Læknablaðið - 01.08.1975, Qupperneq 38

60
LÆKNABLAÐIÐ
Læknafdag íslands- og
Læknafclag Reykjavikur
LR
61. ÁRG. — MAÍ-ÁGÚST 1975
SLYSAVARNIR
í blaði þessu birtist grein Þóris Dan
Björnssonar um eitranir barna. Fjallar hún
um eitrunartiIfelli, sem lögð hafa verið inn
á barnaspítala Hringsins um visst árabil.
Grein hans hvetur til íhugunar. Flest eru
börnin óvitar á öðru eða þriðja aldursári,
sem leggja sér ólyfjan til munns, stundum
með hörmulegum afleiðingum. Má í lang-
flestum tilvikum kenna eitrunina aðgæslu-
leysi eða jafnvel kæruleysi fullorðinna, sern
láta hættuleg efni l^iggja á glámbekk. Lang-
ffestar eitranir verð.a á heimilum barnanna
eða náinna ættingja þeirra. Eitrunum af völd-
gm lyfja og ýmissa efna til heimilisnota virð-
ist hafa fjölgað með tilkomu fagurlitaðra,
húðaðra taflna og fallegri efnaumbúða. Vek-
ur slíkt til umhugsunar um, hvort of langt
megi ganga á því sviði sem ýmsum öðrum.
Ógnvekjandi alda umferðarslysa hefur
gengið yfir landið að undanförnu. Þegar
þetta er ritað er enn mánuður óliðinn af ár-
inu, en þó hafa þegar látist fleiri af völdum
umferðarslysa en nokkru sinni fyrr á heilu
ári. Þeir, sem ekki deyja, hljóta margir varan-
leg örkuml af völdum umferðarslysa. Að
undanförnu hefur mönnum orðið tíðrætt sín
á meðal og í fjölmiðlum um ráð til úrbóta.
Læknar Borgarspítalans hafa í bréfi til dóms-
málaráðherra hvatt til raunhæfra fyrirbyggj-
andi aðgerða. Er vel að slík hvatning komi
frá læknum þess spítala, sem annast flesta
hinna slösuðu.
Orsakir þessarar slysaöldu eru sjálfsagt
margþættar. Tillitsleysi vegfarenda kann að
valda hér nokkru. Einnig virðist ekki fjarri
lagi að ætla, að fólki sé um megn að aðlaga
sig hinni hraðvaxandi bílamergð eða gatna-
kerfi okkar sé ekki nógu fullkomið til að
mæta slíkum umferðarþunga. Mætti því
segja, að lífsgæðakapphlaupið hefði kallað
yfir okkur böl á þessu sviði og kannske ekki
því einu.
Fjársektir og önnur viðurlög við umferðar-
lagabrotum hafa nú verið þyngd að mun.
Slíkt hvetur að vísu ökumenn til meiri var-
færni, en hins ber að gæta, að ökumenn eru
ekki einir um að valda slysum. Oft er einnig
óaðgæslu og tillitsleysi gangandi fólks um
að kenna. Hert löggæsla og auknar refsing-
ar duga því tæpast einar til.
Mannslíf verða ekki metin til fjár. Full-
yrða má, að almenningur telji því fé vel var-
ið, sem notað er til að fyrirbyggja hörmu-
leg slys. Því miður skortir mjög á að nægi-
legu fé sé varið í þessum tilgangi og væri
vel, ef yfirvöld sæu að sér í þeim efnum.
íhuga mætti málið af kaldri rökvísi án mann-
legrar samhyggðar og samúðar og gera sér
t. d. grein fyrir því, hver sparnaður það er
á almannafé að koma í veg fyrir eitt um-
ferðarslys. Eyðilegging dýrra ökutækja er
þar aðeins eitt atriði. Spítalakostnaður og
bótafé til örkumla fólks nemur miklum fjár-
hæðum auk þess vinnuframlags, sem þjóð-
félagið fer á mis vegna örorku. Líklegt er,
að ýmsir rækju upp stór augu yfir niður-
stöðu slíkrar athugunar. Hið ómetanlega: líf
ástvinar eða þjáningar hins slasaða er ekki
unnt að taka inn í dæmið. Þær fjárhæðir,
sem af yfirvöldum er varið til slysavarna
eru aðeins brot af þeim fjárhagsbyrðum, sem
þjóðfélagið ber vegna slysanna. Væru fjár-
veitingar til slysavarna auknar að mun og
því fé skynsamlega varið, má fullyrða að
það bæri arð og er þá aðeins litið á fjár-
hagshliðina.
Hvað er þá helst til ráða til að fyrirbyggja
slysin og geigvænlegar afleiðingar þeirra. Á
margt mætti benda, en þó mun aðeins drepið
á fáein atriði. Stóraukin almenningsfræðsla
og áróður er meðal hins nauðsynlegasta.
Mikið hefur verið gert varðandi umferðar-
fræðslu barna, en þó mætti gera mun betur.
Verulega skortir hins vegar á fræðslu full-
orðinna. Bent hefur verið á, að sumt aldrað
fólk sé lítið betur sett en óvitabörn í þeirri
hringiðu umferðar, sem sífellt verður því
ógnarlegri. Seint verður brýnt nægilega fyr-
ir fólki, að fjölmörg lyf og algeng efni til
heimilisnota geta verið því og þó einkum