Fréttablaðið - 12.09.2012, Blaðsíða 30

| 6 12. september 2012 | miðvikudagur
Ferðaskrifstofa Íslands ehf. í söluferli
Academy S.a.r.l. hefur falið Arctica Finance að annast sölu á öllu hlutafé í
Ferðaskrifstofu Íslands ehf.
Ferðaskrifstofa Íslands er stærsta ferðaskrifstofa landsins og markaðssetur hún
ferðir undir vörumerkjum Úrvals Útsýnar, Sumarferða, Plúsferða og Hekla Travel.
Söluferlið er opið öllum áhugasömum fjárfestum sem að mati seljanda geta sýnt
fram á að hafa viðeigandi þekkingu og fjárfestingargetu umfram 500 milljónir
króna. Seljandi áskilur sér þó rétt til þess að takmarka aðgang að söluferlinu,
meðal annars ef fyrir hendi eru lagalegar hindranir á því að viðkomandi fjárfestir
eignist ráðandi hlut í félaginu, til dæmis vegna samkeppnisreglna.
Nánari upplýsingar um söluferlið má finna á vef Arctica Finance, www.arctica.is,
í síma 513-3300 og um netfangið FITravel@arctica.is.
Frestur til að skila óskuldbindandi tilboði er kl. 16:00 þann 28. september 2012.
Seðlabankinn gaf 27. ágúst út
rit sem nefnist Varúðarreglur
eftir fjármagnshöft. Í ritinu eru
kynntar tillögur að svokölluðum
þjóðhagslegum varúðarreglum.
Leggur bankinn til að nokkrar
slíkar verði lögfestar hér á landi
með það fyrir augum að minnka
líkurnar á þjóðhagslegum áföllum.
Þá telur bankinn jafnframt að
setning varúðarreglna búi í
haginn fyrir afléttingu gjaldeyris-
hafta á næstu árum.
Í inngangi skýrslunnar segir að
reynslan í aðdraganda fjármála-
kreppunnar sýni að þótt óheftar
fjármagnshreyfingar geti ýtt
undir fjármunamyndun og hag-
vöxt fylgi þeim einnig áhætta
fyrir fjármálakerfið og innlent
efnahagslíf sem nauðsynlegt sé
að draga úr. Þá geti orðið óstöðug-
leiki á gjaldeyrismarkaði við losun
gjaldeyrishaftanna sem skynsam-
legt geti verið að reyna að lág-
marka.
„Við erum að vinna eftir ákveðnu
ferli til að afnema megi gjaldeyris-
höftin. Meðan á því ferli stendur er
mikilvægt að það sé skýrt hvernig
aðstæður verða hér á landi eftir
að höftin verða
afnumin,“ segir
Sigríður Bene-
diktsdóttir,
framkvæmda-
stjóri fjármála-
stöðugleika-
s v i ð s S e ð l a -
b a n k a n s , o g
heldur áfram:
„Þá þarf að koma í veg fyrir að
þær áhættur sem mynduðust til að
mynda fyrir árið 2008 endurtaki
sig og valdi vandræðum á ný. Að
sjálfsögðu verður aldrei hægt að
fyrirbyggja allar áhættur en von-
andi getum við komið í veg fyrir
þær augljósustu.“
Í skýrslunni er einkum vísað til
þrenns konar áhættu sem mikil-
vægt geti verið að draga úr. Í fyrsta
lagi sveiflukenndar fjármagns-
hreyfingar sem magni hagsveifl-
una. Í öðru lagi gjaldmiðlamisvægi
í efnahagsreikningum innlendra
aðila en það þýðir til að mynda
að lögaðilar hafi lán í erlendum
myntum en tekjur í íslenskum
krónum. Og í þriðja lagi gjalddaga-
misræmi í erlendum gjaldmiðlum
í efnahags reikningum fjármála-
stofnana. Er þar átt við þegar
fjármála stofnanir kaupa erlend-
ar langtímaeignir og fjármagna
kaupin með skammtímaskuldbind-
ingum, til að mynda innlánum og
endurhverfum lánum.
„Við höfum glímt við ákveðinn
vanda í peningastefnunni, að þegar
það er þensla og vextir eru hækkað-
ir þá eykst oft innflæði fjármagns.
Það má því segja að hækkun vaxta
sé að hluta til þensluhvetjandi sem
er óheppilegt og eitthvað sem við
þurfum að geta komið í veg fyrir.
Þá þarf að taka á þeirri áhættu
sem myndast þegar gjaldeyrisá-
hætta er færð frá aðilum eins
og bönkum, sem kunna að stýra
áhættunni, yfir á þau heimili og
fyrirtæki sem skortir tæki og
kunnáttu til þess að stýra henni,“
segir Sigríður um þá áhættuþætti
sem Seðlabankinn vill meðal ann-
ars að tekið verði á.
Þá segir Sigríður að Íslendingar
séu síður en svo fyrsta þjóðin til
að skoða upptöku varúðarreglna.
„Sem dæmi má nefna að Banda-
ríkjamenn og Kanadabúar greiða
aðeins út innlán í sínum eigin
gjaldmiðli ef innlánastofnanir
lenda í vandræðum. Þessu til við-
bótar er nokkuð algengt að lönd
hafi ákveðin takmörk á því hve
mikið lífeyrissjóðir geta fjárfest
erlendis en við erum svo sem ekki
að mæla með því til frambúðar,“
segir Sigríður og bætir við: „Okkar
hugmynd byggir á þeirri áhættu að
Ræða reglur til varnar stöðugleika
Seðlabankinn hefur kynnt tillögur að varúðarreglum sem eiga að draga úr kerfisáhættu í efnahagslífinu og búa í
haginn fyrir lyftingu gjaldeyrishafta. Skiptar skoðanir eru meðal stjórnmálaflokkanna um ágæti hugmyndanna.
ALMENNT JÁKVÆTT INNLEGG
„Almennt held ég að þetta sé jákvætt innlegg. Það er hins
vegar alltaf spurning hversu langt á að ganga í að setja
upp takmarkanir á borð við þær sem þarna eru lagðar til.
Ég held þó að við höfum lært þá lexíu af fjármálahruninu
að heilt yfir sé skynsamlegt að setja einhverjar reglur til
að minnka hugsanlegt ójafnvægi í hagkerfinu og til að
við getum gripið inn í ef í óefni stefnir,“ segir Birkir Jón
Jónsson, varaformaður Framsóknarflokksins. Þá telur Birkir
ástæðu til að skoða hagstjórnina hér á landi í víðara sam-
hengi og endurskoða peningamálastefnu Seðlabankans.
„Ég held að það hafi sýnt sig að peningamálastefnan gengur hreint ekki upp.
Fulltrúar allra þingflokka vinna nú að endurskoðun á stefnunni og þar kemur
til dæmis til greina að fjölga stýritækjum bankans.“
HLJÓMAR EINS OG FRAMLENGING Á HÖFTUM
„Þessar hugmyndir hljóma eins og framlenging á gjald-
eyrishöftunum. Það eru mér mikil vonbrigði að við séum
nú, fjórum árum eftir að höftin voru sett, enn að ræða um
jafn viðamiklar takmarkanir á frjálsum fjármagnsflutningum
og raun ber vitni,“ segir Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, um hugmyndirnar. „Grunnvandinn er
sá að við erum ekki með nægilegan hagvöxt í landinu. Þar
af leiðandi erum við með það óhagstæðan viðskiptajöfnuð
að við getum ekki sýnt fram á með trúverðugum hætti að
við getum bæði staðið við þær skuldbindingar sem stofnað
hefur verið til og leyst höftin.“ Þá segir Bjarni nauðsynlegt að ræða framtíð
peningastefnu Seðlabankans í víðara samhengi. „Það er augljóst að það skortir
alla samþættingu á milli þess sem ríkissjóður og sveitarfélög annars vegar og
Seðlabankinn hins vegar voru að gera fyrir hrun. Að því marki sem ný tæki
kynnu að þvinga fram aukna samþættingu ætti það að koma til skoðunar. Ég
sakna þess að ekki sé rætt meira um það í þinginu.“
MIKILVÆGT AÐ SETJA NIÐUR VARÚÐARREGLUR
„Ég fagna þessari skýrslu og held að hún sé mikilvægt inn-
legg í þá vinnu sem er fram undan við að aflétta gjaldeyris-
höftunum. Um leið er hún hluti af því ferli að draga lærdóm
af þeim óförum sem við fórum í gegnum í efnahagsmálum.
Það hefur sýnt sig býsna harkalega að við höfðum ónógan
viðbúnað og okkur skorti ýmsar varúðarreglur og tæki til
inngripa. Það er því mikilvægt fyrir okkur nú að setja slíkar
reglur niður þannig að ef ástand skapast þar sem hætta er
á bólum eða óæskilegum sveiflum verðum við tilbúnari en
áður,“ segir Helgi Hjörvar, þingmaður Samfylkingarinnar og
formaður efnahags- og viðskiptanefndar. Þá segir Helgi að horfast þurfi í augu
við að krónan muni ekki fljóta aftur með sama hætti og gerð hafi verið tilraun
með. „Þess vegna höfum við í Samfylkingunni talið okkur betur borgið í stærra
myntsambandi. Þannig getum við aukið viðskiptafrelsi og dregið úr þörfinni á
takmörkunum sem þessum,“ segir Helgi.
SKEPTÍSKUR Á AÐ KRÓNAN EIGI FRAMTÍÐ
„Mér finnast þessar tillögur allar saman líta vel út á blaði.
Það gerði hins vegar líka fyrirkomulagið sem var haft á
þegar krónunni var fleytt árið 2001 en gekk svo ekki upp.
Það er nefnilega eitt að vera með svona varúðarreglur
sem líta vel út á blaði. Það er annað að koma þeim til
framkvæmda og það er það þriðja að fylgja þeim eftir. Það
þarf að vera algjörlega tryggt að skrefum tvö og þrjú verði
fylgt eftir og í því pólitíska umhverfi sem við búum við
líst mér eiginlega frekar illa á framhaldið,“ segir Þór Saari,
þingmaður Hreyfingarinnar, og heldur áfram: „Ég er einnig
skeptískur á þessa leið vegna þess að ég er almennt skeptískur, að fenginni
reynslu, á að við getum haldið krónunni hér áfram sem gjaldmiðli án þess
að það verði almenningi til skaða enn eina ferðina.“ Þá segir Þór mikilvægast
nú að skoða aðrar leiðir í gjaldmiðilsmálum og lítur hann þá helst til upptöku
annars gjaldmiðils og afnáms verðtryggingar.
ILLA BRENND AF ÓVÖRÐU HAGKERFI
„Fyrir mitt leyti er ég tilbúinn að skoða allt sem þarna
er talið upp,“ sagði Steingrímur J. Sigfússon, formaður
vinstri grænna, í Klinkinu, viðtalsþætti um efnahags- og
þjóðfélagsmál á Vísi, 2. september. „Við erum náttúrulega
mjög illa brennd af því hversu óvarið hagkerfið reyndist
og hversu opnar áhætturnar voru hjá ýmsum aðilum. Það
hefur bersýnilega sýnt sig að það er til dæmis ekki mjög
skynsamlegt að innlendir aðilar með tekjur í krónum
skuldsetji sig stórlega í erlendum myntum og séu óvarðir
fyrir áhættu því tengdri.“ Þá sagðist Steingrímur fagna
vinnu Seðlabankans sem væri liður í víðtækari undirbúningi sem miðaði að
því að skilgreina skipulag efnahagsmála hér á landi til framtíðar.
SIGRÍÐUR
BENEDIKTSDÓTTIR
FRÉTTASKÝRING
Magnús Þorlákur Lúðvíksson
magnusl@frettabladid.is
1. Reglur um laust fé og gjaldeyrisjöfnuð fjármálafyrirtækja
Lausafjárreglurnar munu byggjast á hinu alþjóðlega Basel-
III-regluverki en verða lagaðar að íslenskum aðstæðum.
Þannig verður stefnt að því að tryggja fjármálafyrirtækjum
laust fé í allt að einn mánuð undir töluverðu álagi og þá
þurfa fjármálafyrirtæki að geta staðist lokun fjármagns-
markaða í allt að þrjú ár án þess að gengið sé á gjaldeyris-
varaforða landsins. Með þessu eru gjalddagamisræmi í
erlendum gjaldeyri settar mjög þröngar skorður.
2. Takmörk á söfnun innlána erlendis
Stefnt skal að því að dregið verði verulega úr möguleikum
innlendra fjármálafyrirtækja til að safna innstæðum
í erlendum gjaldmiðli. Hugmyndin er sú að draga úr
gjalddagamisræmi í erlendum gjaldmiðlum og undir-
strika einnig hlutverk Seðlabankans sem lánveitanda til
þrautavara í íslenskum krónum einungis. Seðlabankinn
getur ekki verið lánastofnunum lánveitandi til þrautavara í
erlendum gjaldeyri nema að mjög takmörkuðu leyti.
3. Skorður settar við lánveitingum í erlendum gjaldmiðlum
Seðlabankinn mælist til þess að settar verði skorður við
lánveitingum í erlendum gjaldmiðlum til sveitarfélaga,
heimila og annarra sem ekki hafa tekjur eða eignir í
erlendum gjaldmiðli. Hugmyndin er sú að draga úr gjald-
eyrisáhættu sem getur myndast við slíkar lánveitingar.
4. Spornað við sveiflum í fjármagnsflæði
Seðlabankinn vill fá í hendurnar stýritæki til þess að
sporna við óhóflegum sveiflum í flæði fjármagns. Stýri-
tækin gætu til að mynda verið gjald á fjármagnshreyfingar
eða sérstök bindiskylda á erlenda fjármögnun.
5. Tímabundnar takmarkanir á kaupum lífeyrissjóða á
erlendum eignum
Þegar gjaldeyrishöftin verða losuð vill Seðlabankinn að
bundið verði í lög hversu hratt lífeyrissjóðirnir geta á ný
byggt upp erlendar eignir. Ljóst er að sjóðirnir munu þurfa
að stækka erlent eignasafn sitt þegar höftin verða losuð
sem gæti skapað þrýsting á gengi krónunnar til lækkunar.
Seðlabankinn vill því að fyrst um sinn eftir að höftin verða
losuð verði takmarkanir settar við kaupum lífeyrissjóða á
erlendum eignum sem verði svo losaðar í skrefum.
TILLÖGUR SEÐLABANKANS AÐ VARÚÐARREGLUM
ef lífeyrissjóðirnir mega skyndi-
lega allir fara úr 20% erlendum
eignum upp í 50% erlendar eignir,
til dæmis 1. janúar 2014, þá er
hætta á að þeir fari allir að sækja
á sömu miðin. Það gæti valdið
gengisveikingu krónunnar og því
að sjóðirnir fengju færri erlendar
eignir en ella. Þetta er því hugsað
sem tímabundin hraðahindrun til
að koma í veg fyrir að öll fiski-
skipin fari á miðin á sama tíma ef
svo má að orði komast.“
Í skýrslunni leggur Seðlabank-
inn til að stofnaðir verði vinnu-
hópar til að útfæra nánar þær hug-
myndir sem kynntar eru í skýrsl-
unni. Þá er ljóst að vilji stjórnvöld
fylgja tillögunum eftir þurfa að
koma til lagabreytingar vegna
fjögurra af þeim fimm reglum sem
kynntar eru í skýrslunni. Þá kann
að vera nauðsynlegt að breyta
lögum vegna fimmtu reglunnar.
Þar sem það verður stjórnmála-
manna að vinna áfram með þessar
tillögur hafði Markaðurinn sam-
band við fulltrúa allra þingflokka
og bað um álit á tillögunum. Svörin
má sjá hér á síðunni.