Læknablaðið - 15.05.1987, Blaðsíða 30

166
LÆKNABLAÐIÐ
hafa verið dánarmein prentmyndasmiða, sem
fæddir eru eftir 1904. Um er að ræða lítinn hóp,
þar sem ekki koma fram tölfræðilega marktækar
niðurstöður, ekki heldur þegar hópurinn var
skoðaður með 20 og 30 ára huliðstíma.
UMRÆÐA
Færri bókagerðarmenn dóu á árunum 1951-1985
en búast mátti við. Samanburðarh ',purinn er, eins
og fyrr segir íslenskir karlar á sama aldri, á sama
tíma. Áhrif hraustra stafsmanna hafa verið rædd
í fyrri dánarmeinarannsóknum sömu höfunda
(22-24) og annars staðar (25). Þessara áhrifa gætir
í óskiptum rannsóknarhópnum, þegar gerð er
athugun án tillits til huliðstíma. Þegar litið er á
undirhópana, verður þessa mest vart hjá
bókbindurum, en þær niðurstöður eru þó ekki
tölfræðilega marktækar.
Alls höfðu 113 látist af hópnum og tókst að hafa
upp á dánarvottorðum allra nema eins manns,
sem samkvæmt frásögn ættingja hafði farist með
skipi. Þessi maður bjó erlendis, en þarlend
manntalsyfirvöld gátu ekki veitt upplýsingar um
dánarmein hans. Samkvæmt munnlegum og
skriflegum upplýsingum var dánarmein þessa
manns talið drukknun í niðurstöðum þessarar
rannsóknar.
Rannsóknarhópurinn er lítill og fylgitíminn
stuttur. Þetta leiðir til víðra öryggismarka, og
niðurstöðurnar er erfitt að meta. Ekki er unnt að
fullyrða, að starfsumhverfi bókagerðarmanna sé
öruggt og heilsusamlegt. Aukin dánartíðni af
völdum ákveðinna sjúkdóma hefur komið fram.
Hér er átt við illkynja blóð- og ristilkrabbamein,
þar sem dánarhlutfallið er hærra en 1,50 meðal
bókagerðarmanna þegar á heildina er litið. Hátt
dánarhlutfall úr illkynja blóðkrabbameinum
kemur sérstaklega fram hjá bókbindurum, en þar
er aðeins um eitt dauðsfall að ræða, og
niðurstöðurnar verða ekki tölfræðilega
marktækar. Þetta er þó í engu ósamræmi við
niðurstöður erlendra rannsókna (11). Þar hefur
fundist hækkuð dánartíðni úr illkynja
blóðkrabbameini meðal bókbindara.
Til þess að fá svör við spurningum, sem þessi
rannsókn hefur vakið, er nauðsynlegt að fylgja
hópnum eftir með nýrri athugun að nokkrum
árum liðnum.
Þakkir: Höfundar þakka Svani Jóhannessyni,
bókbindara, Magnúsi Einari Sigurðssyni, setjara,
fyrir ómetanlega aðstoð og Víði Kristjánssyni,
efnafræðingi, fyrir upplýsingar um mælingar á
mengun i íslenskum prentsmiðjum.
SUMMARY
A retrospective cohort study was carried out to
determine the cause of death among 769 printers,
bookbinders and photoengravers with a special
reference to neoplasms of lymphatic and hematopoetic
tissue. The subjects of the study group were all on
record in the Book of printers and related workers, and
they were at minimum exposed in their occupation for
four years while they served their apprenticeship and
they were all certified as bookbinders, printers and
photoengravers.
Information on death occurring between 1951 and 1985
was obtained through the Statistical Bureau of Iceland.
The vital status could be ascertained for all subjects.
Expected death rates were calculated, based on the
national rates for males in the corresponding age groups
and calendar years.
The total number of deaths from all causes was less than
expected for the whole study period (113 versus 123.75),
SMR was 0.91 which was statistical significant at the 5%
level. When restricting the cohort to bookbinders born
after 1904 and making allowance for a latent period of
30 years, one death from leukemia was found against
0.04 expected, giving SMR 25.00, but this is not
statistical significant.
The results are consistent with those of previous studies
of printers, bookbinders and photoengravers, however
not statistical significant. The cohort is rather small and
the follow-up time short giving a wide confidence limits,
which means that the study can not be considered a
negative study.
HEIMILDIR
1. Andersen PE, Boserup B, Seedorff L, Sörensen F.
Kemiske stoffer og produkter inden for den grafiske
branche. Rapport. Medicinsk-Kemisk Institut.
Köbenhavns Universitet. Köbenhavn 1979.
2. Thyboll G, Brodin L. Produktinformation för
kemiska produkter anvánda inom grafisk industri.
Grafiska Arbetsmiljökommittén. Stockholm 1978.
3. Thyboll G, Brodin L. Produktinformation II.
Produktinformation för kemiska produkter
anvánda inom grafisk industri. Grafiska
Arbetsmiljökommitten. Stockholm 1983.
4. Kay Kingsley. Toxicologic and cancerogenic
evaluation of chemicals used in the graphic arts
industries. Clin Toxicol 1976; 9: 359-90.
5. International Agency for Research on Cancer.
Some instustrial chemicals and dyestuffs. IARC
monographs on the evaluation of the carcinogenic
risk of chemicals to humans. Lyon 1982; 29: 93-148.
6. Vigliani E. Leukemia associated with benzene
exposure. Ann NY Acad Sci 1976; 271: 143-9.
7. Infante PF, Rinsky RA, Wagoner JK, Young RJ.
Leukæmia in benzene workers. Lancet 1977; 2:
76-8.
8. Hagmar L, Bellander T, Englander V, Ranstam J,
Attewell R, Skerfving S. Mortality and cancer
morbidity among workers in a chemical factory.
Scand J Work Environ Health 1986; 12: 545-51.
9. Olsson H, Brandt L. Occupational exposure to
organic solvents and Hodgkin’s disease in men.
Scand J Work Environ Health 1980; 6: 302-5.