Læknablaðið - 01.08.1975, Síða 36

58
LÆKNABLAÐIÐ
Greining æxla, sem ekki hafa sýnilegar
breytingar á magaslímhúð í för með sér,
skapa erfið vandamál bæði fyrir skurð-
lækninn og einnig fyrir vefjafræðinginn.1''
Mörgum er kunnugt með hvaða hætti s.líkt
vandamál er leyst í sambandi við krabba-
mein í leghálsi, sem hefur greinst með
frumurannsókn, en er ósýnilegt með ber-
um augum. Reynt er að nema burt allan
hinn grunsamlega vef og sýnið allt skoðað
ítarlega og kerfisbundið. Þegar um maga
er að ræða verður þessu tæplega við kom-
ið. Slík rannsókn á maganum hefur þó
stundum verið framkvæmd á dánu fólki
(Konjetzny, sbr. Schade18) og á maga-
hlutum, sem numdir hafa verið brott við
uppskurð vegna magasárs, sem álitið var
aðalmeinið( Mason, 1965).15 Við slíkar
rannsóknir hafa fundizt magakrabbamein
með vefjarannsókn, sem voru ósýnileg með
berum augum. Rannsóknir af þessu tagi
hafa þó verið framkvæmdar á seinni árum
á lifandi fólki, einkum af japönskum lækn-
um, til að leita að og greina krabbamein
með vefjarannsókn, sem frumurannsókn
hafði gefið til kynna að væri fyrir hendi.
Sömu vandræði hafa skapazt fyrir skurð-
lækna og vefjafræðinga í sambandi við
greiningu á krabbameini með magakíki
og magaljósmyndum, sem hafa gefið til
kynna grunsamlegar breytingar í maga-
slímhúð.
Grunsamlegar frumumyndir og vefja-
myndir í maga, hinar svokölluðu ,,in situ“
breytingar, valda ennfremur erfiðleikum.17
Breytingar af þessu tagi eru ein ástæðan
fyrir fölskum jákvæðum niðurstöðum við
magafrumurannsóknir (Tafla 7), eins
og við frumurannsóknir, sem beitt er við
greiningu í öðrum líffærakerfum t. d. við
vaginal frumurannsóknir.
Af TNM (Tafla 10) stiggreiningu maga-
krabbameina (lykill í Töflu 9) sést að
milli 85 og 90% æxlanna eru annaðhvort
vaxin gegnum serosa eða sýkja allt líf-
færið, í um 70% eru æxlisfrumur í nær-
liggjandi eitlum eða eitlum fjarri líffær-
inu og í yfir 20% (23%) eru þegar komin
meinvörp frá frumæxli í fjarliggjandi líf-
færi. Má þvi telja að um 3/4 þeirra æxla,
rem stiggreind hafa verið (152 alls) séu
cskurðtæk. Má af þessu sjá, að mikill
meirihluti þeirra sjúklinga, sem koma til
greiningar og meðferðar vegna sjúkdóms-
einkenna, hafa sjúkdóminn á ólæknanlegu
stigi.6 23 Af þessu má einnig álykta að
greiningaraðferðir, sem hæfar eru til að
finna sjúkdóminn á frumstigi séu einmitt
þær, sem þurfi að leggja rækt við til að
ná betri árangri af meðferð, ásamt þeim
greiningaraðferðum, sem notaðar eru
venjulega.2 6 13 18 24 20
Fölsk neikvæð, jákvæð og grunsamleg
svör hjá 271 sjúklingi, sem gekk undir að-
gerð, eru skráð í Töflu 8. Þar kemur
fram mjög há hundraðstala falskra nei-
kvæðra frumugreininga og eru megin
ástæðurnar til þess áður raktar. Hins veg-
ar eru fölsk jákvæð og grunsamleg svör
mun algengari við röntgenrannsókn. Þann-
ig reiknast samtals 3.32% falskar jákvæð-
ar og grunsamlegar frumugreiningar, en
eru samtals 15.86% af röntgengreiningum
(sbr. Töflu 8). Nokkur skýr dæmi
eru ennfremur skráð í Töflu 11,
sjúklingahópur II, um falskar grunsam-
legar niðurstöður röntgenrannsókna, sem
leiddu til magaaðgerða, þótt frumurann-
sókn væri neikvæð.
ÞAKKARORÐ
Höfundar þakka hr. Elíasi Davíðssyni
kerfisfræðingi hjá IBM aðstoð við tölvu-
vinnslu gagna og einnig þakka þeir styrk
úr vísindadeild Námssjóðs lækna.
SUMMARY
The results of gastric cytological investigat
ion, performed on 1082 patients, during 1959-
1967, are reported. Hospital and ambulatory
patients complaining of gastric symptoms have
been studied. Water-saline gastric lavage was
used solely as a method of collecting cyto-
logical material.
A total of 312 patients were operated, of
whom 148 had benign gcistric lesions and 164
had malignant tumor. In 152 cases of histo-
logically verified gastric malignancies the
cytological and x-ray diagnosis could be com-
pared. The cytological diagnosis was correctly
made in 62 cases or 40%, while 129 cases were
correctly diagnosed bv x-ray examination. In
10% of cases correct diagnosis was made solel.v
bv the cytological investigation. The rate of
false positive findings was estimated 1.5%.
The high rate of false negative cytological
results is mainly due to the high proportion of
advanced gastric carcinomas (cf. TNM staging.
see Table 10) and inadequate lavage technique.
Unfit gastric specimens are entered as cyto-