Læknablaðið - 01.08.1975, Blaðsíða 71

LÆKNABLAÐIÐ
75
mínútur, en nokkrum sinnum höfðu liðið
nokkrar klst.
í allmörgum tilvikum vantaði upplýsing-
ar um hvar lyf það eða efni hafði verið
geymt, sem barnið komst í. Geymslustaðir
fyrir lyf reyndust oft vera hillur í eldhúsi,
náttborðsskúffur, handtaska móður og
skápar í baðherbergi. Efni á heimilum
reyndust oftast geymd í þvottahúsi eða eld-
húsi, en börnin komust hins vegar lang-
oftast í þessi efni, þar sem þau voru notuð
eða höfðu verið notuð og síðan skilin þar
eftir.
UMRÆÐA
Niðurstöður þessarar athugunar eru í
stórum dráttum mjög svipaðar og niður-
stöður athugunar frá Osló, en þó með einni
veigamikilli undantekningu, þ. e. inhbyrðis
hlutfallsdreifing efnasambandanna, sem
börnin tóku inn.
Hlutfallsfjöldi innlagna vegna eitrana og
meintra eitrana var frá 0,4 til 3,4% af öll-
um innlögnum á Barnadeild Landspítalans
á árunum 1957 til 1973. Þetta er ívið lægra
hlutfall en í Osló, þar sem það var 1,3 til
4,9%.3
Áberandi fjölgun innlagna vegna eitrana
og meintra eitrana varð frá og með árinu
1968. Síðan hefur fjöldi þessara innlagna
á ári verið á bilinu 20 til 50. Þessi skil
verða á svipuðu tímaskeiði og Slysadeild
Borgarspítalans tók til starfa, en alls voru
89,2% innlagnanna þaðan og frá Slysavarð-
stofunni. Einnig er eftirtektarvert í þessu
sambandi, að um svipað leyti fer hlutfalls-
fjöldi innlagðra barna, sem hlutu einkenni
vegna inntöku lyfja eða annara efna,
lækkandi. Af þeim börnum, sem innlögð
voru á árunum 1957 til 1968, hlutu 63,0%
eitrunareinkenni, en af þeim, sem innlögð
voru á árunum 1969 til 1973, hlutu hins
vegar aðeins 26,6% einkenni eitrunar. Þessi
lækkun hlutfallsfjölda innlagðra barna,
sem hljóta einkenni eitrunar, er æskileg
þróun, þegar það er haft í huga, að iðulega
er óljóst, hve mikið magn lyfs eða annars
efnis börnin hafa tekið inn, þegar komið
er með þau á Slysadeildina, og einnig þar
sem eitrunareinkenna verður ekki alltaf
strax vart. Bendir þetta því á góða sam-
vinnu Slysadeildarinnar og Barnadeildar
Landspítalans.
Kynskíptíng og aldursdreífíng bamanna
er mjög áþekk og birt er erlendis. Drengir
voru hér 59,3%, en stúlkur 40,7%. Víðast
erlendis eru drengir einnig í meirihluta,
oftast á bilinu 55 til 60%1 3 0 7 Þá kom í
ljós, að drengir tóku mun oftar inn efni
á heimilum og önnur efnasambönd en
stúlkur, eða í 65,3% slíkra tilvika. Hins
vegar var munur milli kynja sáralítill
m. t. t. inntöku lyfja. Þessi niðurstaða hef-
ur fyrr sézt, og ýmsar hugsanlegar skýr-
ingar verið nefndar.1 8 Aldursdreifing barn-
anna sýnir, að tæpur helmingur þeirra
(46,8%) var á aldrinum 1-2 ára, og að
tæpir tveir þriðju hlutar þeirra (64,1%)
voru á aldrinum 1-2 % ára. Yngri en 5
ára voru 94,0%. Þessar niðurstöður um
aldursdreifingu eru svipaðar og birtar hafa
verið erlendis.3 13
Ymsar athyglisverðar niðurstöður komu
fram við athugun á staðsetningu og tíma-
setningu við inntöku efnasambandanna.
Staðsetning við inntöku var langoftast í
heimahúsum, eða í 85,7% tilvikanna. Þetta
er ívið hærra hlutfall en reyndist í Osló,
en þar var það 79,0%.3 Athugun á tíma-
setningu við inntöku eftir mánuðum og
vikudögum leiddi hvorki í ljós ákveðnar
árstíðasveiflur eða sveiflur eftir mánuðum,
né heldur ákveðnar sveiflur eftir vikudög-
um. Hins vegar sýndi athugun á tímasetn-
ingu við inntöku eftir klukkustundum, að
áberandi flestar inntökur eiga sér stað á
tímabilunum kl. 10-12 og kl. 18-20. Bæði
þessi tímabil eru skömmu fyrir og um
aðalmáltíðir dagsins. Ætla má, að móðirin
sé þá önnum kafnari en á öðrum tímum
dagsins og hafi því síður tækifæri til að
líta stöðugt eftir barninu en annars. Þá
kom í ljós, að börn á aldrinum 0-2 ára
virðast ekki hafa aðra tímabilsdreifingu við
inntöku frá því kl. 8 á morgnana til kl.
24 á kvöldin en börn á aldrinum 2-12 ára,
nema hvað þau yngstu voru hlutfallslega
nokkru fleiri á tímabilinu kl. 18-20.
Lyf voru inntekin í 46,3% tilvikanna.
Geðlyf, róandi lyf og svefnlyf voru 43,0%
af innteknum lyfjum. Hins vegar var
acetylsalicyl-sýra aðeins 4,7% af inntekn-
um lyfjum. Acetylsalicyl-sýra er yfirleitt
algengasta orsök eitrunar hjá börnum
vegna inntöku lyfja eða annara efna er-
lendis, eða í 20-30% allra tilfella í Banda-