Fréttatíminn - 09.12.2011, Blaðsíða 18

H ákon Hákonarson, prófessor við barnaháskólasjúkrahúsið í Fíladelfíu í Bandaríkjunum,
og samstarfsmenn hans, hafa fundið
erfðabreytileika í genum hjá stórum
hópi barna með ADHD-sjúkdóminn
sem á íslensku kallast athyglisbrestur
með ofvirkni. Hákon telur jafnframt að
hægt sé að leiðrétta afleiðingar þessa
erfðabreytileika með lyfi.
„Þetta var athyglisverð rannsókn.
Við skoðuðum 3.500 börn með ADHD
og tólf þúsund heilbrigð börn. Þessi
rannsókn var því ansi stór. Það kom
í ljós að tíu prósent ADHD-sjúklinga
voru með erfðabreytileika í genum
sem tengjast taugaboðefnabraut í heil-
anum. Í öllum tilfellum var um að ræða
gen sem tengjast viðtökum úr glútam-
ínsýrum – mikilvægu taugaboðefni í
heilanum. Þessi samanburður kemur
sterkt og marktækt út,“ segir Hákon í
samtali við Fréttatímann.
Hvað varðar lyfið segir Hákon að
rannsóknarhópurinn hafi náð að finna
lyf sem niðurstöður þeirra bendi til að
geti leiðrétt afleiðingarnar af erfða-
breytileika þessara sjúklinga: „Við álít-
um að við getum notað þetta lyf, sem
var þróað fyrir allt annan sjúkdóm,
en lyfið var áður þróað af Japönum til
þess að bæta minni hjá Alzheimer-
Hákon Hákonarson og félagar hans í Fíladelfíu gætu gefið fjölmörgum börnum með ADHD von um betra líf.
Ljósmynd/Myndasafn Morgunblaðsins
 RannsókniR Lyf gegn atHygLisbResti með ofviRkni
Íslenskur prófessor
þróar lyf við ADHD
Íslendingurinn Hákon Hákonarson fer fyrir rannsóknarhópi á barnaháskólasjúkrahúsinu í
Fíladelfíu í Bandaríkjunum sem er kominn vel á veg með þróa lyf við ADHD sem er athyglis-
brestur með ofvirkni.
Hákon er fæddur
á Akureyri árið
1960, stundaði
nám við Mennta-
skólann á Akureyri
og brautskráðist frá
Læknadeild Háskóla
Íslands 1986. Hann
lauk sérfræðiprófi í
barnalækningum árið
1992 frá University
of Connecticut og í
lungnalækningum
barna frá University of
Pennsylvania School
of Medicine árið
1996. Árið 2001 varði
Hákon doktorsritgerð
sína sem fjallaði um
ofangreindar rann-
sóknir við Læknadeild
Háskóla Íslands.
Hákon hefur leitt
lungnarannsóknarsvið
Íslenskrar erfða-
greiningar frá 1998
og er þar yfirmaður
lyfjafræðarannsókna
og rannsóknasviðs
bólgu- og sjálfsof-
næmissjúkdóma.
Jafnframt sinnti Hákon
lungnalækningum við
barnadeild Land-
spítala – háskóla-
sjúkrahúss. Hann fékk
prófessorsstöðu við
barnaháskólasjúkra-
húsið í Fíladelfíu árið
2006 og hefur starfað
þar við rannsóknir,
lækningar og kennslu.
Hver er Hákon Hákonarson?
sjúklingum. Þeir voru með músamódel
sem benti til þess að lyfið yki minni
músanna. Þegar við fórum yfir niður-
stöðurnar kom hins vegar í ljós að
mýsnar sýndu athyglisbrest og að lyfið
lagaði hann hjá músunum. Það er búið
að nota lyfið á stóran hóp einstaklinga
og engar marktækar aukaverkanir hafa
komið fram,“ segir Hákon.
Fjárfestar og félög í lyftækniiðnaði
hafa þegar sýnt lyfinu áhuga og þessar
rannsóknir Japananna gera að verkum
að lyfið getur verið komið á almennan
markað mun fyrr en venjan er að sögn
Hákonar. „Í ljósi þess að við þurfum
ekki að endurtaka þessar frumrann-
sóknir þá sýnist mér á öllu að það ætti
ekki að taka meira en þrjú ár að koma
lyfinu á almenn markað á meðan það
tekur venjulega tíu til tólf ár í hefð-
bundinni lyfjaþróun og sparar þannig
óhemju mikla fjármuni og tíma. Okkur
sýnist verkefnið ekki kosta meira en
um 20 milljónir dollara [2.360 milljónir
íslenskra króna - innskot blaðamanns]
á meðan það kostar venjulega hundr-
uð milljóna dollara [tugi milljarða
íslenskra króna] að þróa lyf,“ segir
Hákon.
Óskar Hrafn Þorvaldsson
oskar@frettatiminn.is
Hvað er
ADHD?
Samkvæmt Þuríði
Þorbjarnardóttur
líffræðingi er ADHD
skammstöfun fyrir
Attention Deficit
Hyperactivity
Disorder. Á íslensku
ADHD verið nefnt
athyglisbrestur með
ofvirkni, skamm-
stafað AMO. Það
stafar af truflun á
starfsemi heilans
sem veldur
einbeitingar-
skorti, ofvirkni
og/eða hvatvísi.
Þetta hamlar við-
komandi heima
fyrir, í skóla, meðal
félaga, í vinnunni og
samfélaginu almennt.
Þegar við fórum yfir
niðurstöðurnar kom
hins vegar í ljós að
mýsnar sýndu athyglis-
brest og að lyfið lagaði
hann hjá músunum.
Bókaútgáfan Opna - Skipholti 50b - 105 Reykjavík - sími 578 9080 - www.opna.is
„Ég kolféll fyrir þessari bók. Hún er dásamlega vel
skrifuð. Það eru ofboðslega fallegar mannlífs-
myndir þarna.“
– Kolbrún Bergþórsdóttir, Kiljan
„Þetta er ótrúlega vel hugsað verk ...leiftrandi
mynd af samfélaginu.“
– Páll Baldvin Baldvinsson, Kiljan
„Verk Hannesar er einstaklega vel heppnað. Hann
skrifar svo fallegan texta að maður hreinlega
kjamsar á honum.“
– Egill Helgason
Hannes Pétursson mun árita
bók sína í Bókabúð Máls og
menningar, Laugavegi 18,
frá kl.14-15, laugardaginn
10. desember.
ÁRITUN
– Einar Falur Ingólfsson, Morgunblaðinu
„Bækur verða vart
betri en þessi.“
18 fréttaskýring Helgin 9.-11. desember 2011