Læknablaðið - 15.05.1993, Síða 22

192
LÆKNABLAÐIÐ
Blóðþrýstingur í hvíld er áfram hækkaður hjá
10-30% eftir aðgerð (5-9) og við áreynslu
verður óeðlileg blóðþrýstingsaukning hjá
30-65% af hópnum (10-12). Ekki eru allir
sammála um það hvenær best sé að skera upp
sjúklinga með CoA. Sumir mæla með aðgerð
sem allra fyrst (13) en aðrir vilja bfða (14).
Þegar sjúklingur hefur greinst með CoA fer
það eftir aldri og einkennum hvort aðgerðin
er framkvæmd strax við greiningu eða hvort
beðið er þar til sjúklingur er orðinn það stór
að minni hætta sé á endurþrengslum eftir
aðgerðina. Hafi barn einkenni hjartabilunar
á fyrstu vikum ævinnar er aðgerðin að jafnaði
gerð þegar í stað, enda er um lífshættulegt
ástand að ræða. Barn sem greinist fyrir
fjögurra ára aldur, en er einkennalaust og
hefur eðlilegan hjartavöðva, gengst undir
aðgerð við fjögurra ára aldur. Þannig eru
börnin sem fara í aðgerð innan eins árs
yfirleitt veikari og með lélegri hjartastarfsemi
en eldri börnin.
Markmið rannsóknarinnar var því að athuga
hvort börnin sem fara yngri í aðgerð hafi
sambærilegan árangur og eldri börnin, með
því að athuga úthald og blóðþrýstingshækkun
við áreynslu hjá íslenskum CoA sjúklingum
og bera saman við paraðan samanburðarhóp.
Athugað var hvort áreynsla framkalli einkenni
þrengsla með hækkun á blóðþrýstingi
umfram það sem eðlilegt getur talist.
Einnig var athugað hvort sjúklingar hefðu
jákvæðan blóðþrýstingsstigul milli efri og
neðri útlima (gradient) og hvernig hann
breytist við áreynslu. Ætlunin var að meta
gildi áreynsluprófsins við eftirlit með
CoA sjúklingum sem teljast læknaðir eftir
aðgerðina.
EFNI OG AÐFERÐIR
Sjiiklingar: Á árunum 1968-1987 greindust á
íslandi 42 sjúklingar með CoA (1). Af þessum
hópi eru níu látnir og fjóra var ekki unnt að
áreynsluprófa vegna fötlunar. Einn sjúkling
náðist ekki í. Alls voru athugaðir 28 sjúklingar
með greininguna CoA sem gengist hafa undir
aðgerð. Einn sjúklingur, 18 ára drengur sem
nýlega var skorinn upp vegna CoA, reyndist
enn á blóðþrýstingslækkandi lyfjum og telst
því ekki gjaldgengur í rannsóknina. Hér er
því um 27 sjúklinga að ræða á aldrinum
sex til 21 árs, 11 stúlkur og 16 drengi. Allir
voru við góða heilsu, án einkenna frá hjarta
og tóku engin blóðþrýstingslækkandi lyf.
Á sama hátt voru rannsakaðir 27 heilbrigðir
einstaklingar. Þeir voru aldurs- og kynparaðir
við sjúklingana og valdir af handahófi úr hópi
heilbrigðra barna og unglinga, 11 stúlkur og
16 drengir.
Aðferðir: Einstaklingarnir voru látnir
liggja útaf og hjartalínurit tekið. Tekinn
var blóðþrýstingur í hægri handlegg og
vinstri kálfa útafliggjandi. Þessi mæling
var gerð með rafdrifnum blóðþrýstingsmæli
og voru slíður ávallt höfð þannig að þau
hyldu að minnsta kosti tvo þriðju hluta
upphandleggs eða tvo þriðju hluta kálfa.
Síðan var sjúklingur áreynsluprófaður
samkvæmt Bruce prótókolli (15), látinn
ganga á traðkmyllu og hraði hennar og
halli aukinn á þriggja mínútna fresti. Þessu
var haldið áfram þar til viðkomandi var
uppgefinn. Blóðþrýstingur var mældur
í lok hvers þreps með kvikasilfursmæli
og einnig var skráður hjartsláttarhraði og
tekið hjartalínurit. Þegar traðkmyllan var
stöðvuð voru mælingarnar endurteknar og
viðkomandi síðan látinn leggjast niður. Þá
var aftur mældur blóðþrýstingur á handlegg
og fæti með rafdrifnum mæli. Fylgst var
með hvernig blóðþrýstingur lækkaði og hvort
hjartsláttarhraði félli eðlilega við hvíld. Einnig
var skráður heildaráreynslutími.
Við samanburð allra sjúklinga og
samanburðarhóps var athugað hvort um
marktækan mun væri að ræða milli þessara
hópa, hvað varðar: 1. Þol (max endurance
time), 2. breytingar á hjartsláttarhraða, 3.
slagbilsþrýsting og 4. blóðþrýstingsstigul milli
handleggs og fótleggs.
Sjúklingunum var svo skipt í tvo hópa eftir
því hvenær þeir höfðu farið í aðgerð. Þessir
hópar voru bornir saman með tilliti til sömu
þátta. Hópur A eru sjúklingar sem gengust
undir aðgerð fyrir eins árs aldur en hópur B
eru sjúklingar sem skornir voru eftir eins árs
aldur. Hvor hópur um sig var síðan borinn
saman við sinn samanburðarhóp en einnig
voru hóparnir bornir saman innbyrðis.
Tölfrœðileg úrvinrisla: Niðurstöður voru
gefnar sem meðaltöl ± SEM (standard
error of mean) og var mismunur milli hópa
borinn saman með tveggja hala t-prófi
(two-tailed T-test). Þar sem einstaklingar í
samanburðarhópnum voru aldurs- og