Læknablaðið - 01.11.1972, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ
175
HLUTVERK L/ÍKNA í STJÓRNUN
HEILBRIGÐISSTOFNANA 111
Dr. med. Tómas Helgason prófessor
FRUMKVÆÐI LÆKNISINS í
STJÓRNUN HEILBRIGÐIS-
STOFNANA
STJÓRNUN, í hvaða atvinnurekstri sem er, miðar að framkvæmd til-
tekinna verkefna með sameiginlegu átaki þeirra einstaklinga, sem við
fyrirtækið vinna. Hún miðar að því, að fyrirtækið gegni ætlunarverki
sínu á sem áhrifaríkastan hátt og/eða skili sem mestum ábata.
Markmið heilbrigðisstofnana er hið sama og einstakra lækna, þ. e.
að fyrirbyggja, lækna eða lina þjáningar, sem sjúkdómar og slys valda.
Með aukinni þekkingu hefur sérhæfing í störfum orðið nauðsynleg.
Til þess að hún nýtist, er samvinna lækna og annarra starfshópa nauð-
synleg. Rammann utan um þessa samvinnu skapa heilbrigðisstofnan-
irnar. Markmið heilbrigðisstofnana er þannig að veita þjónustu, sem
einstakir læknar annaðhvort geta ekki annað eða geta ekki annað
eins vel og hægt er að gera með hópsamvinnu, hvort heldur sem
um er að ræða fyrirbyggjandi aðgerðir eða lækningar, — og að gera
þetta á svo skjótan, öruggan og ódýran hátt, sem mögulegt er. Ef
takast á að ná þessum markmiðum heilbrigðisstofnana, verða læknar
að hafa frumkvæði um mótun og uppbyggingu þessara stofnana, sam-
hæfingu þeirra innbyrðis, eftirlit með þeim og taka að sér forystu
þess starfsliðs, sem við þær vinnur.
Vegna menntunar sinnar og köllunar hafa flestir læknar lengst-
um verið bundnir við meðferð einstakra sjúklinga, og heldur reynt
að koma sér undan því að líta á þarfir heildarinnar í sambandi við
skipulagningu, framkvæmdaröðun og kostnað. Þeir hafa reynt að
aðskilja lækningar og stjórnun, án þess að gera sér Ijóst, að mikið af
læknisstarfinu gagnvart einstaklingnum er fólgið í stjórnunarlegum
aðgerðum, nefnilega rannsókn, greiningu, áætlun, meðferð og eftir-
liti, þar sem aðeins eru tveir þátttakendur, nefnilega læknir og sjúkl-
ingur. Á síðari árum hefur þó áhugi lækna á stjórnunarlegum aðgerð-
um, sem beinast að hópum og stærri fyrirtækjum, frekar en einstök-
um sjúklingum og einstaklings lækningastofum, farið verulega vax-
andi. Jafnframt heíur skilningur þeirra á þörf fyrir stjórnunarfræði-
lega menntun vaknað. Ef frá er talið frumkvæði sjúklingsins, þegar
hann leitar læknis og skapar þörf fyrir heilbrigðisstofnanir, skiptir
frumkvæði læknisins mestu, ef rekstur þessara stofnana á að takast
vel. Flestir eru vafalaust sammála um nauðsynina á frumkvæði læknis-