Fréttablaðið - 15.11.2012, Síða 34

34 15. nóvember 2012 FIMMTUDAGUR
Árið 1988 var Arafat forseti enn útlagi í Túnis, PLO-samtökin
voru stimpluð af Ísrael og Banda-
ríkjunum sem hryðjuverkasam-
tök og Yasser Arafat að sjálfsögðu
yfirhryðjuverkamaðurinn. Hann
fékk því ekki vegabréfsáritun til
Bandaríkjanna og til þess að Ara-
fat gæti ávarpað Allsherjarþingið
ákvað þingheimur að flytja sig um
set, frá New York til Genfar í Sviss,
og þar flutti Arafat sína eftirminni-
legu ræðu um sjálfstæði Palestínu
og leiðina til friðar.
Sama haust var haldið þjóðþing
(PNC) Palestínu og þar lagði þing-
heimur blessun sína yfir stefnu
Arafats sem var að viðurkenna til-
verurétt Ísraelsríkis á nærri 80%
upphaflegrar Palestínu og sætta sig
við orðinn hlut.
Í stríðinu frá 1948-1949 bættu
gyðingar við sig meira en fjórðungi
landsins til viðbótar þeim helmingi
sem Sameinuðu þjóðirnar höfðu
ætlað þeim með samþykkt Allsherj-
arþingsins um skiptingu Palestínu
29. nóvember 1947. Þá voru 22%
landsins eftir, Gaza og Vesturbakk-
inn að meðtalinni A-Jerúsalem.
Ísraelsmenn hernámu fimmtung-
inn sem eftir var í Sex daga stríðinu
1967 og þrátt fyrir allar heitstreng-
ingar og margendurteknar álykt-
anir Sameinuðu þjóðanna, bæði
Öryggisráðs og Allsherjarþings,
hefur Ísraelsríki enn ekki skilað
landinu og nú eru 45 ár liðin. En
landamærin frá því fyrir hernám-
ið 1967 eru einu alþjóðlega viður-
kenndu landamærin.
Árið 1987 brutust út friðsöm mót-
mæli Palestínumanna gegn her-
náminu, Intifada hin fyrri. Þrátt
fyrir friðsemd máttu hundruð Pal-
estínumanna láta lífið og fleiri
hljóta örkuml.
Sjálfstæðisyfirlýsingin 15. nóv-
ember vísaði til Palestínu innan
1967 landamæranna. Það var ekki
lítil eftirgjöf af hálfu þeirrar þjóð-
ar sem byggt hafði Palestínu frá
örófi alda, en Arafat tókst að sann-
færa þjóð sína um að þessi eftir-
gjöf væri söguleg nauðsyn og allar
stjórnmálafylkingar Palestínu-
manna hafa síðan fallist á þessa
niðurstöðu, þar á meðal Hamas-
samtökin.
Árið 1991 hófust friðarvið ræður
í Madrid fyrir tilstuðlan Banda-
ríkjanna en áður en þeim lauk var
gerður samningur á laun, sem kall-
aður var Óslóar-yfirlýsingin og var
hún undirrituð í Washington í sept-
ember 1993. Rabin forsætisráð-
herra var nokkru síðar myrtur af
öfgamönnum úr eigin röðum sem
engan frið vilja semja.
Síðan hafa slíkir verið við völd
í Ísrael, frá Sharon til Netanyahu,
stjórnmálamenn sem látast
stundum vilja ræða frið og tala um
friðar ferli, en verkin tala og segja
aðra sögu. Árásir á íbúa herteknu
svæðanna halda stöðugt áfram,
landránið verður æ umfangsmeira
og nú hefur hálf milljón landtöku-
fólks verið flutt inn á Vesturbakk-
ann, þvert á Genfarsáttmála.
Forysta Palestínumanna hefur
leitað leiða til að styrkja stöðu þjóð-
arinnar með því að fá alþjóðlega
viðurkenningu í von um að það gæti
aukið möguleika á raunverulegum
friðarviðræðum.
Meirihluti þjóða heims viður-
kenndi Palestínu sem sjálfstætt
og fullvalda ríki strax eftir sjálf-
stæðisyfirlýsinguna 1988 en í þeim
hópi voru hvorki Vesturveldin
né hin svokölluðu vestrænu ríki.
Þegar Suður-Ameríka fór að losa
sig undan oki bandarísku heims-
valdastefnunnar á síðustu árum
viðurkenndu ríkin hvert af öðru
Palestínu.
Síðan gerðist það fyrir ári síðan,
að Alþingi Íslendinga ályktaði sam-
hljóða að viðurkenna bæri Palestínu
sem sjálfstætt og fullvalda ríki og
áréttaði jafnframt rétt palestínsks
flóttafólks til að snúa heim aftur.
Þessi ályktun sem var gerð 29.
nóvember er söguleg fyrir margra
hluta sakir og því miður er hún enn
einstæð í röðum vestrænna ríkja
sem hafa ekki viðurkennt sjálf-
sagðan rétt palestínsku þjóðarinnar
til sjálfsákvörðunar og sjálfstæðis.
Viðurkenningin varð síðan form-
lega að veruleika á fundi íslenska
og palestínska utanríkisráðherr-
ans í Reykjavík þann 15. des ember
2011. Hlutur utanríkisráðherra
okkar, Össurar Skarphéðins sonar,
er slíkur í þessu máli, að hans mun
lengi minnst, jafnt í Palestínu sem
hérlendis og víðar. Framganga Öss-
urar í Palestínumálinu hefur verið
þessari þjóð til mikils sóma og ekki
að ástæðulausu hve oft undirrit-
aður fékk að heyra orð sem þessi
í tengslum við viðurkenninguna;
mikið er ég stolt af Alþingi og utan-
ríkisráðherra. Margir sögðu líka,
nú er ég stoltur yfir því að vera
Íslendingur. Þetta var mjög á skjön
við hið litla traust sem mældist þá
almennt á stjórnmálamönnum.
En þessi stefnumótun varð ekki
til í tómarúmi. Hún var rökrétt
framhald af stefnu Alþingis sem
mótuð var árið 1989, og annar
ógleymanlegur atburður á þeim
ferli var heimsókn Steingríms Her-
mannssonar, þáverandi forsætisráð-
herra, til Arafats forseta í maí 1990
sem hafði aðsetur með útlagastjórn
í Túnis. Steingrímur varð fyrst-
ur vestrænna þjóðarleiðtoga til að
rjúfa múrinn. Össur leiðir okkur í
þau fótspor.
Í dag minnumst við sjálfstæðis-
yfirlýsingar Palestínu og eftir tvær
vikur, þann 29. nóvember, munum
við halda upp á eins árs afmæli sam-
þykktar Alþingis og 25 ára afmæli
Félagsins Ísland-Palestína. Þennan
dag munu samstöðufundir með Pal-
estínu haldnir víðs vegar um heim
að tilhlutan Sameinuðu þjóðanna
og vonir eru bundnar við að á þeim
degi samþykki Allsherjarþingið til-
lögu sem felur í sér viðurkenningu á
sjálfstæði og fullveldi Palestínu, þótt
full aðild fáist ekki strax.
Þetta mun auðvelda Palestínu
aðild að alþjóðastofnunum eins og
Alþjóða stríðsglæpadómstólnum,
þannig að hægt verður að draga
ráðamenn til ábyrgðar fyrir stríðs-
glæpi Ísraels. Bandaríkjastjórn og
Ísrael hamast gegn þessu og þegar
eru hafnar efnahagslegar refsiað-
gerðir gegn Palestínu fyrir þá sök
að framfylgja sínum sjálfsagða
rétti. Evrópuríkin standa mörg hik-
andi hjá.
Mikið má okkur þykja vænt að
geta borið höfuðið hátt í þessu rétt-
lætismáli. Þökk sé Alþingi og utan-
ríkisráðherra. Heill sé þjóð og ríkis-
stjórn sem eru samhuga í góðu
máli.
15. nóvember – sjálfstæðisyfirlýsing Palestínu
Ég er knúinn til að svara orðum Sigmars Guðmundssonar
varðandi tónlistarflutning í þætt-
inum Kastljósi sem birt voru
í Fréttablaðinu 13. nóvember.
Samkvæmt greininni segir hann:
„Þetta er skrítin staða að vera
með óánægða tónlistarmenn sem
vilja spila. Við viljum fá þá en það
er ekki hægt. Það eru allir að tapa
á þessu ástandi“ og síðar: „Ástæð-
an er sú að þátturinn getur ekki
lengur borgað tónlistar mönnum
fyrir að koma þar fram…“
Forsaga málsins er að í gildi
hefur verið kjarasamningur
milli Félags íslenskra hljóm-
listarmanna (FÍH) og RÚV
um greiðslur fyrir framkomu
í útvarpi og sjónvarpi. Fyrir
nokkrum árum komum við til
móts við þau sjónarmið RÚV-
manna að framkoma í Kastljósi
hefði ákveðið kynningargildi
fyrir viðkomandi listamann/
menn og samið var um svokall-
aðan „kynningartaxta“ sem gilt
hefur síðan og kveður á um tölu-
verða lækkun frá taxta.
Er í lagi að tónlistarmenn vinni
ókeypis?
Þetta sömdum við um með hálfum
huga af því að með framkomu tón-
listarmannanna í Kastljósi er að
verða til sjónvarpsefni sem nýtur
mikils áhorfs og vinsælda og á
auðvitað að vera metið sem slíkt
í endurgjaldi. Af hverju að semja
sig niður í launum? Svarið liggur
annars vegar í þrýstingi frá hluta
tónlistarmanna, sem telja hags-
munum sínum vegna útgáfu hljóð-
rita best borgið með því að koma
fram í Kastljósi þó engin laun séu
í boði. Hins vegar var fallist á af
okkar hálfu að létta undir með
RÚV í fjársvelti þess svo þessar
upptökur og útsendingar héldu þó
áfram. Kjarni málsins er þó alltaf
af okkar hálfu, að tónlistarmenn
skapa mikil verðmæti með „Kast-
ljósspilamennskunni“ og eiga að
fá borgað fyrir þau.
Rétt er að benda á að aðeins
hluti þeirra sem koma fram í
flestum útsendingum hafa beina
hagsmuni af „kynningunni“ sem
Sigmar er svo rausnarlegur að
bjóða. Fyrst og fremst eru það
þeir sem eru útgefendur og/eða
höfundar og telja sig þá „ná inn
fyrir kostnaði“ annars staðar.
Eftir sitja hinir sem taka oft þátt
vegna félagslegs þrýstings og
bera ekkert úr býtum.
Er hægt að tala svona í forsvari
fyrir opinbert fyrirtæki?
Verst í þessu máli er að opin-
ber starfsmaður skuli leyfa sér
að tala á þeim nótum sem hér
eru raktar. RÚV er rekið fyrir
opinbert fé, ætlar stofnunin að
ganga fram fyrir skjöldu með
að byggja útsendingar á ókeypis
vinnuframlagi annarra, þvert
gegn gerðum samningum? Ég efa
að starfsmenn RÚV fáist til að
vinna launalaust við þáttagerð og
útsendingar, er hægt að ætlast til
þess af öðrum utanaðkomandi?
Reyndar dettur mér í hug í því
samhengi: Nú mælir göturnar
mikill fjöldi ungs og vel mennt-
aðs fólks í fjölmiðlafræði sem
ekki hefur enn fengið vinnu við
sitt hæfi. Leyfa mætti þeim að
koma fram ókeypis í svo sem eitt
sinn sem stjórnendur Kastljóss.
Þau fengju kynningu til að fleyta
þeim áfram í störf sem jafnvel
væru launuð og spara mætti laun
Sigmars. Eru ekki allir að tapa á
að þetta er ekki gert?
Ef við berum ekki virðingu fyrir
störfum okkar, hver gerir það þá?
Tónlistarlíf á Íslandi vekur um
þessar mundir heimsathygli.
Nýafstaðin Iceland Airwaves-
hátíð ber því vitni, þegar þúsundir
útlendinga flykkjast hingað til að
upplifa hvað er að gerast. Grunn-
ur þessarar öflugu tónlistarflóru
er vel menntað fólk á öllum aldri
sem hefur til að bera hæfileika
og metnað. Ég skora á allt þetta
fólk að bera nægilega virðingu
fyrir sjálfu sér og starfi sínu til
að beygja ekki af og láta stundar-
hagsmuni grafa undan framtíðar-
tilveru sinni. Enn fremur skora ég
á forráðamenn RÚV að láta ekki
raddir af þessu tagi tala í sínu
nafni, þeim er það ekki sæmandi.
Kastljósinu beint
að Sigmari
Þetta er í vinnslu“, „Verið er að ræða þetta“ og „Nefnd hefur
verið skipuð til að skoða þessi
mál“ eru frasar sem oft heyrast
við úrlausn samfélagslegra vanda-
mála. Stundum skilar slík vinna
einhverjum árangri og stundum
ekki, þannig er lífið. Staða hús-
næðisskuldara eftir efnahags-
hrunið 2008 er eitt slíkt vanda-
mál. Nefndir voru skipaðar og
leiðir fundnar á borð við 110%
leiðina. Þær leiðir hafa nú verið
framkvæmdar fyrir stóran hóp
húsnæðisskuldara. Einn hópur
skuldara situr þó eftir með sárt
ennið, sá hópur sem tók hús-
næðislán með lánsveði í annarri
eign, oftast vandamanna. Þessar
skuldir eru skiljanlega í litlum
van skilum enda fæstir sem vilja
láta selja ofan af foreldrum sínum
eða tengdaforeldrum og greiða
þessar skuldir fyrst allra skulda
heimilisins. Miklu hefur verið
lofað en ekkert gert til að leiðrétta
stöðu þessa hóps.
Jafna verður stöðu skuldara með
lánsveð þannig að hún verði sam-
bærileg stöðu annarra húsnæðis-
skuldara. Það er bæði brýnt út frá
sanngirnis- og réttlætissjónar-
miðum. Skýrsla nefndar efnahags-
ráðherra sem tók út framkvæmd
á 110% leiðinni kom út í septem-
ber 2011. Þar kom meðal annars
fram að það voru einna helst þeir
sem vildu sýna aðhald og var-
kárni við húsnæðiskaup sem tóku
lánsveð. Önnur niðurstaða var sú
að sá hópur hefði setið eftir við
framkvæmd 110% leiðarinnar og
standi því nú verr að vígi en þeir
sem tóku 100% lán hjá viðskipta-
bönkunum. Margir hafa reynt að
vekja athygli á þessari stöðu láns-
veðsskuldara og því óréttlæti sem
skuldarar með lánsveð hafa verið
beittir við framkvæmd 110% leið-
arinnar fram til þessa.
Rúmt ár er nú liðið frá því að
skýrslan kom út og enn þá hefur
ekkert gerst og staða skuldara
með lánsveð verri en staða ann-
arra húsnæðisskuldara. „Þrjú hjól
undir bílnum en áfram skröltir
hann þó …“ segir í gömlum texta.
Ég hef þó áhyggjur af því að
hjólin undir bílnum hjá fjölskyld-
um með lánsveð séu orðin mun
færri en þrjú og að bíllinn fari að
stöðvast hjá ansi mörgum, sem nú
eru fangar með fjölskyldur sínar
í mikið yfirveðsettu húsnæði og
komast ekkert, frekar en bíll sem
vantar öll hjólin undir.
Þrjú hjól undir bílnum
– staða heimila með lánsveð
Utanríkismál
Sveinn Rúnar
Hauksson
læknir og formaður
Félagsins Ísland-
Palestína
Fjármál
Elín Sigurðardóttir
félagsfræðingur með
lánsveð
Menning
Gunnar Hrafnsson
tónlistarmaður og
stjórnarmaður í FÍH
Einn hópur skuld-
ara situr þó eftir
með sárt ennið, sá hópur
sem tók húsnæðislán með
lánsveði í annarri eign,
oftast vandamanna.
Hlutur utanríkis-
ráðherra okkar,
Össurar Skarphéðinssonar,
er slíkur í þessu máli að
hans mun lengi minnst …