Fréttatíminn - 27.05.2011, Qupperneq 16

ekki í málinu. Í bók Sigmundar
kemur fram að soppur hafi verið
þekkt orð um knött í íslensku máli
allt frá 17. öld. Soppleik er einnig
að finna í Guðbrandsbiblíu sem ein-
hvers konar knattleik. Í Ísafold árið
1918 mátti lesa þessa klausu: „Leik-
vang vill einn af okkar málhögu
mönnum kalla íþróttavöllinn. Sá
hinn sami bendir á, að fyrrum heiti
á knattspyrnu væri soppleikur og
héti knötturinn þá leiksoppur.“
Aldarlöng saga Íslandsmóts-
ins er rakin af mikilli íþrótt í bók
Sigmundar, þ.e. frá árinu 1912 til
1964, en í upphafi er sérstakur kafli
um forsöguna frá 1870 til 1911. Að-
stæður voru frumstæðar sem má
sjá af því að marksúlur KR-inga um
aldamótin voru hreyfanlegar og
geymdar heima og þversláin var úr
snæri. Þá kom það fyrir að stöðva
þurfti æfingar á Melunum vegna
umferðar hestvagna. Bogi Ólafs-
son, einn stofnenda Fram, lánaði
félaginu andvirði fyrsta boltans og
bauðst til að blása út boltann hvenær
sem væri svo ekki þyrfti að leggja
út fyrir fótboltapumpu. Vart þarf að
taka fram að knettir þessa tíma voru
reimaðir.
Síðara bindi sögu Íslandsmótsins
kemur út í nóvember næstkomandi,
nánar tiltekið 11. 11. árið 2011 og
stefnir höfundur á að kynna það fjöl-
miðlum klukkan 11.11 þann ágæta
dag.
Aðalatriðið að fá nöfn með
öllum myndunum
„Ég var byrjaður að viða að mér
þessu efni þegar ég hætti hjá Morg-
unblaðinu fyrir þremur árum,“ segir
Sigmundur sem allir áhugamenn
um íþróttafréttir þekkja af upphafs-
stöfum nafns hans, SOS. Sigmundur
stjórnaði íþróttadeildum þriggja
dagblaða allt frá árinu 1971. Hann
hóf störf á Tímanum, var síðan á DV
og loks á Morgunblaðinu. „Það tók
mig þrjú ár að vinna fyrra bindið,
safna efni og eltast við myndir,“
segir Sigmundur en hann vinnur nú
að gerð síðara bindisins.
„Ég heimsótti ættingja gamalla
leikmanna, dætur og syni, og fann
hjá þeim myndir. Þá lá ég í Þjóðar-
bókhlöðunni og grúskaði í gömlum
skýrslum, sótti heim Borgarskjala-
safn Reykjavíkur og sótti efni í hin
og þessi blöð,“ segir Sigmundur.
Síðan var það eltingarleikurinn við
myndirnar. „Aðalatriðið er að fá
nöfn með öllum myndunum. Það er
ekkert gaman að birta þær nema
nöfn fylgi. Í mörgum bókum er sagt
að hinn eða þessi sé óþekktur. Ég
hef aldrei vitað til þess að nokkur
óþekktur leikmaður hafi spilað með
KR,“ segir Sigmundur. Hann nefnir
sem dæmi mynd í bókinni þar sem
sjá má saman á mynd leikmenn KR
og Fram í fyrrgreindum fyrsta opin-
bera kappleik hér á landi. Vitað var
um nöfn leikmanna Fram en ekki
KR. Myndin hafði birst í bókum án
þessara mikilvægu upplýsinga, m.a.
í sögu Fram, KR og hjá KSÍ. Það
var ekki fyrr en við grúsk í gömlum
Fram-blöðum, sem afi Sigmundar
átti, að hann fann myndina með
öllum nöfnunum. „Ég fór strax með
nafnalistann til gamals KR-ings og
hann sagði: Það er rétt, þetta eru
mennirnir,“ segir Sigmundur.
Til eru bækur um sögu gömlu
Reykjavíkurliðanna, KR, Víkings,
Fram og Vals, sem öll hafa náð
aldarafmæli, og sum vel það, en Sig-
mundur segist kafa mun dýpra en
gert er í þeim bókum auk þess sem
hann einbeiti sér að knattspyrnunni
í sögu þessara félaga. „Þær bækur
eru ekki tæmandi. Ég fylli því í mik-
ið af eyðum sem vantaði, ekki síst
með myndunum sem margar eru úr
einkasöfnum og hafa ekki birst áður
opinberlega.“
Sigmundur segir að við sama
vanda sé að etja við gerð síðara
bindis sögu Íslandsmótsins í knatt-
spyrnu, þ.e. myndasöfnun. Þótt
styttra sé um liðið hafi ljósmyndarar
og fjölmiðlar hvorki geymt myndir
né filmur nógu vel. Heilu pokunum
hafi verið hent. Mikil vinna sé því í
þeirri söfnun, m.a. á Ljósmyndasafni
Reykjavíkur, þar sem Sigmundur
segist m.a. hafa farið í gegnum heilu
filmuhrúgurnar. Sér hafi verið vel
tekið þar vegna sérþekkingar sinn-
ar. „Það munar um hvert ár,“ segir
Sigmundur, „ef nöfnin liggja ekki
fyrir eru myndirnar ónýtar.“
Í þessari miklu samantekt ætlaði
Sigmundur einnig að vera með
kvennadeild knattspyrnunnar en
hefur horfið frá því. „Það er mitt
mat,“ segir hann, „að betra sé að
taka kvennaknattspyrnuna sér,
Íslandsmótið og landsliðið í eina
myndarlega bók. Það er meiri sómi
að því en að reyna að skera hana
niður með karlaboltanum.“
Varðveisla minninganna
„Bókin mín á að lífga upp á minnið
hjá leikmönnum og knattspyrnuunn-
endum,“ segir Sigmundur og nefnir
litla sögu af Gunnari Felixsyni,
leikmanni KR, sem síðar varð for-
stjóri tryggingafélagsins TM. Gunn-
ar var eitt sinn staddur í sjávarþorpi
vegna tryggingamáls í sambandi
við skip en það var ekki trygginga-
félagsforstjórinn sem menn sáu í
Gunnari heldur knattspyrnukapp-
inn. „Ert þú ekki Gunnar Felixson
sem spilaði með KR og Þórólfi
Beck?“ var spurt. Skipið var látið
liggja milli hluta. „Ég gerði mér þá
grein fyrir, að menn eiga að varð-
veita betur minningarnar um íþrótt-
irnar, þannig að það sé hægt að taka
þátt í umræðum og svara spurning-
um skammlaust,“ hefur Sigmundur
eftir Gunnari. „Þessi litla saga segir
hvað það getur verið dýrmætt að
muna og virða það sem menn hafa
upplifað með félögum sínum og
samherjum,“ segir Sigmundur.
Fjórir jafnfætis og sá fimmti
upp að hlið þeirra
Það er mat hins reynda íþróttafrétta-
manns að í íslenskri knattspyrnu-
sögu standi fjórir knattspyrnumenn
jafnfætis sem þeir bestu og sá
fimmti og yngsti í hópnum hafi nálg-
ast þá og komist upp að hlið þeirra,
þ.e. Albert Guðmundsson, Rík-
harður Jónsson, Þórólfur Beck,
Ásgeir Sigurvinsson og Eiður
Smári Guðjohnsen.
Jónas Haraldsson
jonas@frettatiminn.is
F
ram og KR eru enn í fremstu röð íslenskra
knattspyrnuliða en þessi lið léku fyrsta
opinbera kappleikinn á landinu fyrir rétt
tæpri öld, 20. júní árið 1911. Knattspyrna hér
á landi á þó rætur að rekja allt aftur til ársins
1870, eins og fram kemur í fyrra bindi 100 ára sögu Ís-
landsmótsins í knattspyrnu, eftir hinn kunna íþrótta-
fréttamann, Sigmund Ó. Steinarsson.
Soppleikur
Í frásögn blaðsins Eimreiðarinnar af þessum aldar-
gamla leik Fram og KR, sem þá hét raunar
Fótboltafélag Reykjavíkur,
kemur fram að kappar félag-
anna ráku soppinn af mikilli
snilld, ekki síst ungir
sveinar Fram sem
voru miklu þolnari en
þeir stóru í Fótbolta-
félaginu og unnu
að lokum frægan
sigur. Soppur var
nýyrði fyrir knött
eða bolta en festist
Þversláin
var úr
snæri.
 knattspyrna Hundraðasta Íslandsmótið er nýHaFið
Kappar Fram og KR ráku
soppinn af mikilli snilld
Leiksoppurinn heitir nú einfaldlega bolti og gegnir grundvallarhlutverki í knattspyrnunni, eða sopp-
leiknum. Fyrra bindi um 100 ára sögu Íslandsmótsins í knattspyrnu, eftir Sigmund Ó. Steinarsson,
var að koma út og það síðara er væntanlegt í haust.
Tryggvi Magnússon, Fram, einn
fjölhæfasti íþróttamaður Íslands, með
knöttinn (soppinn) og níu af tíu Íslands-
meistarapeninga sem hann vann sér inn
á árunum 1913-1925.
Þórólfur Beck, miðherji KR, skorar hér eitt þriggja marka sinna gegn Keflavík
1960, 8:1 – sendir knöttinn fram hjá Heimi Stígssyni, markverði Keflavíkur. Þór-
ólfur setti glæsilegt markamet í efstu deild 1958-1961 er hann skoraði 46 mörk í
32 deildarleikjum. Met sem verður eflaust aldrei slegið. Hann skoraði mark í 26
af 32 leikjum sem hann lék og hann setti mark í 15 leikjum í röð, sem hann lék.
Jón Sigurðsson, formaður KSÍ,
afhendir Ríkharði Jónssyni Íslandsbikar-
inn 1951 á Melavellinum. Skagamenn
urðu þá fyrstir til að fara með bikarinn
út fyrir bæjarmörk Reykjavíkur.
Ríkharður Jónsson,
knattspyrnukappi frá
Akranesi, og bókar-
höfundur, Sigmundur Ó.
Steinarsson.
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
– Afslátt eða gott verð?
Reykjavík - Reykjanesbæ
Akureyri - Húsavík
Vestmannaeyjum
Steypugljái á
stéttina í sumar
SUPERSEAL
TOP COAT
16 bækur Helgin 27.-29. maí 2011