Fréttatíminn - 20.04.2012, Page 51

Helgin 20.-22. apríl 2012 heilsa 43
Lagersala
íslenskra hönnuða!
Allt að 80% afsláttur
Nú kveðjum við veturinn með glæsilegri lagersölu
í Fellsmúla 28, við hliðina á Góða Hirðinum.
Opið í dag,
föstudag 20. apríl frá kl . 11–19
Laugardaginn 21 . apríl 12–18
Sunnudaginn 22. apríl 13–17
Mánudaginn 23. apríl 11–18
Þriðjudaginn 24. apríl 11–18
Miðvikudaginn 25. apríl 11–18
verslanir gagnast þeim ekki leng-
ur. Við þurfum að hampa hreinum
mat sem er framleiddur á Íslandi og
verðlauna þá sem leggja metnað og
vinnu í mat sem gerir okkur gott.
Það stuðlar að sjálfbærni og heil-
brigði og hér getur ríkisvaldið haft
áhrif.
Búðarvæðing matvæla ásamt
markaðsherferðum stóru matvæla-
framleiðenda hefur orðið til þess að
við borðum of mikið af óhollum mat
sem haldið er stíft að okkur. Ein af-
leiðing þessa er að við borðum ekki
nóg af hollri fitu sem er okkur lífs-
nauðsynleg.
Hvað er holl fita? Jú, það er til
dæmis fita sem er í fiski. Er boðið
upp á ferskan fisk í matvörubúðinni
þinni? Fer jafnmikið pláss undir
fiskinn og sælgætið? Í sumum mat-
vörubúðum er ekki hægt að kaupa
ferskan fisk. Það er neytandinn sem
tapar á þessu, því hollum og nær-
ingaríkum mat er ekki hampað á
sama hátt og lélegri mat sem kostar
minna og dugar lengur. Kaupmað-
urinn vill ekki taka áhættu af því
að fiskurinn verði ónýtur og því er
betra að sleppa því eða bjóða í mesta
lagi eina til tvær tegundir.
Minni heili
Nýleg rannsókn sem var birt í virtu
vísindatímariti, Neurology (28.
febrúar 2012) sýnir að omega 3 fitu-
sýrur, en það er einmitt fitan sem
við fáum úr fiski eða lýsi, getur gert
gæfumuninn fyrir heilastarfsemi
mannskepnunnar. Sýnt er fram á að
samband er á milli omega 3 fitusýru
í rauðu blóðkornum og á heilastærð
og starfsemi heilans. Heilastærð
var mæld í skanna hjá öllum þátttak-
endum. Í ljós kemur að þeir sem í
rannsókninni voru með lægsta hlut-
fall af Omega 3 í rauðu blóðkorn-
unum voru með marktækt minni
heila en hinir sem voru með hærra
hlutfall. Það sem meira er að þeir
sem eru með minna af omega 3 hafa
lakara minni og hreyfigeta var verri
og minni en hjá þeim sem voru með
meira af Omega 3. Það má segja að
niðurstöðurnar séu sláandi svo ekki
sé meira sagt.
Íslendingar í einstakri aðstöðu
Í fyrri pistlum höfum við bent á að
Íslendingar eigi að borða fisk og
aftur fisk. Ísland er nefnilega eitt
af örfáum löndum í heiminum sem
hefur aðgang að villtum fiski og
á Íslandsmiðum eru um 25 villtir
nytjastofnar. í gegnum tíðina höfum
við alið kynslóð fram af kynslóð á
fiski. Það hefur ekki alltaf þótt fínn
matur en betri mat er varla hægt að
hugsa sér.
Við getum ekki látið kaupmenn-
ina í stóru matvörubúðunum ráða
hvað við borðum. Það þarf að eiga
sér stað hugarfarsbreyting. Fæða
okkar þarf að vera eins upprunaleg
og óunnin og mögulegt er. Mikill
sykur og annað sem sett er í unnin
matvæli til að bragðbæta og lengja
geymslutíma dregur úr næring-
argildi matarins og gleðin við að
borða þess konar mat er skamm-
vinn. Leitum í það góða sem for-
eldrar og afar og ömmur ólu okkur
upp við og höfum það að fyrirmynd
að okkar fæðuvali. Hér á landi eru
margir sem bjóða upp á framúrskar-
andi mat í litlum búðum sem leggja
áherslu og hollustu, heilbrigði og
sjálfbærni alla leið. Stöndum við
bakið á þessu hugsjónafólki.
Þórdís Sigurðardóttir
 Heilsa RannSókn á tengSlum andlegRaR vellíðunaR og hjaRta- og æðaSjúkdóma
Glaðlyndi dregur úr hættu á hjartasjúkdómum
B jartsýnt og hamingjusamt fólk er í minni hættu á að fá hjarta- og æðasjúkdóma og heilablóðfall samkvæmt niðurstöðum rann-
sóknar Lýðheilsustofnunar Harvard háskólans og
sagt er frá á fréttavef BBC.
Glaðlynt fólk er almennt heilbrigðara en vísinda-
menn telja að almenn vellíðan dragi úr áhættu-
þáttum á borð við háan blóðþrýsting og of hátt
kólesteról. Streita og þunglyndi hafa þegar verið
tengd við hjartasjúkdóma.
Þeir sem stóðu að rannsókninni í Harvard fóru
í gegnum gagnagrunn rannsókna í því skyni að
skoða rannsóknir sem tækju til andlegrar vellíðan
og hjartasjúkdóma. Í ljós koma að þættir á borð við
bjartsýni, lífsfyllingu og hamingju mætti tengja
við minni líkur á hjarta- og æðasjúkdómum óháð
aldri, félagslegri stöðu, reykingum eða líkams-
þyngd. Áhættan mældist 50 prósentum lægri með-
al bjartsýnustu einstaklinganna.
Dr Julia Boehm og samstarfsfólk leggur áherslu
á að niðurstöður þeirra gefi einungis til kynna
að tengsl sé á milli hamingju og hjarta- og æða-
sjúkdóma en glaðlyndi komi ekki í veg fyrir sjúk-
dóminn.
Erfitt getur verið að mæla vellíðan og að auki
geta aðrir áhættuþættir vegið þyngra þegar kemur
að því að draga úr líkum á sjúkdómnum. Fólk-
ið sem var hvað hamingjusamast lifðu almennt
heilbrigðara lífi, hreyfðu sig meira og neyttu fjöl-
breyttari fæðu sem hefur einnig áhrif.
En jafnvel þótt tekið væri tillit til þessara þátta
og fleiri, svo sem gæða svefnsins, stóðu tengsl
milli bjartsýni og heilbrigðara hjarta samt eftir.
-sda
Rannsóknin bendir til þess að andleg vellíðan sjúklinga
eigi að vera hluti af því sem læknar kanna.
Kristján Vigfússon
kennari í Háskólanum
í Reykjavík
Þórdís Sigurðardóttir
félagsfræðingur og
heilsuráðgjafi hjá IIN