Læknablaðið - 01.04.1956, Page 19

L Æ K N A B L A Ð I Ð
9
venjulega nokkuð jafnt fyrir á
konum og körlum, oftast þeg-
ar fóllc fer að eldast, og hagar
sér þvi nokkuð öðruvísi en hjá
börnum. Sjúkdómur þessi
kemur oflast í bæði augu, ým-
ist samtimis eða með nokkurra
ára millibili. Þótt hann geti
komið fram á ýmsan hált, hag-
ar hann sér venjulega svipað í
háðum augum. Prímera glák-
an er ellisjúkdómur en af-
leidda glákan kemur l'yrir lijá
fólki á öllum aldri.
Hvað veldur glákusjúk-
dómnum? Það atriði hefurver-
ið mjög mikið rannsakað en
er því miður ekki upplýst til
fullnustu ennþá. Við prímera
gláku hjá fullorðnu fólki er
sennilega um að ræða margar
samverkandi orsakir jjess, að
augnþrýstingurinn fer úr
skorðum. Hjá gömlu fólki er
um almennt slit likamans að
ræða, æðakölkun, truflanir í
taugum æðakerfisins og J)ar
með truflun í temprun blóð-
þrýstingsins, sem hefur aftur
áhrif á aðstreymi hlóðsins til
augans og aukningu á fram-
leiðslu augnvökvans. Þrengsli
eða stiflur i frárennslisLeiðsl-
um augnvökvans framkalla
þrýstingshækkun í augunum,
sömuleiðis aukið innihald gler-
vökvans, stækkaður ljósbrjót-
ur, hvíthimnan orðin harðari
og óeftirgefanlegri með aldr-
inum o. fl. mismunandi bygg-
ing augans hefur sennilega
talsverða j)ýðingu gagnvart
framköllun sjúkdómsins t. d.
fjarsýni (hypermetropia) og
j)ar með grunnt framliólf, sér-
staklega við bráðagláku
(glaucoma acutum), lítil liorn-
himna, stór Ijósbrjótur, öflug-
ur corpus ciliaris o. fl.
I rúm tuttugu ár, sem ég hef
stundað augnlækningar hér,
hef ég bókfært 1450 gláku-
sjúklinga, en J)vi miður hef ég
sennilega ekki skrifað alla hjá
mér, t. d. gamalt fólk, sem ég
hef skoðað úti í bæ eða hitt fyr-
ir á bæjum úti á landi, getur
hafa tapazt úr tölunni.
Hvað veldur því helzt, að
sjúkdómur jæssi er svo algeng-
ur í landinu? Eru j)að lifnaðar-
hættir okkar, höfum við of ein-
liæfa fæðu eða of bætiefna-
snauða? Ekki er sannað, að
slíkt hafi áhrif á augnjjrýsting-
inn. Er j)að veðráttan? Loft-
raki, hiti og kuldi hafa ekki
áhrif á augnjn-ýslinginn. Hin
stormasama og oft óblíða
veðrátta okkar á sennilega
sinn J)átt í því, að hér höfum
við mikið af slímhimnubólg-
um í augum og fleiri kvillum
utan á augunum.
Hið mikla skammdegismyrk-
ur gæti hugsazt að koma af
slað hækkuðum augnþrýstingi,
þar sem ljósopið víkkar, lit-
himnan dregst saman og
J)rengir að frárennslisstöðum
augnvökvans, liækkar augn-
J)rýstingurinn nokkuð og oft