Læknablaðið - 15.03.1991, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ 1991; 77: 97-8.
97
LÆKNABLAÐIÐ
THE ICELANDIC MEDICAL JOURNAL
Læknafclag íslandsog |P|
Læknafclag Rcykjavikur
77. ÁRG. - MARS 1991
HÚSASÓTT
Húsasótt er safn einkenna sem margir verða
varir við en gætir oftar hjá starfsmönnum
í sumum húsum en öðrum. Fólk finnur að
einkennin koma þegar það er í húsunum
en dregur úr þeim aftur þegar farið er úr
byggingunum. Einkennin hafa verið athuguð
með spumingalistum eða viðtölum. Pað má
skipta þeim í tvennt. Algengust eru almennu
einkennin þreyta, slappleiki og höfuðverkur.
Ogleði gerir einnig vart við sig. Oft er litið
á þurrk, sviða eða önnur óþægindi í nefi og
augum sem eina heild, en einnig koma fyrir
þorsti og þurrkur í hálsi ásamt þurri húð
og astma einkennum. Ekki er víst að hægt
verði að rekja einkennin til einnar orsakar.
Þegar orsaka þessara einkenna hefur verið
leitað með faraldsfræðilegum rannsóknum
hefur verið unnt að útiloka með mælingum
í andrúmsloftinu að eftirfarandi þættir séu
algengir eða venjulegir skýringarþættir: hraði
loftskipta, mengun formaldihýðs, ósóns,
loftjóna, kolmónoxíðs, koldíoxíðs, tölvur,
hermannaveiki og smitsjúkdómar. Aftur á
móti hafa margar athuganir sýnt að í húsum
sem menguð eru af örverum vegna raka frá
kælikerfum eða rakagjöfum hafa starfsmenn
meira af einkennum en annars staðar.
Oftast hafa þó ekki fundist tengsl einkenna
um húsasótt við örverur í andrúmsloftinu
en stundum hafa slík tengsl fundist við
leysanlega mótefnavaka í andrúmsloftinu.
Þeir sem mest hafa lagt sig fram um að leysa
gátuna um húsasótt telja að í framtíðinni
verði unnt að komast hjá hluta vandamálsins í
tempruðu loftslagi, með því að byggja einföld
hús sem loftræst eru um glugga og þeir sem í
húsinu dveljast geti sjálfir stjómað að nokkru
umhverfinu. Þetta eru þó aðferðir sem vart
munu duga fyrir byggingar í borgarkjömum
eða í öðru loftslagi.
Oft er gengið út frá því að fundin
sé orsök kvartana fólks innanhúss ef
mælinganiðurstöður eru utan svokallaðra
þægindastaðla. Það virðist hins vegar ekkert
benda til þess að þetta sé rétt. Mælingar
á loftgæðum innanhúss sýna nær alltaf
lakari niðurstöður í húsum sem loftræst eru
um glugga en í byggingum með vélrænni
loftræstingu. Rakastig innanhúss gæti haft
þýðingu fyrir líðan fólks innanhúss í íslensku
kaldtempruðu úthafsloftslagi, en stundum
verður það mjög lágt á vetuma. Hér er vert
að minna aftur á hættuna á örverumengun frá
rakagjöfum. Komið hafa fram ábendingar um
að örverueyðar sem stundum eru í rakagjöfum
valdi einkennum svipuðum þeim sem fram
koma í húsasótt.
Ljóst er að erfitt er að ráða bót á húsasótt.
Orsakir hennar eru enn sem komið er óljósar.
Oft er reynt að nálgast úrlausn vandans í
áföngum og hafa verið gerðar aðgerðaáætlanir
í þessu skyni. Varanlegri úrræði munu
ekki fást nema með gleggri skilningi á
örsökum húsasóttar, en til þess þarf frekari
rannsóknir sem byggja á samstarfi tækni- og
líffræðimenntaðra sérfræðinga.
Vilhjálmur Rafnsson
HEIMILDIR
1. Burge PS. Building sickness - A medical approach
to the causes. In: Walkinshaw DS, ed. Indoor air ’90.
The 5th intemational conference on indoor air quality
climate. Toronto, Canada July 29 - August 3 1990.
Ottawa 1990; 5: 3-14.
2. Skov P. Valbjöm O, Pedersen BV. The Danish
Indoor Climate Study Group. Influence of personal
characteristics, job-related factors and psychosocial
factors on the sick buildings syndrome. Scand J Work
Environ Health 1989; 31: 286-95.
3. Burge PS, Hedge A, Wilson S, Harris-Bass J,
Robertson AS. Sick building syndrome: a study of
4373 office workers. Ann Occup Hyg 1987; 31: 493-
504.