Fréttatíminn - 15.10.2010, Blaðsíða 48

36 viðhorf Helgin 15.-17. október 2010
Í byrjun október rann út umsóknar­frestur um starfslaun listamanna sem úthlutað verður árið 2011. Á
síðasta ári var samþykkt langþráð end­
urskoðun á lögum um listamannalaun
sem höfðu verið lítið breytt frá árinu
1991. Samkvæmt þeim var áður úthlut­
að úr fjórum sjóðum: Launasjóði rithöf­
unda, Launasjóði myndlistarmanna,
Tónskáldasjóði og Listasjóði.
Lagabreytingarnar í fyrra fólu m.a.
í sér „uppskiptingu“ listasjóðs í launa­
sjóð hönnuða, launasjóð tónlistarflytj­
enda og launasjóð sviðslistafólks. Mán­
aðarlaunum mun fjölga um 25% fram til
ársins 2012 en þau nema á næsta ári
samtals 1.340 mánaðarlaunum. Skipt­
ingin á milli launasjóðanna fyrir næstu
úthlutun árið 2011 er á þessa leið:
Hönnuðir (þ.m.t. arkitektar) 3%
Myndlistarmenn 27%
Rithöfundar 38%
Sviðslistafólk 12%
Tónlistarflytjendur 11%
Tónskáld 9%
Maður spyr sig að sjálfsögðu sem
hönnuður hver skýringin geti verið
á því að endurskoðun þessara laga á
síðasta ári hafi ekki skilað launasjóði
hönnuða stærri sneið af kökunni en
raun ber vitni. Hlutur hönnuða er
ekki í nokkru samræmi við úthlutun
til annarra listgreina í landinu. Stjórn­
völd missa hér af einstöku tækifæri til
að fjárfesta í listgrein sem í eðli sínu
gengur út á ímynd og nýsköpun og hef­
ur það takmark að skapa hvort tveggja
afleidd störf og útflutningsverðmæti.
Hver er ástæðan fyrir þessum rýra
hlut hönnuða? Er hönnun hérlendis
ekki viðurkennd sem listsköpun til
jafns við aðrar listgreinar? Eru hönn­
uðir almennt með of háar tekjur á Ís­
landi til að eiga rétt á opinberum stuðn­
ingi? Þarf greinin að sanna sig?
Það er mjög áhugavert að skoða til
samanburðar hvernig þessi stuðning­
ur við listgreinarnar fer fram hjá ná­
grönnum okkar Dönum.
Í Danmörku er starfsemi hönnuða
flokkuð undir listir (kunst) og þar er
opinber stuðningur við allar listgreinar
undir hatti svonefnds Ríkislistasjóðs,
„Statens Kunstfond“ (kunst.dk ). Út­
hlutað er úr sjö sjóðum til eftirfarandi
listgreina: arkitektúrs, myndlista,
kvikmyndagerðar, bókmennta, list­
handverks­ og hönnunar, tónlistar og
sviðslista. Ekki er úthlutað mánaðar­
legum greiðslum heldur er um ein­
greiðslu að ræða sem listamaðurinn
sjálfur heldur utan um og skammtar
sér laun af. Mikils jafnræðis er gætt
við úthlutunina sem er gróflega miðuð
við fjölda starfandi listamanna á hverju
sviði. Úthlutunarferlið hjá „Statens
Kunstfond“ mætti stjórn listamann­
launa taka sér til fyrirmyndar og í raun
furða að úthlutunarreglurnar skuli
ekki hafa verið endurskrifaðar fyrir
hvern sjóð þegar lögunum var breytt
í fyrra.
Það er að sjálfsögðu ekki krafa að
aðrar listgreinar eigi að gefa eftir af
sínum sneiðum til hönnuða. Starfs­
launum listamanna þarf einfaldlega
að fjölga strax og hönnuðir eiga fyrst
og fremst að njóta góðs af því.
Starfslaunin eru fjárfesting í skap­
andi greinum og skilar stöðugt af­
leiddum störfum. Þau skila sér beint
í fjölbreyttri menningarstarfsemi, t.d.
tónlistarútgáfu og ­flutningi, uppsetn­
ingu leiksýninga, bókaútgáfu, fram­
leiðslu kvikmynda og vöruþróun að
ýmsu tagi.
 Stjórnvöldum ber að útskýra fyrir
almenningi í landinu gildi listamanna­
launa fyrir menningarlega ímynd þjóð­
arinnar og verðmætasköpun í atvinnu­
lífinu. Listamannalaun til hönnuða
styðja frumkvöðlastarfsemi og gefa
hönnuðum tækifæri til að sinna rann­
sóknum og þróun, þau gera sérmennt­
uðum einstaklingum kleift að leggja
sitt af mörkum við að þróa útflutnings­
verðmæti og menningarlega sérstöðu
í landinu. Framþróun samfélagsins og
hins manngerða umhverfis á Íslandi
er í húfi.
Hrafnkell Birgisson
vöruhönnuður og fyrrverandi
formaður Samtaka hönnuða og
þiggur í ár hæstu úthlutun úr
launasjóði hönnuða, fjögurra
mánaða starfslaun.
Starfslaunum
listamanna þarf
einfaldlega að
fjölga strax og
hönnuðir eiga
fyrst og fremst að
njóta góðs af því.
Vannýtt tækifæri til framþróunar
Af hönnuðum og
listamannalaunum
Fært til bókar
Borgartúni 29 | S. 585 6500 | www.audur.is
PI
PA
R\
TB
W
A
•
S
ÍA
•
1
01
20
3

Leið I
(20-40) (40-50) (50-60) (60+) (60+) (Lífeyris-
þegar)
Leið II Leið III Leið IV Leið V Leið VI
Óháð staða, áhættumeðvitund og gagnsæi hafa skilað viðskiptavinum Auðar góðum árangri.
Vertu með, saman getum við byggt upp heilbrigða fjármálaþjónustu með áherslu á ábyrga arðsemi.

Komdu í hóp þeirra sem treysta Auði fyrir sparnaði sínum.
18,5%
17,2%
16%
14,3% 14%
8,6%
• Séreignarsparnaður
• Sparnaður
• Eignastýring
Ávöxtun viðbótarlífeyris eftir 6 mismunandi ávöxtunarleiðum
Stýring sparnaðar á bilinu 1–15 milljónir
Eignastýring fyrir stærri eignasöfn
Myndin sýnir nafnávöxtun séreignarsparnaðar
sl. 12 mánuði m.v. 30. september 2010.
Athugið að ávöxtun í fortíð gefur hvorki vísbendingu
um né tryggingu fyrir ávöxtun í framtíð.
Góður árangur í ávöxtun séreignarsparnaðar
Við erum með áætlun
fyrir helgina
Auður er með áætlun
fyrir framtíðina
Morgunverðarfundur með met-
söluhöfundi Morgunverðarfundur
með metsöluhöfundinum Scott Belsky
verður í Salnum 22. október næstkomandi
og hefst kl. 8.30. Belsky, sem er sérfræð-
ingur á sviði framkvæmda og framleiðni,
skrifaði bókina Frá hugmynd til veruleika
(e. Making ideas happen) sem kom út í
Bandaríkjunum í sumar og varð metsölu-
bók. Bókin kemur út á íslensku 19. októ-
ber. Að sögn Belskys er hæfileikinn til að
fylgja skapandi verkefnum eftir til enda
engum meðfæddur. Að koma hugmynd-
um í framkvæmd er kunnátta sem verður
að þróa með skipulagi og með stuðningi
samstarfsmanna og samfélags hvers og
eins. Minna má á orð Edisons sem sagði
að snilligáfa væri eitt prósent innblást-
ur og 99 prósent vinnusemi. Á morgun-
verðarfundinum tekur hann saman helstu
sameiginleg grundvallaratriði og aðferðir
og kynnir til sögunnar kerfisbundna nálg-
un að skapandi skipulagi og framleiðni.
Ellefu ár að klára halann Nálægt
850 málum lágu ókláruð hjá Ráðgjafa-
stofu heimilanna þegar embætti Umboðs-
manns skuldara tók að sér úrlausn þeirra
mála. Fram hefur komið að hið nýja emb-
ætti klárar að meðaltali hálft annað mál á
viku. Miðað við sömu afköst er ekki fjarri
lagi að það taki embættið um ellefu ár
að klára það sem fyrir liggur. Runólfur
Ágústsson, sem gegndi umboðsmanns-
embættinu eina morgunstund á liðnu
sumri, taldi, að því er fram kom í fréttum
þá, „ekki boðlegt“ hve mörg mál hefðu
legið óleyst hjá Ráðgjafastofunni. Ekki
fór leynt að sú gagnrýni beindist að Ástu
Sigrúnu Helgadóttur sem stýrði þeirri
stofnun og tók við umbaembættinu um
leið og Runólfur sagði sig frá því.
Varla breytt á næstunni Borgartún-
ið átti að verða fjármálahverfi á heims-
mælikvarða á þeim fáu árum sem Íslend-
ingar stóðu í þeirri meiningu að þeir væru
mestu fjármálasnillingar norðan Alpa-
fjalla. Það risu allmargar glerhallir í þessu
„Wall Street“ Reykjavíkur. Sumar eru í
brúki, aðrar ekki. Fleiri eru þó óbyggðar,
miðað við það sem planað var í gullæð-
inu. Munar þar mest um klasa Glitnis/
Íslandsbanka frá tíð Bjarna Ármanns­
sonar. Þorgrímur Gestsson rithöfundur
gengur greinilega út frá því að lítið breyt-
ist og glerhallir rísi ekki á næstunni í landi
hins gamla Laugarness því hann hefur
endurútgefið bók sína, Mannlíf við Sund,
þar sem fjallað er um þau borgarhverfi
Reykjavíkur sem tilheyrðu Laugarnesl-
andi, þar á meðal Borgartúnið.
Pabbi sér um sína „Baugsmálið svo-
kallaða vakti upp einhverjar áköfustu ill-
deilur Íslandssögunnar. Ófyrirleitinn auð-
hringur beitti fjölmiðlaveldi sínu til að
takast á við stjórnmálavaldið í landinu og
fylkja almenningi á bak við sig. Þeir sem
taldir voru standa í vegi fyrir auðhringn-
um, voru miskunnarlaust rægðir. Skipu-
lega var grafið undan trausti á stofnunum
þjóðfélagsins, ekki síst lögreglu og eftir-
litsaðilum.“ Þannig hefst baksíðukynn-
ing á bók sem var að koma út og ljóst
má vera að höfundur er ekki í aðdáenda-
klúbbi Jóns Ásgeirs Jóhannessonar og
samstarfsmanna hans enda enginn annar
en gamli Morgunblaðsritstjórinn Matt­
hías Johannessen. Í formála bókarinnar,
„Á vígvelli siðmenningar”, segir Jakob
F. Ásgeirsson, sem ekki er heldur í fyrr-
greindum aðdáendaklúbbi, að gamli rit-
stjórinn hafi tekið til vopna í þágu siðlegs
lífs á Íslandi en öðrum þræði sé hann að
bregða skildi fyrir son sinn, ríkislögreglu-
stjórann Harald, sem
hafi átt óhægt
um vik að
svara
sjálfur
fyrir
sig.