Fréttatíminn - 15.04.2011, Page 14

H afi loðdýrarækt áður verið eitt af óhreinu börnunum hennar Evu hér á landi er sú tíð liðin.
Greinin blómstrar. Gæði íslenskra
minkaskinna eru með þeim bestu í
heiminum og fyrir þau fæst metverð,
hærra verð í erlendri mynt en nokkru
sinni. Útflutningsverðmætið er um
milljarður á ári en Björn Halldórsson,
formaður Sambands íslenskra loðdýra-
bænda, segir allar aðstæður hér á landi
til að tífalda framleiðsluna. „Þá værum
við að tala um eins og verðmæti hálfrar
loðnuvertíðar,“ segir formaðurinn.
Langt fram úr björtustu vonum
„Það hefur verið mjög góður gangur nú
á þriðja ár,“ segir Björn, og ef litið er til
síðustu ára hefur „gengið vel, mjög vel
og gríðarlega vel. Þetta er komið fram
úr öllu sem við hefðum getað ímyndað
okkur,“ segir hann. Íslenskir loðdýra-
bændur sendu 30 til 40 þúsund skinn á
uppboð í Danmörku á dögunum. Met
var slegið en íslensku skinnin seldust
fyrir um 300 milljónir króna á uppboði
hjá Kopenhagen Fur. Kínverjar eru
helstu kaupendur en aukin hagsæld
í því stóra landi hefur nánast sprengt
upp alþjóðlegan loðdýramarkað.
Meðalverð á íslenskum skinnum hefur
verið um 7.500 krónur. Íslensk skinn
verða næst boðin upp í Kaupmanna-
höfn í júní en þá verða á boðstólum um
40-50 þúsund skinn héðan.
Fyrri vandi var heimatilbúinn
Björn segir að loðdýrabændur hafi
einfaldlega snúið blaðinu við fyrir
rúmlega áratug. Greinin hafði á sér
slæmt orð hér. „Þetta gátu engir leyst
nema við loðdýrabændur sjálfir,“ segir
formaðurinn. „Vandi þessarar greinar
var í upphafi heimatilbúinn. Hún fór
ekki af stað á réttum forsendum heldur
til lausnar vanda sauðfjárræktar og
byggðaþróunar í landinu. Það var
offramleiðsla á dilkakjöti, og raunar
mjólkurafurðum líka, á þeim tíma. Þá
þótti mönnum tilvalið að fara út í loð-
dýrarækt, sem raunar var með fína
afkomu annars staðar á þeim tíma. En
það var rokið af stað, fólki var att út
í þetta og mokað í það peningum en
það gleymdist að byggja upp grunn-
stoðirnar, fóðurstöðvar, þekkingu og
viðhald hennar. Það var ávísun á að
dæmið gengi ekki upp þegar á móti
færi að blása. Þá var hvorki þekking né
grundvöllur fyrir rekstrinum og heldur
ekki skilningur á því hvað hafði farið
úrskeiðis.
Þetta var því orðið ansi dapurt hjá
okkur fyrir 10-12 árum þegar við
ákváðum að taka okkur tak og endur-
skipuleggja greinina. Við fengum mjög
góðan ráðunaut, settum okkur mark-
mið og fórum að taka til hjá okkur
sjálfum. Fóðurverð var alltof hátt og
fóður lélegt. Árangurinn er sá að nú
eru íslenskir loðdýrabændur, þeir
sem þraukuðu þrátt fyrir langvarandi
taprekstur, með þeim allra fremstu
í heiminum í framleiðslu og fram-
leiðsluverðmæti. Við fengum ákveðna
hjálp frá stjórnvöldum, sérstaklega í tíð
Guðna Ágústssonar sem landbúnaðar-
ráðherra, og Framleiðnisjóður studdi
okkur alla tíð.“
Árangurinn hefur skilað sér á
ótrúlegum hraða
„Við horfðum í eigin barm, hvað við
værum að gera vitlaust, öðruvísi en loð-
dýrabændur annarra þjóða sem gekk
vel og reyndum að læra af því. Farið var
í mikinn innflutning á erfðaefnum úr
dýrum og því höfum við haldið áfram
stöðugt í ellefu ár, erum að kaupa
það besta frá Danmörku. Það hefur
hægt og bítandi fært okkur upp á við.
Við aðstoðuðum bændur sem fóru á
námskeið bæði hérlendis og erlendis,
sóttum sýningar ytra, auk þess sem við
fengum hingað ráðunauta og aðra sér-
fræðinga. Menn fóru að finna sig betur
í þessu og sjá virkilega góð dýr. Það
jók sjálfstraustið og eitt leiddi af öðru.
Þetta var erfið vinna sem menn fóru
í og hafa haldið út af ótrúlegri seiglu
og þrautseigju – en árangurinn er nú
að skila sér á ótrúlegum hraða. Það
þarf að vinna í þessu en maður fær líka
borgað fyrir það,“ segir Björn.
Framleiðsluverðmæti um
50 milljónir á bú
Loðdýrabú í landinu eru nú 21, að sögn
formanns Sambands íslenskra loð-
dýrabænda. Þau eru aðallega í þremur
héruðum, á Suðurlandi, í Skagafirði og
Eyjafirði og á Vopnafjarðarsvæðinu.
Stakt bú er síðan í Hornafirði. Björn
segir að meðalstærð bús sé um 1.700-
1.800 læður og að meðalbú skili um 7
til 8 þúsund skinnum. „Framleiðslu-
verðmæti er í kringum 50 milljónir á
bú. Heildarverðmætið losar því milljarð
á ári og í það stefnir að það hækki eitt-
hvað,“ segir Björn en hann reiknar með
að á næsta ári bjóði íslenskir loðdýra-
bændur fleiri skinn.
„Þetta skilar sér í hreinum gjaldeyri,
lítið er innflutt til búanna, megnið af
kostnaðinum er innlendur og vinna við
þau. Þótt búin séu ekki nema 21 eru
ársverkin á þeim á milli 30 og 40 og
miðað við hefðbundið margfeldi erum
við að tala um 80 til 100 störf í landinu.
Kínverjar sækja í það sem
flott er og fínt
„Það er margt í þessari starfsgrein sem
er sérstakt. Sjálf stöndum við ekki í
neinni markaðssetningu. Það er alger-
lega á könnu þeirra sem selja skinnin,
þ.e. uppboðshúsanna. Við afhendum
þeim bara skinnin. Við fáum um 7.500
krónur fyrir hvert skinn en í sölukostn-
Gæði ís-
lenskra
minka-
skinna eru
með þeim
bestu í
heiminum
og fyrir
þau fæst
hærra verð
í erlendri
mynt en
nokkru
sinni.
Metverð fæst fyrir íslensk minkaskinn
Björn Halldórsson,
formaður Sam-
bands íslenskra
loðdýrabænda, með
fallegan mink. Gengi
íslenskra loðdýra-
bænda hefur verið
gríðarlega gott að
undanförnu. Ljós-
myndir/Áskell Þórisson
Íslensk skinn hafa verið í þriðja sæti í verði í heiminum á eftir dönskum og norskum en skutu
þeim norsku aftur fyrir sig í fyrra. Baráttan er þó hörð á toppnum. Tuttugu og eitt bú hér á
landi skilar milljarði í gjaldeyri. Allar aðstæður hérlendis til að tífalda framleiðsluna.
Skinnin í stöflum. Kínverjar eru helstu kaupendur.
Framhald á næstu opnu
14 fréttaskýring Helgin 15.-17. apríl 2011