Læknablaðið - 15.12.1990, Síða 7

LÆKNABLAÐIÐ
485
Skífunæmispróf með aðferð Kirby og Bauers
(10) voru gerð á þeim bakteríum, sem
taldar voru sjúkdómsvaldandi. Jafnframt var
framleiðsla /3-lactamasa könnuð hjá öllum
H. influenzae og B. catarrhalis stofnum
með skálaprófi (»cross-streak« assay). H.
influenzae stofnar voru ekki greindir eftir
hjúpgerðum (serotypes). Ekki var reynt að
rækta Mycoplasma eða veirur frá sýnunum.
Ræktanir voru taldar jákvæðar, ef einhver
sjúkdómsvaldandi sýkill óx, óháð magni.
»Jákvætt« nefstrok var skilgreint sem sýni
er úr óx sami sjúkdómsvaldandi sýkill og
frá ástungu á kjálkaholu. Örlítill vöxtur af S.
aureus (<10 þyrpingar (colonies), [+]) í nefi
var þó talinn neikvæður. Reiknað var næmi
(sensitivity), sértæki (specificity), og jákvætt
og neikvætt forspárgildi fyrir tengsl þessara
sýna samkvæmt eftirfarandi aðferð (11):
Kjálkaholusýni
Nefsýni jákvætt neikvætt Alls
jákvætt.................. a b a + b
neikvætt................. c d c + d
Alls a + cb + d a + b + c + d
þar sem næmi (sensitivity) er skilgreint sem
a/(a + c), sértæki (specificity) d/(b + d),
jákvætt forspárgildi a/(a + b) og neikvætt
forspárgildi d/(c + d).
Sjúklingunum var gerð grein fyrir tilgangi
og eðli rannsóknarinnar. Rannsóknin
var samþykkt af starfs- og siðanefnd
Borgarspítala.
I þessari grein er fjallað um niðurstöður
bakteríuræktana eingöngu, en samanburður á
árangri lyfjanna verður kynntur annars staðar.
NIÐURSTÖÐUR
1 rannsókn I ræktuðust sjúkdómsvaldandi
sýklar frá 36 einstaklingum af 70 (51%)
og í rannsókn II frá 57 af 101 (57%). Alls
ræktuðust 114 sjúkdómsvaldar í báðum
rannsóknunum og skiptust þeir eftir tegundum
samkvæmt töflu I.
Oftast greindust S. pneumoniae og //.
influenzae og ollu þeir rúmlega helmingi
(54%) sýkinga þar sem sýkill greindist
á annað borð. Frá 20 af þeim 93 sýnum,
sem reyndust jákvæð (21.5%) ræktuðust
>2 mismunandi sýklategundir. Var oftast
Tafla I. Sýklar (fjöldi stofna eftir tegundum) ræktaöir
úr ástungusýnum frá kjálkaholu sjúklinga í rannsókn I
og II.
Sýkill Rannsókn 1 Rannsókn II Alls %
S. pneumoniae ..10 25 35 (31)
H. intiuenzae . .14 12 26 (23)
S. aureus ...7 6 13 (11)
S. milieri .. .2 8 10 0)
Aðrir streptococci... .. .5 6 11 (10)
B. catarrhaiis .. .1 1 2 (2)
Loftfælnar bakteríur. .. .5 5 10 (9)
Aðrar bakteríur 7 7 (6)
Alls 44 70 114 (100)
Tafla II. Niöurstööur ræktana frá 74 sjúklingum
meö bráða skútabólgu (rannsókn II) flokkaðar eftir
tökustaö sýnis (sjá texta).
Ræktunarsýni
úr skúta + úr nefi + + +
Allir sýklar 36 7 8 23
S. pneumoniae 19 1 4 50
H. influenzae 6 1 4 63
+ = jákvætt sýni - = neikvætt sýni
um 5. milleri eða loftfælnar bakteríur að
ræða með öðrum sýklum. í rannsókn II var
stungið á báðum kjálkaholum 18 sjúklinga og
ræktuðust engir sýklar frá fjórum þeirra en
sami sýkill greindist frá báðum í átta tilfellum
(S. pneumoniae fimm, H. influenzae tvö,
streptococci eitt). í fimm tilvikum fannst sýkill
aðeins í öðru sýninu, en mismunandi sýklar
fundust aðeins hjá einum sjúklingi.
Aðeins einn stofn H. influenzae myndaði /3-
lactamasa, en báðir B. catarrhalis stofnanna
og 12/13 S. aureus stofnanna.
Sýklar ræktuðust frá kjálkaholum 44 þeirra
74 sjúklinga (59%) sem bæði nef- og
kjálkaholusýni voru tekin hjá. Frá þeim
ræktuðust 55 sjúkdómsvaldandi sýklar. Var
skipting þeirra svipuð og í rannsóknahópnum
öllum.
Tengsl sýkla í nefi þessara 74 sjúklinga við
tilvist einhverra sömu sýkla í skúta sama
sjúklings eru sýnd í töflu II. Þessi tengsl eru
þar sýnd bæði fyrir alla sýkla sameiginlega
og eins þegar litið var sérstaklega til þeirra