Læknablaðið - 15.03.1987, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ
79
á betra auga allra karla og kvenna athuguð
sérstaklega og voru niðurstöður sambærilegar hjá
báðum kynjum, en í yngsta hópnum þ.e. 43-52
ára (n = 224), höfðu allir nema einn sjónskerpu >
6/6 eða 95,5%. Sá eini sem hafði lakari sjón sá
aðeins einni línu lakar (6/9), en með auknum
aldri fór sjónskerpu betra auga hrakandi og í
hópnum 83 ára og eldri sáu aðeins 4,7% ^ 6/6
með betra auga, en um 14% sáu < en 6/60 með
betra auga og teljast því lögblindir. Einnig er
athygli vert að meðal 62 ára og yngri er enginn
einstaklingur með sjón ^ 6/60 á betra auga og
engir lögblindir.
Sjónlag var athugað bæði hlutlægt (objective)
með skuggaprófi án þess að sjónstilling væri
lömuð með dropum og síðan huglægt
(subjective), þ.e. prófun þar sem sjúklingur er
látinn segja til um með hvaða gleri hann sjái best.
Fjarsýnir voru taldir þeir sem höfðu > +0,75D
og nærsýnir þeir sem höfðu > -0,75D og þurfa
þess vegna gleraugu en eðlilegt sjónlag taldist frá
+ 0.50D til -0,50D. Notað var hnattlaga
jafngildi (spherical equivalent) þ.e. hnattlaga gler
að viðbættum hálfum styrkleika sjónskekkju
glers (cylinder), þegar einnig mældist sjónskekkja
(astigmatism).
Ekki eru talin með augu þar sem augasteinn hafði
verið fjarlægður, né augu, þar sem sjúkdómur
eða skurðaðgerð voru talin hafa haft áhrif á
sjónlag. Þannig eru skoðuð 1.446 augu og
reyndust 56,6% fjarsýnir, 35,8% með eðlilegt
sjónlag og 7,6% nærsýnir. Stöðluð lesgleraugu af
þeim styrkleika, sem boðið er upp á, nýtast ekki
einstaklingum, sem hafa s 3,50D sjónlagsgalla.
Á mynd 2 hafa tveir yngstu aldurshóparnir verið
sameinaðir, svo og tveir þeir elstu, af sömu
ástæðum og í kaflanum um sjónskerpu. Þessar
tölur eru svipaðar niðurstöðum Guðmundar
Björnssonar (2) er hann skoðaði 1206 augu
Borgfirðinga 40 ára og eldri, en þegar þær
niðurstöður hafa verið umreiknaðar í hnattlaga
jafngildi, reynast samsvarandi tölur 58,6%
fjarsýnir, 31,5% með eðlilegt sjónlag og 9,8%
nærsýnir. Fledelius (3) gerði rannsókn í
Danmörku og fannst nærsýni hjá 66 ára og eldri í
14% tilvika, en í sama aldurshópi í
Framingham-könnuninni í Bandaríkjunum er
algengi nærsýni 14-22% án marktækra breytinga
með vaxandi aldri (4). í rannsókn okkar er
nærsýni 73 ára og eldri um 13% eða svipað og í
tveimur síðastnefndu rannsóknunum, en hjá
yngri en 73 ára er algengið í okkar rannsókn
aðeins um helmingur þessa og er orsaka
væntanlega að leita í nærsýni vegna aukins
ljósbrots, sem er afleiðing breytinga, oft lítt
sjáanlegra í kjarna augasteins, sem breytir
ljósbrotsstuðli augasteinsins þannig að
ljósgeislinn er brotinn meira en áður og afleiðing
þess er nærsýni. Þetta er í raun merki um byrjandi
drermyndun og er í samræmi við aukningu
drermyndunar frá 70 ára aldri í sömu könnun (5).
Slíkar breytingar eru vel þekktar hjá eldra fólki,
þó hingað til hafi reynst erfitt að sýna fram á
áhrif þeirra í faraldsfræðilegum rannsóknum
(4,6).
Fjarsýni er svipuð í öllum aldurshópum, þó
minnst í yngsta aldurshópi, þ.e. 43-52 ára, en þar
er aukning í þeim hópi, sem hefur eðlilegt sjónlag,
væntanlega vegna þess að milli fertugs og
fimmtugs er sjónstillingarhæfni augasteinsins enn
allsæmileg og tekst því að yfirvinna minniháttar
fjarsýni.
Frequency in %
VA of 43-62 yearsold(n = 852)
-o- VA of 63-72 years old (n = 360)
«- VA of 73 years and older (n = 290)
Fig. 1. Visual acuity (VA) in ail eyes (n = 1502)
Frequency in %
45
0 ----------------------1-[----1---1--1---1---1
a-3.5-3-2.5 -2 -1.5 -1 0 + 1 + 1.5 + 2+2.5+ 3a+3.5
Refractive value (D) spherical equivalent
+- Refr. distrib. 43-62 years, (n = 842)
•o- Refr. distrib. 63-72 years, (n = 348)
m- Refr. distrib. 73 years and older (n = 256)
Fig. 2. Distribution of refraction, all refracted eyes
(n = 1446)