur sérhæft sig í lausn-
um sem byggja á kort- og pinn-
greiðslukerfi. Fyrir-
tækið hefur því ekki
boðið þjón-
u s t u s í n a
á Í s l a n d i
þangað til nú
en það hefur
meðal ann-
ars haslað sér
völl í Bretlandi.
Erla Ósk segir að
viðtökur fyrir tækisins
hér á landi hafi verið mjög
góðar. „Markaðinn greini-
lega þyrsti í samkeppni og við
höfum þegar kynnt þjónustu
okkar fyrir flestum stærstu
söluaðilum landsins.“
Loks segir Erla að fyrirtækið
muni á næstu mánuðum kynna
fleiri greiðslulausnir en hefð-
bundna posa og nefnir til að
mynda smáposa sem tengjast
snjallsímum og spjaldtölvum.
- mþl
ERLA ÓSK
ÁSGEIRSDÓTTIR
Íslenska fyrirtækið Handpoint haslar sér loks völl á Íslandi:
Býður upp á nýja tegund posa
Tillögurnar gera ráð fyrir því að útgefendur skuldabréfanna verði af fimm
mismunandi gerðum. Í fyrsta lagi á Ríkissjóður Íslands að gefa út bréf,
en umfang þeirra á að takmarkast við aflandskrónueign í innlendum
skuldabréfum um síðustu áramót. Sú eign nam tæplega 300 milljörðum
króna á þeim tíma.
Í öðru lagi eiga orku- og orkudreifingarfyrirtæki að gefa út bréf sem
svara til „innlends þáttarkostnaðar nýfjárfestingar eða til endurfjármögn-
unar erlendra lána frá erlendum aðilum sem eru á gjalddaga á næstu 12
mánuðum“. Á einfaldara máli þýðir þetta endurfjármögnun á erlendum
skuldum íslenskra orkufyrirtækja og fjármögnun á öllum fjárfestingum
sem þau ætla að ráðast í. Þarna mun Landsvirkjun vitanlega spila stóra
rullu, sérstaklega í krafti þeirrar ríkisábyrgðar sem hvílir á skuldum fyrir-
tækisins.
Þá eiga fjármálafyrirtækin að fá að gefa út bréf til að lækka gjaldeyris-
ójöfnuð sinn, fyrirtæki sem hafa undanþágu frá skilaskyldu gjaldeyris að fá
að gefa út sem svarar til innlends þáttarkostnaðar vegna nýfjárfestingar og
sveitarfélög eiga að fá að endurfjármagna öll erlend lán sem eru á gjald-
daga á næstu tólf mánuðum.
ÚTGEFENDUR SAMKVÆMT TILLÖGUM SFF
Afnám nýtt til að endurfjármagna
Tillögur Samtaka fjármálafyrirtækja um afnám hafta miða við að ríki, sveitarfélög, fjármálafyrirtæki, orkufyr-
irtæki og fyrirtæki með undanþágu frá skilaskyldu gefi út löng skuldabréf sem eigendur haftakróna þyrftu að
kaupa. Yrði hægt að endurfjármagna skuldir og fjármagna nýframkvæmdir á betri kjörum en bjóðast annars.
SEÐLABANKINN Lög gera ráð fyrir því að höftin verði afnumin fyrir lok árs 2013. Rúmlega 800 milljarðar króna hið minnsta eru fastir inni
í höftunum. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
Íslandsbanki hóf fyrr í ár að bjóða
starfsfólki sínu upp á að vinna
með lærimeistara, eða mentor,
til að stuðla að starfsþróun innan
bankans. Konum hefur hingað til
boðist þátttaka en í haust mun
körlum einnig bjóðast tækifæri.
Guðný Helga Herbertsdóttir,
upplýsingafulltrúi Íslandsbanka,
segir að þetta verkefni sé liður
í því að efla starfsþróun starfs-
manna bankans. „Þetta er góð leið
fyrir þá reynsluminni til að sækja í
brunn þeirra sem eru reynslumeiri
og fyrir fólk til að þróa sig áfram
í starfi, þróa eigin getu og færni.
Markmiðið var fyrst og fremst að
stuðla að starfsþróun innan bank-
ans og það hefur gengið mjög vel.“
Áhugasamir hafa komist í sam-
band við lærimeistara í gegnum
mannauðsstjórn bankans og er þá
miðað við óskir og starfssvið við-
komandi. Verkefnið ein skorðast
ekki við fólk innan bankans en
Katrín Oddsdóttir, forstöðu maður
Einkabankaþjónustu VÍB, fær til
dæmis að leita í reynslubanka
Hrundar Rúdólfsdóttur, fram-
kvæmdastjóra starfsþróunar hjá
Marel. Katrín segir ýmislegt hafa
vakið áhuga hennar á að taka þátt
í þessu verkefni. „Ég hef unnið í
bankanum síðan ég útskrifaðist úr
háskóla, þannig að mig langaði til
þess að kíkja út fyrir banka geirann
til að fá speglun á tilveruna annars
staðar. Fjármálageirinn, þar sem
ég starfa, er frekar karllægt um-
hverfi og ég vildi fá sjónar horn úr
öðrum karlaheimi, og svo er Hrund
með mikla reynslu af stjórnun sem
hún getur miðlað til mín. Þá er ég
líka tveggja barna móðir sem er
að reyna að samþætta vinnu og
heimilislíf, þannig að ég hugsaði
mér að ég gæti lært mikið og bætt
mig, bæði faglega og á persónulega
sviðinu.“
Katrín segist afar ánægð með
reynsluna hingað til og vonast til
þess að framhald verði á. - þj
Nýtt starfsþróunarverkefni Íslandsbanka:
Reynsluboltar miðla
af reynslu sinni