Læknablaðið - 15.12.1990, Blaðsíða 45

LÆKNABLAÐIÐ 1990; 76: 513-8
513
ÚTDRÆTTIR ÚR ERINDUM FLUTTUM Á
HAUSTNÁMSKEIÐI LÆKNAFÉLAGANNA
18.-20. SEPTEMBER 1989.
SPJALDASÝNING
AÐ TAKA AÐSKOTAHLUT ÚR FÆTI
Brynjólfur Mogensen, Þonaldur Ingvarsson. Slysa- og
bæklunarlœkningadeild Borgarspítalans.
Nær daglega leita sjúklingar á slysadeild með
aðskotahlut í fæti. Oftast er um að ræða tréflís,
glerbrot, nál eða nálarbrot. Oftar en ekki virðist einfalt
að fjarlægja aðskotahlutinn. Röntgenmyndir gefa
hugmynd um staðsetninguna ef um málmhlut er að
ræða en annars yfirleitt ekki. A röntgenmyndum virðast
aðskotahlutimir oft nær yfirborðinu en þeir raunverulega
em. Það kemur því oft fyrir að viðkomandi haldi að það
verði auðvelt að ná aðskotahlutnum, en kemst að hinu
sanna þegar leitin er byrjuð og lítið gengur.
Við mælum með eftirfarandi aðferð við að fjarlægja
aðskotahluti úr fæti.
Aður en deyft er skal kanna húðskyn, blóðflæði og
sinastarfsemi tánna. Því næst gera sér grein fyrir hvaða
taugar sjá um viðkomandi svæði. Langoftast er um að
ræða n.tibialis posterior sem greinist í n. plantaris med.
og lat. eða þá n. suralis sem ber boð frá aftari hluta
fótarins. Viðkomandi taug er deyfð í hæð við malleolana
með um 15 ml. af 1% Lidocain án adrenalins hjá
fullorðnum. Nákvæma lýsingu á deyfingunni er að finna
í bókinni Illustrated Handbook in Local Anaesthesia*).
Eftir að svæðið dofnar, sem gerist á um 15-25 mínútum,
er fóturinn vafinn með um það bil fjórum lögum af
gifsbómull ofan við ökklann. Neðan við gifsbómullina
er fóturinn þveginn og vafinn inn í dauðhreinsað klæði.
Yfir klæðið er síðan vafið stasabindi sem er hnýtt
yfir gifsbómullina. Dauðhreinsaða lakinu er flett í
sundur nógu mikið til þess að hafa góðan aðgang að
aðgerðasvæðinu. Með þessu móti er hægt að vinna í
blóðtómu svæði. Gerður er um 1 sm skurður þar sem
aðskotahluturinn fór inn. Þá sést alltaf gamalt, storknað
blóð og er einfaldast að fylgja blóðstorkunni eftir að
aðskotahlutnum.
Ef þessari aðferð er beitt er yfirleitt hægt að fjarlægja
flesta aðskotahluti án teljandi erfiðleika á heilsugæslustöð
ef læknirinn treystir sér til að deyfa fótinn. Böm undir
10 ára aldri er þó varla hægt að meðhöndla á þennan
hátt nema að þau fái góða premedication. Ungböm er
best að svæfa.
*)IHustrated Handbook in Local Anaesthesia, Lloyd-Luke
Ltd. 1979.
ÁRANGUR AÐGERÐA VEGNA ROTATOR CUFF
EINKENNA
Brynjólfur Mogensen, Agúst Kárason. Slysa-
og bæklunarlœkningadeild Borgarspítalans,
handlœkningadeild Sjúkrahúss Akraness.
Gerð var aðgerð á átján sjúklingum (tíu karlar og
átta konur) vegna langvarandi rotator cuff einkenna
eftir að hefðbundin meðferð bar ekki árangur. Engir
sjúklinganna höfðu rotator cuff rifu, er þeir voru skomir.
Hjá sjö sjúklinganna byrjuðu rotator cuff einkennin eftir
áverka. Álgengustu kvartanir fyrir aðgerð voru sársauki
við hreyfingu, næturverkur, minnkuð axlarhreyfing og
óþægindi við vinnu. Meðalaldur sjúklinga í aðgerð var
43 ár (26-74).
AðgerÖ: Hjá níu sjúklingum var ligamentum
coracoacromiale (CAL) og hluti af neðra fleti fremri
hluta acromion (A) fjarlægður. Ofannefnd aðgerð
(CAL + A) ásamt losun á biceps longus sininni (BLT)
var framkvæmd hjá fjórum sjúklinganna. Hjá fimm
sjúklingum (CAL + A + BLT) var að auki tekinn ysti
hluti viðbeins.
Arangur: Allir nema einn sjúklinganna álitu árangurinn
góðan (tólQ eða ágætan (fimm) við eftirrannsókn, að
meðaltali 25 mánuðum (12-48) síðar. Sjúklingamir vom
ánægðastir með að verkur fyrir aðgerð var horfinn eða
aðeins væg óþægindi eftir mikið álag. Einn sjúklinganna
hafði sömu óþægindi eftir aðgerð og hann hafði fyrir.
Niðurstaða: Árangur virðist góður af aðgerð vegna
langvarandi rotator cuff einkenna.
SAMANBURÐUR Á MÆLINIÐURSTÖÐUM
ÁTTA ÍSLENSKRA RANNSÓKNASTOFA Á
SERUMLÍPÍÐUM VORIÐ 1989
Elín Olafsdóttir, Þon’aldur Veigar Guðmundsson.
Rannsóknastofa Landspítalans í meinefnafrœði.
Vegna mikillar umræðu hérlendis og erlendis um hlut
kólesteróls í meingerð fituútfellinga í kransæðum og
hugsanlegar leiðir til að lækka kólesteról í blóði fólks,
var ákveðið að kanna hversu vel mæliniðurstöðum hinna
ýmsu rannsóknastofa í landinu bæri saman og hversu
nákvæmar lípíðmælingar þeirra em í dag.
Frystiþurrkuð kontrólsermi (dýra) vom keypt frá
Nycomed og fékk hver þátttakandi 10 sýni með lágu
lípið gildi, 10 með meðalháu og 10 með háu gildi.
Ein mæling var gerð daglega í tíu daga á kólesteróli
(kól), HDL-kólesteróli (HDL) og trfglýceríðum (TG)
um leið og venjuleg sjúklingasýni vom mæld. Allar
rannsóknastofumar nota sömu aðferð við mælingu á kól
og TG og sömu efni til fellingar á LDL og VLDL, en