Nýjar kvöldvökur - 01.04.1947, Blaðsíða 53

N. Kt.
BÓKMENNTIR
91
handd við hinn ægilega atburð, er hann fórst
með skipi sínu og allri áhöfn, nema einum
manni, við Mýrar aðfaranótt 16. sept 1936.
Rit þetta, sem samið er af mikilli þekkingu
á hinum franska ágætismanni, bregður upp
skýrri mynd hans, sent verður lesandanum
minnisstæð. IJað er ætíð hollur lestur að
kynna sér æfisögur og lýsingar afbragðs-
manna, og skilningur sá og lilýja, sem höf.
leggur í frásögn sína, gerir' bókina óvenju
geðþekka.
Þetta er annað rit höf. sem hún gefur út
með titlinum, Merkir menn, sem eg hef
þekkt. Fyrsta ritið var um Grím Thomsen.
Þess er að vænta, að höf. endist aldur og
tími til að bæta fleirum við í safn þetta. Þau
verða áreiðanlega vel þegin af lesendum og
vinningur fyrir bókmenntir vorar.
St. St.
NORÐRABÆKUR.
Bókaútgáfan Norðri hefur verið mikil-
virk síðustu mánuðina, eins og löngum áð-
ur — gefið út margar bækur og sumar þeirra
bæði stórar og þykkar. — Skáldrita Óiafs
Jónssonar, ljóðabókarinnar Fjöllin blá og
skáldsögunnar Oræfaglettur, hefur þegar
verið getið á öðrum stað hér í ritinu, og
verður því ekki orðlengt frekar um þær að
sinni, en hins vegar skal hér lauslega dre])ið
á nokkrar aðrar Norðrabækur, sem allar eru
nýlega komnar á markaðinn.
Hin mikilvirka skáldkona Elinborg Lár-
usdóttir sendir frá sér 13. bók sína. í þetta
sinn er það smásagnasafn, Gömull blöð. Sög-
ur þessar eru prýddar sömu kostum og fyrri
bækur frúarinnar: Stíllinn er víðast leik-
andi léttur og frásögnin fjörleg og hröð.
Hins vegar er efni þessarra sagna harla und-
arlegt sambland af raunhyggju og róman-
tík, atburðarásin víða með fullum ólíkind-
um, fjarstæðukennd, barnaleg, órökvís og
ævintýraleg. Heill hópur Reykvíkinga trúir
því viðstöðulaust — svo að eitt einstakt
dærni sé nefnt af fjöldamörgum svipuðum —
að Svínahraun sé hreinasta Gósenland fyrir
lrjósemi sakir, og stórgróðavænlegt sé að
rækta þar kaffi og jafnvel suðræna ávexti,
enda sé þar þegar kaffiakur, er sprottinn sé
upp af baunum, er sáldrast hafi úr rifnum
kaffipokum bændanna, sem átt hafa leið um
veginn gegnum hraunið! Á slíkum og því-
Jíkum forsendum eru svo þjóðfélagsádeilur
reistar og hvers konar heimspeki önnur, og
má nærri geta, hvort þær ádeilur muni sér-
lega sanhfærandi eða markvissar!
Á Dælamýrum og aðrar sögur nefnist
st'órt smásagnasafn eltir Helga Valtýsson.
Að vísu er vafasamt, hvort rétt er að kalla
alla kaflana í þessari bók smásögur, því að
allmargir þeina eru raunar stuttar ritgerðir
í formi og sniði fagurra bókmennta („ess-
ay“). Bókin er raunar vel þess virði. að um
hana væri skrifuð ein slík ritgerð, og raunar
verða henni engin sæmileg ski! gerð í svo
stuttu máli, sem liér verður við komið að
sinni. Stíll höfundar, eins og hann birtist
þarna, er víðast sérkennilega listrænn og
Ijóðrænn, og sums staðar slunginn heillandi
töfrum. Því miður eru þó ýmsar snurður á
jiessum töfraþræði ,máls og efnis, Jjótt ekki
verði hér lengra út í Jaá sálma farið að finna
Jæim orðum stað með rökstuðningi og dæm-
um, fremur en lofsyrðunum, enda má faun-
ar látlaust urn hvort tveggja deila, án þess
Jró að komizt verði að óyggjandi og endan-
legri niðurstöðu. En hiklaust tel eg J>essa
bók í röð góðra og eftirtektarverðra skáld-
mennta.
Fegurð dagsins nefnist fjórða ljóðabók
Kjartans J. Gíslasonar frá Mosfelli. Fyni
bækur hans hafa hlotið vinsamlega dóma,
og sennilega eru þessi síðustu ljóð hans ekki
lakari hinum fyrri, svo að vafalaust mætti
sitthvað gott um þau segja. Kjartan kveður
oft vel og innilega um átthagana, og víða
bregður fyrir góðlátlegri glettni og gaman-
semi í Ijóðum hans. Fonnið er þó engan
veginn svo fágað og hnitmiðað, né smekkur