Læknablaðið - 15.10.1984, Blaðsíða 8

248
LÆKNABLAÐID
var brotið um lærhnútu (fractura pertrochan-
terica), en í 5 tilvikum lá brotið að meginhluta
neðan lærhnútu (fractura per-et subtrochante-
rica). Tveir sjúklingar hlutu lærhnútubrot báð-
um megin. í 35 tilvikum var brotið hægra
megin en í 18 tilvikum vinstra megin. Aldurs-
og kyndreifingu má lesa úr töflu I. Meðalaldur
karlanna var 77 ár en meðalaldur kvennanna
80 ár og meðalaldur alls sjúklingahópsins 78
ár.
Brotunum var skipt í fjóra flokka eftir
brottegund og stöðugleika brotsins (9) (sjá
mynd 2) í flokki I + II eru stöðug brot, en í
flokki III + IV óstöðug brot, par sem um er að
ræða varusskekkju, brot á trochanter major,
kurlbrot og að einhverju eða öllu leyti brot
neðan lærhútu (fracura subtrochanterica).
Brotin skiptust í flokka svo sem mynd 2 sýnir.
Þannig voru 33 brot stöðug en 20 óstöðug.
Sýklalyfjavörn var ekki notuð hjá neinum
sjúklingi í forvarnar skyni en segavörn í
einstaka völdum tilvikum.
Við Enderneglinguna voru notaðir tveir til
fjórir naglar. í einu tilvikinu voru notaðir
einungis tveir naglar, sökum pess, að um var
að ræða mjög grannan legg eftir mænuveiki-
lömun.
í 42 tilvikum voru notaðir prír naglar. Hjá
fjórunt pessara sjúklinga var við síðari aðgerð
bætt við fjórða naglanum. Hjá tíu sjúklingum
voru í upphafi notaðir fjórir naglar.
Aðeins í einu tilviki var nauðsynlegt að
gera opna réttingu á broti. Pað var kurlað brot
af flokki IV. Brotið var fest með premur
nöglum og greri án vandkvæða.
Aðgerðatíminn var 25-100 mínútur; að
meðaltali 56 mínútur, en svæfingartími eða
deyfingartími til loka aðgerðar 60-200 mín.; að
meðaltali 120 mín. Prjátíu og átta sjúklingar
pörfnuðust blóðgjafar í fyrstu viku eftir að-
Tafla I. Kyn- og aldursdreifing.
Karlar Konur
40-50 51-60 i i
61-70 .... 3 5
71-80 .... 2 7
81-90*) .... 5 21
91 .... — 6
AIls 11 40
*) aldurshópnum 81-90 ára var einn karl og ein kona er
hlutu lærhnútubrot báöum megin.
gerð. Lækkun blóðrauða hjá öllum hópnum (51
sjúklingur) var 9-49 g/1 og meðaltalslækkunin
25.8 g/1. Meðal blóðgjöf hjá peim sjúklingum,
sem fengu blóð eftir aðgerð, var 2.7 einingar.
Legutími á Slysadeild var 6-272 dagar og
meðallegutími var 33.3 dagar. Fimm sjúklingar
lágu mjög lengi á deildini eða 99, 180, 180, 220
og 272 daga hver. Þessir voru allir langvarandi
hjúkrunarsjúklingar, bæði fyrir og eftir að-
gerð. Meðallegutími hinna 46 sjúklinganna (48
brot) var 15.3 dagar.
Einungis prír sjúklinganna fóru beint til
heimilis við útskrift frá legudeild Slysadeildar.
Eftir aðgerð fluttust tólf sjúklingar (14 brot) á
annað sjúkrahús, par af tíu til lokadvalar, en
fjórir fluttust beint á elliheimili, paðan sem
peir komu. Þrír dóu. Á endurhæfingadeild
fluttust 29 sjúklingar.
Dvalartíminn á endurhæfingadeildinni var
talsvert langur eða 28-121 dagur, par sem
meðaldvalartími var 58.2 dagar. Af peim
sjúklingum, sem vistuðust á endurhæfinga-
deildinni útskrifuðust 24 til heimilis en tveir
dóu. Þrír sjúklingar, sem áður höfðu dvalist í
heimahúsi fluttust á elliheimili. Til heimilis
komast pví alls 29 sjúklingur (58.8%) en 17
(33.3 %) til langframavistunar á sjúkrastofnun.
Á fyrsta mánuði eftir aðgerð dóu prír
(5.6 %) sjúklingar. Tveir peirra dóu á níunda
degi vegna hjartabilunar og lungnabólgu en sá
priðji á tuttugasta degi vegna lungnareks. Á
fyrsta árinu dóu prír til viðbótar (5.6 %). Alls
létust pví sex sjúklingar (11.2 %) á fyrsta ári.
NIÐURSTÖÐUR
Við eftirrannsókn kom f ljós, að öll brotin
höfðu gróið utan eitt par sem hafði auki mynd-
azt drep í lærleggshaus. Almennnir fylgikvillar
reyndust talsvert tíðir, enda um tiltölulega
gamalt fólk að ræða (sjá töflu II).
Tafla II. Almennir Fylgikvillar.
Sársýking.................................... 4
Lungnarek.................................... 4
Legusár...................................... 3
Hjartabilun ................................. 3
Lungnabólga.................................. 3
Hjartsláttaróregla .......................... 2
Mjaðmargrindarbrot eftir fall................ 1
Brot á neðri lærleggsenda eftir fall......... 1
Hjartadrep .................................. 1
Drep á lærleggshaus.......................... 1