Læknablaðið - 15.05.1987, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ 1987; 73: 147-53
147
Sigurjón H. Ólafsson
ANDLITSBEINBROT SJÚKLINGA VISTAÐRA Á
ÞREMUR SJÚKRAHÚSUM í REYKJAVÍK
ÁRIN 1970 TIL 1979
II. Miöandlitsbeinbrot
SAMANTEKT
Á árunum 1970-1979 voru 663 sjúklingar vistaðir
á sjúkrahúsunum í Reykjavík til aðgerða vegna
andlitsbeinbrota. Af þessum hópi voru 30%
brotnir á neðri kjálka, 64% i miðandliti og 6%
bæði á neðri kjálka og í miðandliti. Að þessu
sinni var rannsökuð tíðni, tegundir og orsakir
brota í miðandliti, svo og aldurs- og kyndreifing
sjúklinga, sem innlagðir voru til aðgerða vegna
miðandlitsbeinbrota á áðurnefndu tímabili.
í Ijós kom, að tíðni miðandlitsbeinbrota hér á
landi er há borið saman við rannsóknir á
andlitsbeinbrotum í öðrum löndum
Vestur-Evrópu. Er það einkar athyglisvert, þar
sem andlitsbeinbrot vegna umferðar eru hér að
tiltölu umtalsvert færri á þessu tímabili, en í
öðrum löndum Vestur- Evrópu, en umferðarslys
eru almennt talin auka líkur á miðandlitsbrotum.
Að stórum hluta er skýringar á fjölda
miðandlitsbeinbrota hér á landi að leita til þess
hóps sjúklinga, sem kinnbeinsbrotnar af völdum
slagsmála, líkamsárása og fallslysa af ýmsu tagi.
Hlutfall kvenna hér er hærra en annars staðar og
yngri aldurshópar eru hlutfallslega fjölmennari en
í öðrum löndum.
Samkvæmt niðurstöðum þessarar rannsóknar og
borið saman við fyrri skoðanir, þá voru um 30%
andlitsbeinbrotinna sjúklinga vistaðir á sjúkrahús
til aðgerða, en 70% slasaðra fékk meðferð á
slysavarðstofu, göngudeildum og stofum lækna.
Meirihluti (65%) þess hóps voru nefbrotnir
sjúklingar.
INNGANGUR
Markmið þessarar rannsóknar var að kanna tíðni,
orsakir, aldurs- og kyndreifingu, tegundir og
meðferð brota á miðandlitsbeinum hér á landi
árin 1970-1979. Um var að ræða samtals 464
Höfundur er Sigurjón H. Ólafsson, lektor við Tannlæknadeild
Háskóla íslands, og starfar hann einnig sem sérfræðingur i
munn- og kjálkaskurð- lækningum á Borgarspítala og
Landspítala. Greinin barst 16/12/86. Samþykkt til birtingar
06/01/1987.
sjúklinga, sem lagðir voru inn á sjúkrahúsin í
Reykjavík á tímabilinu.
í fyrri grein í þessu blaði hefur verið gerð grein
fyrir þeim, sem brotnuðu á kjálka (1984; 70:
54-62).
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Efniviðurinn eru upplýsingar um 464 innlagða
sjúklinga, sem meðhöndlaðir voru vegna
beinbrota í miðandliti á þremur sjúkrahúsum í
Reykjavík, þ.e. Borgarspítala, Landspítala og
Landakotsspítala, á tíu ára tímabiliinu,
1970-1979. Þessi hópur slasaðra var 70% allra
innlagðra sjúklinga sem hlotið höfðu
andlitsbeinbrot á tímabilinu (tafla I).
í sjúklingahópnum voru karlar í meirihluta eða
341 (73%), en konur 123 (27%).
Upplýsingar voru unnar úr sjúkraskrám og
skriflegum umsögnum um röntgengreiningu.
Röntgenmyndir voru endurskoðaðar af
greinarhöfundi, þegar vafi lék á um greiningu
brota og skriflegar lýsingar i sjúkraskrám voru
ósamhljóða. í flestum tilvikum bar þó saman
skriflegum lýsingum í sjúkraskrám,
aðgerðarlýsingum og skriflegri röntgengreiningu.
Staðlað form var notað við gagnasöfnun og
úrvinnsla framkvæmd í tölvu. Til þess að
skráning allra þátta, þ. á m. um orsakir slysa,
ástand sjúklinga, greiningu meiðsla og meðferð
yrði sem nákvæmust, voru öll gögn rannsökuð af
höfundi.
Brot voru skráð og flokkuð eftir staðsetningu
þeirra í beinum miðandlits, þ.e. kinnkjálka,
kinnbeinum og nefbeinum.
NIÐURSTÖÐUR
Tíðni. Tafla I sýnir fjölda innlagðra sjúklinga
með andlitsbeinbrot árin 1970-1979. Karlar voru
341 (73%), en konur 123 (27%). Kinnbeinsbrot
voru 297, nefbrot 198 og brot á kinnkjálka 64 eða
samtals 559 miðandlitsbrot hjá 464 sjúklingum
(mynd 1).