Læknablaðið - 15.05.1987, Blaðsíða 10

150
LÆKNABLAÐIÐ
Tafla III. Kinnbeinsbrot: Kyn- og orsakadreifing.
Orsakir
Slagsmál/
Umferð líkamsárásir Fall Vinna íþróttir Annað Alls
N (%) N (%) Nx (*) N (W) N (%) N W N (Vo)
Karlar .... ...36 16% 85 37% 30 13% 33 15% 32 14% n 5% 227 100%
Konur ...21 30% 19 27% 22 31% 4 6% - 4 6% 70 100%
Samtals 57 104 52 37 32 15 297
gegnum neðantóttargat (foramen infraorbitale)
og fram- eða hliðarvegg kjálkaholu (sinus
maxillaris) miðlægt við kinnar- og
kinnkjálkasaum (sutura zygomatico-maxillaris)
og á kinnboga (arcus zygomaticus) við
kinnbogasaum (sutura zygomaticotemporalis
(tafla IV).
Hjá flestum þessara sjúklinga var kinnbeinið úr
stað fært og hliðrað aftur á við, niður og inn að
miðju.
í sjúklingahópnum voru 66 einstaklingar (22%),
þar sem lítil eða engin hliðrun var á brotendum og
skurðaðgerð því ekki talin nauðsynleg. Þessir
sjúklingar voru hins vegar innlagðir til aðgerða
vegna annarra andlitsbrota.
Meðferð á kinnbeinsbrotum. Skurðaðgerðir voru
framkvæmdar hjá 231 sjúklingi (78%).
Algengasta aðgerðin vegna kinnbeinsbrota var
svonefnd »Gillies«-skurðaðgerð og henni næst
bein vírun (osteosutura); þá
»Caldwell-Luc«-aðgerð og að lokum ísetning
beingræðlings eða gerviefnis (venjulega silíkon)
fyrir brotinn augnbotn. Þar sem skurðaðgerðir
voru framkvæmdar, var hjá 195 sjúklingum
(84%) þörf einnar aðgerðartegundar, en í 36
tilvikum voru tvær eða fleiri aðgerðasamstæður
nauðsynlegar (tafla V).
Brot á kinnkjálka. Samtals voru í hópnum 64
einstaklingar brotnir á kinnkjálka (efri kjálka),
karlar 42 (66%) og konur 22 (34%). Af þessum
hópi höfðu 47 (73%) einnig hlotið önnur
andlitsbeinbrot. Helstu orsakir þessara brota
voru umferðarslys, vinnuslys og fallslys (mynd 1).
Umferðarslys ollu samtals 47% brota á
kinnkjálka og voru gangandi vegfarendur
þriðjungur þess hóps, en ökumenn og farþegar
bifreiða um Vi.
Aldursdreifing sjúklinga með brot á kinnkjálka
var þannig, að fjölmennastir voru einstaklingar á
aldrinum 16-25 ára (28%). Nokkuð jöfn dreifing
var síðan til sextugsaldurs. Um 12.5% hópsins
voru þó 10 ára og yngri og voru allir utan einn,
gangandi eða á hjóli, þegar slys bar að höndum.
Tegundir brota á kinnkjálka og meðferð þeirra.
Af 64 sjúklingum voru samtals 30 með svonefnd
Le Fort-miðandlitsbrot, níu með Le Fort I
(þverbrot á kinnkjálka), tíu með Le Fort II
(brotin mætast í ennis- og nefsaumi), fjórir með
Le Fort III (andlitsbein skilin frá hauskúpu) og
sjö sjúklingar voru brotnir vítt og breitt um
miðandlit, þannig, að úr urðu samsetningar af Le
Fort-miðandlitsbrotum I, II og III (tafla VI).
Tafla IV. Tegundir kinnbeinsbrota.
Tegundir N
Kinnbeins- og kinnkjálkabrotflækja öðru megin 235
Brot á kinnboga.............................. 37
Kinnbeins- og kinnkjálkabrotflækja beggja
vegna..................................... 15
Augntóttarhöggbrot........................... 10
Samtals 297
Tafla V. Tegundir skurðaðgerða vegna kinnbeinsbrota.
Fjöldi
Aðgeröir sjúklinga
Ein aðgerð
Gillies........................... 152
Osteosutura........................ 25
Caldwell-Luc ...................... 12
Gerviefni/beingræðsla .............. 6 195
Tvœr eða fleiri aðgerðir
Gillies, Caldwell-Luc.............. 10
Gillies, osteosutura............... 11
Caldwell-Luc, osteosutura........... 7
Osteosutura, Caldwell-Luc
og gerviefni/beingræðsla........ 3
Osteosutura, gerviefni.............. 1
Gillies, gerviefni.................. 1
Caldwell-Luc, gerviefni............. 2
Gillies, Caldwell-Luc og gerviefni 1 36
Samtals 231