Læknablaðið - 01.04.1968, Síða 91

I.ÆKNABLAÐIÐ
103
ingi minni en gerist annars staðar og skjaldkirtil-„clearance“ enn frem-
ur lægri. Joðmagn (ólífrænt joð) blóðvatns okkar er mun hærra en
erlendis. Hér hafa verið flutt erindi, er sýna, að stærð kirtilsins og
starfsemi er einnig frábrugðin meðal þungaðra kvenna.
Getgátur eru og hafa verið uppi um, að þetta allt stafi af joðríku
fæði íslendinga, þ. e. miklu fiskmeti, svo og joðríkri kúamjólk.
Mikið af upplýsingum þessum höfum við fengið með nánu sam-
starfi við læknaskólana í Glasgow og Aberdeen, og er mjög áríðandi,
að sú samvinna haldist áfram, þar sem við höfum ekki tæknileg tök á
að gera ýmsar nauðsynlegar efnagreiningar.
Nauðsynlegt er að halda áfram rannsóknum á vanfærum konum.
Gera þarf samanburðarrannsóknir hérlendis og erlendis á mismun
skjaldkirtilstarfs á ýmsum vaxtarskeiðum, enn fremur að kanna aðlög-
unartíma „útlendra kirtla“ að íslenzkum starfsháttum.
Með því að beita sem flestum þekktum starfsprófum skjaldkirtils
hefur nýlega verið sýnt fram á í Aberdeen miklu hærri tíðni hypo-
thyroidismus eftir subtotal thyroidectomia en búizt hafði verið við.
Undirbúningskönnun hér virðist benda til hins sama. Grunur hefur
leikið á því að „antithyroid" lyfjameðferð sé óvirkari hérlendis en er-
lendis. Með tilliti til þess fjölda fólks, sem gengið hefur undir „Thyroid-
ectomia“, er nauðsynlegt að beita strax öllum tiltækum rannsóknar-
aðferðum til að kanna ástand þeirra sjúklinga, en vissulega er til sá
möguleiki, að ,,læknaðir“ skjaldkirtlar íslendinga hegði sér öðruvísi
en kirtlar útlendinga.
Sérstaða okkar leggur okkur á herðar að leysa ýmis vandamái
varðandi heilbrigða og sjúka skjaldkirtla, sem við getum ekki skorazt
undan að takast á hendur.
Fylgiskj al 4
Olafur Bjarnason prófessor: Tíðni skjaldkirtilskrabbamcins á íslandi
Á fyrsta tíu ára starfstímabili krabbameinsskráningar á vegum
Krabbameinsfélags íslands á árunum 1955 til 1964 var skráður 3731
sjúklingur með illkynja æxli, 1812 karlmenn og 1919 konur. í þessum
hópi eru skráðir allir sjúklingar, sem greindir hafa verið með papilloma
í þvagblöðru og æxli í miðtaugakerfi, hvort heldur voru góðkynja eða
illkynja. Hins vegar eru ekki talin með svonefnd carcinoma in situ,
hvorki í leghálsi kvenna né annars staðar.
Heildarmeðaltíðni á ári, miðað við 100.000 íbúa, var á umrædau
tímabili 206.1 karlar og 223.6 konur. Þessar tölur eru byggðar á áætl-
uðum fólksfjölda um mitt tímabilið, þ. e. a. s. 1. jan. 1960.
í 2827 sjúklingum, eða 75.8i%, var greining staðfest með vefja-
rannsókn.
Tvær algengustu tegundir krabbameins í körlum voru í maga og
blöðruhálskirtli, en í konum í brjósti og maga. Meðalárstíðni krabba-
meins í maga í körlum, miðað við 100.000 íbúa, var 67.5, en í konum
35.6.
Þar sem joð mun vera tiltölulega ríkulegt í fæði íslendinga og
struma endemica er óþekkt fyrirbæri hér á landi, hefði mátt búast við