Fréttatíminn - 05.10.2012, Blaðsíða 41

Danstónlistareinvígi
á vinalegum nótum
„Við erum að halda þetta nú í annað skipti; dansiball
þar sem spiluð er danstónlist eða sú sem verið er
að spila í borginni í dag á stöðunum. Erum með það
ferskasta sem er í gangi, íslenska danstónlist og ís-
lenska plötusnúða og færum partíið uppí Von,“ segir
Natalie G. Gunnarsdóttir.
Í kvöld (föstudag 5. október) verður Danz Eliganz
í Vonarhúsinu á vegum Ungs fólks í SÁÁ og mikill
eftirvænting ríkjandi. Danstónlistin rúmar margar
stefnur og í kvöld koma saman í fyrsta skipti tveir
hópar sem hafa verið að gera íslenska danstónlist:
Reykveek og Kviksyndi – ólíkir hópar. Natalie segir
þetta verða einvígi á vinalegum nótum. „Þetta eru
ólíkir strákar sem aldrei hafa spilað saman áður
þannig að það er mikill spenningur fyrir þessu
kvöldi í danstónlistarheiminum.“ Og við erum að tala
um Karíus, Juan solo og Orang Volante úr Reykvvek
og Bypass og Árna Skeng úr Kviksyndi.
Danz Eleganz eru mánaðarlegar uppákomur og sú
fyrsta tókst vonum framar. „Ótrúlega vel mætt, fólk
var að fatta konseptið sem snýst um að koma saman,
dansa og hlusta á góða tónlist. Fókusinn á dansinn
– en við sleppum áfenginu. Fólk treystir sér alveg á
gólfið án áfengis.
Líka strákarnir?
„Heyrðu. Það er árið 2012 og við erum að taka þátt í
árinu. Strákarnir voru alveg svellkaldir úti á gólfi.“
En, einhvern tíma var sagt að Töff gæs dónt dans?
„Sko, margir helstu dansarar sögunnar eru karl-
menn. Standa þar konum alveg jafnfætis. Fred
Astaire. Menn dansa ekkert blindfullir. Þeir bara
ráfa um. Þetta vill gleymast þegar menn tala um að
drekka í sig kjarkinn. Þá verður dansinn útundan og
fókusinn á glasalyftingar. Þegar fókusinn er á dans-
inn og skemmtunina þá ferðu bara að dansa líka.
Spurningin um að sleppa fram af sér beislinu og hafa
gaman.“
Natalie segir að vissulega hafi það verið svo,
einkum á Íslandi, að þessi kúltúr hafi verið neyslu-
drifinn; að fólk sem fari til að hlusta á danstónlist á
klúbbunum hafi haft áfengi um hönd. En það sé að
breytast hröðum skrefum. „Og það er gaman að taka
þátt í þeirri þróun.“ - jbg
Natalie G. Gunnars­
dóttir. Þeir sem
drekkja í sig kjarkinn
dansa ekki, þeir ráfa.
Danz Eliganz í Vonarhúsinu á
VEgum ungs fólks í sáá
og félagar komin á stjá. Hún segir að þeir sem
gista við Þingholtsstræti fari oft í morgunkaffi
til systranna, en nunnur reka kaffistofu fyrir
þá sem eru illa settir, einmitt í Þingholtsstræti.
Milli 40 og 50 á götunni
„Hvar eru þeir? Jahh, þeir eru bara að gera
það sem fólk gerir. Sinna sínu,“ segir Hugrún
borgarvörður sem skutlast oft með fólk sem
tilheyrir þessum hópi á heilsu-
gæsluna eða til að sinna öðrum
erindum. Það á rétt á þjónustu rétt
eins og hver annar borgari svo
sem heilsugæslu. Hugrún segir
að meira reyni á þetta þegar líður
á mánuðinn og hópurinn orðinn
algerlega aðþrengdur fjárhags-
lega. Þeir eru oft hræddir, til
dæmis um það litla sem þeir eiga
í fórum sínum. „Þú mátt gjarnan
skrifa að margir tala um að það
vanti gamla góða Gunnarsholt,
þar sem fólk gat dregið sig í hlé
og hvílst.“
Hugrún segir að samhliða
þeirri þjónustu sem borgarverð-
irnir veita þessum hópi sé verið að
kortleggja stöðu mála – en áætlað
er að þeir sem eru heimlislausir
eru séu á bilinu 150 til 200. Hún
og Arnaldur ætla að þau hafi af-
skipti af um 20 yfir daginn, en þetta sé um 40
til 50 manna hópur sem er á götunni. Svo eru
margir sem ekki nýta sér þjónustu borgar-
varðanna.
Vel á annað hundrað heimilislausir
Þau sem hafa einkum með þennan málaflokk
að gera hjá borginni, hjá velferðarsviði nánar
tiltekið, eru Magdalena Kjartansdóttir og Sig-
tryggur Jónsson sem segir að kerfið sem slíkt
geri ekki kröfur um edrúmennsku, borgin
reyni að veita þeim einstaklingum húsaskjól
og neyðarskýli á þeim forsendum. Verkaskipt-
ing milli ríkis og sveitar er sú að ríkið sjái um
meðferðarúrræði en borgin félagsþjónustu.
Enn er leitað eftir tölum um heimilislausa
og Sigtryggur segir það háð mismunandi skil-
greiningum, eitt sé að vera heimilislaus og
annað að vera húsnæðislaus. Samkvæmt skil-
greiningu ráðuneytisins, sem er býsna stíf,
eru það ekki margir. En með því að víkka skil-
greininguna séu menn komnir í tölu sem er vel
á annað hundrað Íslendinga. Þetta eru konur
og karlar á öllum aldri.
Staðir þar sem heimilislausir fá höfði hallað
Þeir eru ýmsir staðirnir þar sem heimilislausir
og þeir á götunni geta fengið höfði sínu hallað,
oft reknir af öðrum aðilum en á grundvelli
samnings við velferðarsvið Reykjavíkur. Smá-
hýsin og neyðarskýlið við Þingholtsstræti hafa
þegar verið nefnd. Við Miklubraut og á Njáls-
götu eru reknir staðir sem eru sérmerktir tví-
greindum einstaklingum, sem rúma 16. Mýrin
er annað skjól sem getur tekið á móti 5 konum
og í Konukoti er pláss fyrir 8 konur. „Við
veitum meðal annars þá þjónustu að þangað
fara félagsráðgjafar á okkar vegum og eru til
ráðgjafar. Þessi heimili eru fullýtt og að meðal-
tali eru í gistiskýlinu 17 á nóttu. Í Konukoti er
það nær 100 prósent nýting,“ segir Sigtryggur
sem er sálfræðimenntaður og hefur starfað við
þennan málaflokk nánast allan sinn feril. Hann
telur, án ábyrgðar, að borgin veiti þessum hópi,
miðað við fólksfjölda, bestu þjónustu sem gerist
á Norðurlöndum. Sigtryggur segir jafnframt
að ekki megi gleyma því að margir sem teljast
heimlislausir notfæri sér ekki þessa þjónustu.
Hugrún og það teymi sem hún tilheyrir,
borgarverðirnir, hafa nú verið starfandi í fjóra
mánuði við þetta tilraunaverkefni borgarinnar
sem ætlað var til eins árs en til þess var veitt
40 milljónum. Hugrún telur þetta bráðnauð-
synlegt. „Þetta fjallar um betri lífsgæði. Við
veitum þjónustu og erum í skaðaminnkandi
aðgerðum. Þetta er þakklátt og gott fólk. Fínar
og góðar manneskjur þegar sá gállinn er á
þeim. Frábært að fá að eiga í samskiptum við
þetta fólk.“
Sár skortur á úrræðum
Valgerður, læknir hjá SÁÁ, segir að þessi
hópur, sem er veikastur og verst settur, sé
kannski um 2 prósent þeirra sem SÁÁ sinnir.
Ekki stór hluti hóps alkóhólista en þetta er fólk
sem er skaðað af langvarandi neyslu og endur-
teknum veikindum. Og sumir eiga við geð-
sjúkdóma að stríða samhliða vímuefnfíkn. Þau
eiga minni tækifæri og minni von um bata en
aðrir. „Þetta er hópur sjúklinga sem þarf miklu
meiri þjónustu. Þeir þurfa ekki á því að halda
að vera settir til hliðar þar sem þeir veslast upp
og deyja. Það er ekki góð meðferð. Það þarf að
gera svo miklu meira.“
Að sögn Valgerðar rekur SÁÁ Vin, hjúkr-
unarheimili sem sinnir ungum sprautufíklum
sem þegar eru komir á götuna. Það þarf miklu
fleiri slík úrræði. Þessi hópur á auðvitað að
hafa aðgengi að þjónustu eins og hver annar,
heilsugæslu og sjúkrahúsum.. En hann þarf
svo miklu meira. „Það er ekkert vandamál
að afeitra. Og það er jafnvel ekkert vandamál
að senda fólk í síendurteknar eftirmeðferðir.
Spurningin er: Hvað tekur við?“
Því það er svo að þeir einstaklingar sem til-
heyra þessum verst setta sjúklingahópi verða
ekki svo hæglega endurhæfðir á vinnumarkað
en til eru önnur gildi en þau sem snúa beint að
hinu praktíska, til ýmislegs annars og meira
að vinna, til dæmis endurhæfingu sem snýst
um að það geti sinnt fjölskyldu sinni. Mannúð.
Þó ekki sé mikil von um langtímabata meðal
einstaklinga sem tilheyra þessum hópi má
bæta líf þeirra verulega og hjálpa til að losna
úr sjúkdómaástandi um lengri eða skemmri
tíma. Enginn sem á við viðlíka alvarlegan
sjúkdóm að stríða og alkóhólismi er býr við að
það sé nokkur spurning um hvort koma eigi
þeim honum til aðstoðar eða ekki. Spurningin
myndi í því samhengi teljast fullkomlega
fáránleg.
Sjúkleg áfengisneysla skilar ríkissjóði miklum hagnaði
réttlæti
Ríkissjóður hefur gríðarlega miklar tekjur af
áfengissölu. Það er lagt á áfengisgjald sem skilar
ríkissjóði á þessu ári 11,2 milljörðum króna í
tekjur. Sjúkleg áfengisneysla skilar ríkissjóði
gríðarlegum hagnaði. 2,9 milljarðar af þessu
gjaldi eru greiddir af 2,5 prósenta hópnum hér
að ofan.
Þetta eru líklega dýrustu peningar sem koma í
ríkissjóð. Þetta eru peningar veikasta fólksins
og fjölskyldna þeirra; fólksins sem er líklegast
til að deyja fyrir 55 ára aldur af áfengis- og
vímuefnafíkn; fólks sem er líklegra en aðrir til að
vera fátækt og atvinnulaust. Þetta eru peningar
sjúklinga sem fá ekki viðunandi meðferð við
sjúkdómi sínum með þeim úrræðum sem nú
standa til boða.
Síðustu fjögur ár hefur ríkið aukið innheimtu
áfengisgjalds um 40 prósent en á sama tíma hafa
framlög til að greiða fyrir meðferð og úrræði
fyrir þennan hóp verið skorin heiftarlega niður.
Ef ríkissjóður mundi verja 1.100 milljónum króna
af áfengisgjaldinu til að bæta þá meðferð sem
áfengis- og vímuefnasjúklingum stendur nú til
boða væri hægt að gjörbreyta aðstæðum og
batahorfum veikustu áfengissjúklinganna.
1.100 milljónir eru brot af þeirri fjárhæð sem
áfengisgjald hefur hækkað um síðustu fjögur ár.
Það er líka svipuð upphæð og gera má ráð fyrir
að áfengisgjaldið hækki um næstu þrjú ár vegna
vísitölubreytinga. - pg
Yfirfærum þessar rannsókn-
ir á íslenskan veruleika. Það
er fátt sem bendir til þess að
myndin sé frábrugðin hér-
lendis. Jafnvel þótt frávikin
væru talsverð stendur það
eftir að áfengisverslunin
byggist á sjúklegri neyslu
áfengis- og vímuefnasjúk-
linga. Þaðan kemur mestöll
eftirspurnin.
Ríkið noti gróðann í meðferðarstarf
Neyðargistiskýlið við Þing­
holtsstræti lokar klukkan
tíu, þá tekur við nunnukaffi
og svo er það gatan.
Hugrún og Arnaldur í bíln­
um góða, sem borgarverðir
fara um á til aðstoðar þeim
sem eru á götunni.
Ljósmynd/Hari.
5 2012 OKTÓBER