Fréttablaðið - 26.10.2012, Síða 48

26. október 2012 FÖSTUDAGUR28
BAKÞANKAR
Magnús
Þorlákur
Lúðvíksson
1
6 7 8
10
13
119
12
15
16
18
21
20
17
14
19
2 3 4 5
krossgáta
■ Pondus Eftir Frode Øverli
■ Gelgjan Eftir Jerry Scott & Jim Borgman
■ Handan við hornið Eftir Tony Lopes
■ Barnalán Eftir Jerry Scott & Rick Kirkman
LÁRÉTT
2. berjast, 6. íþróttafélag, 8. efni, 9.
farvegur, 11. tveir eins, 12. kappsemi,
14. teygjudýr, 16. rás, 17. að, 18. fát,
20. kvað, 21. handa.
LÓÐRÉTT
1. skrifa, 3. tveir eins, 4. asfalt, 5.
drulla, 7. röndóttur, 10. er, 13. flík, 15.
bor, 16. þjálfa, 19. tala.
LAUSN
LÁRÉTT: 2. etja, 6. kr, 8. tau, 9. rás,
11. rr, 12. ákefð, 14. amaba, 16. æð,
17. til, 18. fum, 20. ku, 21. arma.
LÓÐRÉTT: 1. skrá, 3. tt, 4. jarðbik, 5.
aur, 7. rákaður, 10. sem, 13. fat, 15.
alur, 16. æfa, 19. mm.
Veistu
eitthvað?
Ja... niður-
stöðurnar úr
blóðprufunum
eru komnar!
Þær segja okkur að þú eigir
að minnka áfengisneysluna
þína til muna! Þú verður að
hugsa um líkamann þinn,
Ívar!
Og þessi
útbrot?
Tómat-
sósa!
Varstu að borða
hakk og spagetti
NAKINN?
Ég var
fullur!
Sorrí, gaur.
Mamma
bannar mér að
fara út í kvöld.
Ertu viss? Pottþéttur.
Hún notaði
„F“-orðið.
...Fjölskyldu-
stund. Flokkast það
ekki undir
einhvers konar
svívirðingar?
SjáÐu, Lísa...hann
telur upp aÐ þremur
og þegar Bjarni
vaknar heldur hann
aÐ hann sé mennskur.
Já! Mér
er boðið í
afmælið hans
Árna!
Annað
afmæli??
En við erum búin að kaupa afmælisgjafir
handa þremur vinum þínum í
þessum mánuði!
Hvað á ég
að gera í
þvi?
Ég get ekki verið vinur þinn
lengur, Kalli. Ég má bara
eiga einn vin sem á afmæli
í október.
Sex ítalskir vísindamenn og fyrrver-andi embættismaður voru í vikunni
dæmdir í sex ára fangelsi fyrir manndráp
af gáleysi. Sök þeirra var að hafa í aðdrag-
anda jarðskjálftans við L‘Aquila á Ítalíu
í apríl 2009, sem varð 297 að bana, látið
hafa eftir sér að stór jarðskjálfti væri ólík-
legur til að eiga sér stað þrátt fyrir jarð-
hræringar á svæðinu.
NÚ ER nokkuð ljóst að vísinda mennirnir
gátu vandað orð sín betur, til dæmis
minnst á að í raun er ómögulegt að spá
fyrir um jarðskjálfta. Það breytir hins
vegar ekki því að þeir höfðu rétt fyrir
sér! Að teknu tilliti til þekkingar jarð-
vísindamanna á jarðskjálftum var
það hárrétt niðurstaða að stór jarð-
skjálfti væri mjög ólíklegur. Hann var
ekki útilokaður, og stórir skjálftar eru
raunar aðeins líklegri til að ríða yfir
en ella í kjölfar minni jarðhræringa,
en hann var samt mjög ólíklegur.
Dómarinn í þessu máli virðist hins
vegar hafa talið vísindamennina
færa um nákvæma jarðskjálfta-
spá og er það ágætt dæmi um
það ofmat sem víða ríkir á spá-
dómsgáfu almennt.
ÞEGAR fréttir eru skrifaðar
um hagspár, skoðanakannanir,
veðurspár og svo framvegis, er
líklegasta niðurstaðan (eða punkt-
matið) nær undantekningalaust
sett í fyrirsögn. Vikmörk eða aðrir
möguleikar eru oft ekki einu sinni nefndir
jafnvel þótt punktmat sé í raun algjörlega
þýðingarlaust án vikmarka. Framsetning
sem þessi ýtir undir þá tilfinningu að spá-
dómarnir séu nákvæmir, og það gerðu orð
vísindamannanna mögulega einnig. Vand-
inn er sá að spádómar um önnur en allra
einföldustu mál eru sjaldnast nákvæmir.
Ástæðan fyrir því að spám er hins vegar
yfirleitt stillt svona upp er sú að fólki líkar
upp til hópa illa við óvissu. Fólk vill frekar
hlusta á þann sem þykist vita allt en annan
sem játar að vera ekki með öll svörin.
SPÁMENN hafa þess vegna oft hvata til
þess að láta eins og þeir viti meira en þeir
gera. Þetta vita spunalæknar sem kenna
stjórnmálamönnum að láta alltaf eins og
þeir séu algjörlega vissir um skynsemi
eigin stefnumála. Þá er þekkt að veður-
fréttamenn spá eiginlega aldrei helm-
ingslíkum á rigningu, jafnvel þótt það sé
þeirra besta ágiskun, heldur hækka þeir
spána í 60% líkur. Fyrir þessu eru tvær
ástæður. Í fyrsta lagi tekur fólk sjaldnast
mark á 50% spám, þótt þær geti veitt heil-
miklar upplýsingar, og í öðru lagi verður
fólk reitt ef það rignir en veðurfréttamað-
urinn spáði 50% eða lægri líkum á rign-
ingu. Það er því sjaldnast skynsamlegt að
taka punktspám eins og þær eru settar
fram. Það þarf líka að velta fyrir sér vik-
mörkunum og meira að segja svörtu svön-
unum sem henda næstum því aldrei. Það
hefðu bæði dómarinn og vísindamennirnir
betur haft í huga.
Skjálfandi spádómar