Dagblaðið Vísir - DV - 13.06.2007, Blaðsíða 14

Sennilega fellur það undir kaldhæðni örlaganna að það komi í hlut
Seðlabankans að kynna niðurstöður sendinefndar Alþjóða gjaldeyr-
issjóðsins um íslenskt efnahagslíf. Eða hvað annað getur maður sagt
þegar stofnunin sem er nýbúin að hækka laun hæstu stjórnenda um
200 þúsund kall fær að kynna þau tilmæli að stjórnvöld þurfi að halda
aftur af launahækkunum?
Auðvitað er við því að búast að launþegar taki tillögunum illa, það
er að segja þeir sem ekki eru í toppstöðum og eiga því á hættu að ráða-
menn taki mark á þeim þegar kemur að þeim, lægra launaða fólkinu.
Jafnvel þó það sé ekki alltaf tekið mark á tilmælunum þegar kemur að
launum þeirra launahæstu.
„Það er ekki hjá hinum almenna launamanni sem mestar hækkanir
hafa orðið á síðasta samningstíma-
bili. Við þurfum ekki nema að horfa
til síðustu hækkana hjá Seðlabank-
anum,“ segir Halldóra Friðjóns-
dóttir, formaður Bandalags há-
skólamanna, í DV í dag og undrast
jafnramt rökfærslur fyrir hækkun-
inni um að samkeppnin um starfs-
menn sé hörð. „Það virðast ekki
gilda sömu lögmál þegar kemur að
heilbrigðis- og umönnunarstéttum.
Framboð og eftirspurn virðast ekki
hafa nein áhrif þar. Launahækkun
seðlabankastjóra er jafn há því sem
nemur mánaðarlaunum hjá starfs-
fólki í umönnunar- og hjúkrunar-
stéttum.“
Þetta er gömul saga og ný. Laun æðstu stjórnenda hækka, jafnvel
um upphæðir sem nema meira en mánaðalaunum þeirra lægst laun-
uðu, og síðan er almenningur hvattur til að gerast ekki of kröfuharður í
kjarasamningum. Þó auðveldlega sé hægt að rökstyðja að meira muni
í efnahagslífinu um launahækkun nokkur þúsund manna en þriggja
hlýtur að teljast í besta falli óheppilegt að svona hittist á.
Eitthvað hefur þetta farið fyrir brjóstið á þingmönnum, alla vega
sumum þeirra sem deildu hart á launahækkanir seðlabankastjóranna í
gær. Óhóflegar hækkanir, fráleit skilaboð og kröfur um skýringar á hvað
mönnum gengi til var meðal þess sem mátti heyra þar.
Árni Mathiesen fjármálaráðherra segist hins vegar í blaðinu í dag
ekki hafa sérstaka skoðun á hækkuninni. „Seðlabankinn er sjálfstæður
og hluti af sjálfstæði hans er að ákveða laun sinna starfsmanna og ég
hef ekkert með það að gera.“ Vissulega er þetta rétt upp að vissu marki.
Þó ber að hafa í huga að bankaráðið er pólitískt valið og skipað pólit-
ískum fulltrúum stjórnmálaflokkanna. Þá er lítil hætta á að það gleym-
ist á næstunni að afdankaðir stjórnmálamenn eru enn skipaðir Seðla-
bankastjórar.
Brynjólfur Þór Guðmundsson
miðvikudagur 13. júní 200714 Umræða DV
Ekki benda á mig
Brautarholti 26 · 105 Reykjavík · 512 7000 · dv@dv.is
DV greiðir 2.500 krónur fyrir þau fréttaskot sem
leiða til frétta. Fyrir besta fréttaskot hverrar viku
eru greiddar 5.000 krónur og 10.000 fyrir besta
fréttaskot mánaðarins.
512 7070
frettaskot@dv.is
„Auðvitað er við því
að búast að launþeg-
ar taki tillögunum illa,
það er að segja þeir sem
ekki eru í toppstöðum
og eiga því á hættu að
ráðamenn taki mark á
þeim þegar kemur að
þeim, lægra launaða
fólkinu.“
Útgáfufélag: Dagblaðið-Vísir útgáfufélag ehf.
Stjórnarformaður: Hreinn loftsson framkVæmDaStjóri: Hjálmar Blöndal
ritStjóri og áByrgðarmaður: Sigurjón m. Egilsson
fulltrÚi ritStjóra: janus Sigurjónsson
Umbrot: dv. Prentvinnsla: Prentsmiðja morgunblaðsins. Dreifing: Árvakur. dv áskilur sér rétt til að
birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð.
fréttaStjóri: Brynjólfur Þór guðmundsson
aðStoðarritjóri: Sigríður Dögg auðunsdóttir auglýSingaStjóri: auður Húnfjörð
af veðri og vindum
Leitin að hinum hæfu
Ráðningar embættismanna í ráðu-
neytum hefur um nokkurt skeið
verið til athugunar hjá ríkisendur-
skoðun. Valgerður Sverrisdóttir
var meðal þeirra
ráðherra síðustu
ríkisstjórnar sem
laumaðist til
þess að auglýsa
eftir fólki í Lög-
birtingablaðinu.
Hún skipaði í
stöður strax að
loknum kosn-
ingum.
Glænýr ráðherra þarf að forðast að
vera sakaður um viðlíka stjórnun-
arhætti. Á forsíðu atvinnublaðs
Morgunblaðsins er auglýst eftir
ráðuneytisstjóra í viðskiptaráðu-
neytinu. Það ætti því engum að
dyljast að staðan er laus. Nú þarf
aðeins að gæta þess að hæfasti
einstaklingurinn verði ráðinn.
Launahækkun gegn
Samfylkingu
Annálaður klókindamaður í stjórn-
málum situr nú á stóli seðlabanka-
stjóra. Það er haft á orði þessa
dagana að seðlabankastjórinn hafi
ekki hækkað við sig launin vegna
þess að hann hafi verið blankur.
Fremur að hann hafi aðeins ætlað
sér að skapa
uppþot í Sam-
fylkingunni. Það
gekk að minnsta
kosti eftir, enda
hefur samfylk-
ingarfólk brugð-
ist ókvæða við
launahækkun
bankastjórans.
Það fylgir sög-
unni að seðlabankastjórinn hafi
verið andvígur ríkisstjórn Samfylk-
ingar og Sjálfstæðisflokks og hafi
beitt sér gegn myndun þessarar
stjórnar frá upphafi.
Hærri laun - stöðugt verðlag
Það var þó ekki aðeins samfylking-
arfólki sem gramdist þessi launa-
hækkun bankastjórans. Fulltrúar
verkalýðsins segja fullum fetum að
þessi launa-
hækkun komi
til með að hafa
áhrif á kjara-
samninga en
löngum hafa
verið sterk
tengsl milli
Samfylkingar og
verkalýðshreyf-
ingarinnar..
Í þriðju grein laga um Seðlabanka
Íslands segir að meginmarkmið
bankans sé að stuðla að stöðugu
verðlagi. Það er almennt viður-
kennt að launahækkanir eru helsti
ógnvaldur stöðugs verðlags. Þær
eiga til að hleypa af stað verðbólgu
sem aðeins virðist vera hægt að slá
á með hækkun stýrivaxta.
Það verður æ ljósara með hverjum deginum sem
líður að sumarið er komið. Þetta svokallaða sumar
má merkja með ýmsum hætti. Hitastigið er til dæmis
hætt að fara niður fyrir frostmarkið. En þó kominn
sé miður júní og sólargangur að verða hvað lengst-
ur megum við samt ekki sofa á verðinum. Á Íslandi
er nefnilega fræðilegur möguleiki á fannkomu allt
árið um kring og veðurskeyti fortíðar í hrönnum til
að sanna málið. Orð eins og júlíhret og hvítasunnu-
hvellur finnast ekki í öðrum þjóðtungum en okkar
ástkæru og ylhýru. En við, öðru nafni Þjóðin, erum
bjartsýn að eðlisfari og um leið og snjóa leysir í út-
hverfum borgar og bæja berst ilmur af gasgrilluðu
lambakjöti um öll sómakær úthverfi og nágrenni.
Ekki má gleyma að minnast á kvakið í grassláttutól-
um malarbúa, sem þessa dagana æra hvern ann-
an með sláttuvél hér og raforfi þar. Frekkjuhljóðin í
þessum tólum ættu að koma til kasta vasks ráðherra
umhverfismála. Þau flokkast nefnilega undir hljóð-
vist.
En aftur að veðri og vindum. Eitt er það veður-
tengt félagslegt fyrirbæri sem gæti valdið yfirstjórn
Seðlabankans og Samtaka atvinnulífsins stórum
áhyggjum og má vel vera að þær áhyggjur séu þegar
til staðar. Afköst fólks á Íslandi virðast nefnilega stór-
minnka í góðviðri. Þegar hlýnar í veðri stytta menn
dag sinn á vinnustað og, ef veðrið verður nægilega
gott, er jafnvel gefið frí vegna veðurs. Þetta er ekki
alþjóðlegur siður, þekkist varla nokkursstaðar á
byggðu bóli. Velta má fyrir sér hvort góðviðri sé þjóð-
hagslega óhagkvæmt.
Þegar Íslendingar (ég auðvitað þar með talinn)
kvarta yfir veðri verður mér stundum hugsað til daga
sem ég eyddi fyrir margt löngu í borg englanna, Los
Angeles. Þar vestra gengur á með sólskini og hita
sínkt og heilagt. Ef ekki kæmi til sífelldur vatns-
skortur, sem leiðir til að sparlega þarf að fara með
dropann, væri viðbúið að lífið væri einn samfelldur
heyskapur. Mikill bissness í hrífusölu. Allt um það,
einhverju sinni dró ský fyrir sólu og hitinn fór niður
í einhverjar 23 gráður á Celsíus. Það rigndi ekki einu
sinni. Samt var eins og við manninn mælt að fólki
varð tíðrætt um veðrið og hvað þessi gráu ský væru
hræðilega niðurdrepandi og þunglyndismyndandi.
Mig, sæmilega sáttan við bæði úrkomuleysi og hita-
stig, setti hljóðan við þetta vanþakklæti í fólkinu. Svo
rann upp fyrir mér að kröfuharka um sæmilegt veður
litast af aðstæðum á hverjum stað. Veðrið er nefni-
lega afstætt, góðviðri hér er hretviðri þar.
Gott veður á Íslandi samanstendur af þremur
meginhlutum: a) Sólskini, b) hitastigi sem mælist í
tveggja stafa tölu og c) vindi undir þremur gamaldags
vindstigum. Þegar þetta þrennt fer saman er gott
veður. Ef ein meginstoðin brestur reiknast mönnum
til að veðrið sé sæmilegt. Allt þaðan af verra veit á
slæmt veður eða þaðan af verra.
Ég naut þeirrar gæfu í æsku að vera í sveit á veð-
urathugunarstöð. Í þá daga þekktu allir landsmenn
Galtarvita sem var lengi fimmta veðurstöðin í dag-
vissri upptalningu Ríkisútvarpsins á ýmsum fínni
blæbrigðum veðurfars um land allt. Líka á Græn-
landi og Jan Mayen og á veðurskipunum Alfa og
Bravó, svo fátt eitt sé talið. Ég man Timmjammjúdd.
Á Galtarvita lærði ég að taka veðrið, lesa á loft-
vog og vindmæli, reikna út daggarmark og greina
ský, ekki aðeins í lágský, miðský og háský, heldur
líka að ákvarða undirflokka hverrar tegundar sam-
kvæmt fínni bók í dökkbláu “Landscape” bandi með
litmyndum frá Veðurstofu Íslands. Ég spáði í Kló-
siga, Kúmúlusa, Maríutásur og Glitský, en flottust var
samt myndin af Steðjaskýinu. Það vissi á þrumuveð-
ur og þegar maður er ellefu ára er maður innréttaður
fyrir þrumuveður. Einhverju sinni heyrðist maður í
Ríkisútvarpinu tala um “lélegt veður”. Það þótti klén
veðurlýsing á Galtarvita og var færð í tal við matar-
borðið.
Við erum iðulega minnt á það að allt sem á okkur
dynur sé Ísland í dag. Þessi fíni stimpill, sem er hægt
að skella á stöðuna nánast hvenær sem er, gefur okk-
ur sólarhæðina hverju sinni. Ekki þó um hnattstöðu
þjóðarinnar og meðfylgjandi veðurkerfi, heldur það
að á Íslandi getur nokkurnveginn allt gerst. Við erum
á svo hraðri siglingu á leiðinni að verða alþjóðleg og
og fjölmenningarleg og svo hrikalega kontínental að
hverri sómakærri eyþjóð ætti að renna kalt vatn milli
skinns og hörunds. En ekki okkur. Á meðan hann
hangir þurr er okkur slétt sama.
VaLgeir guðjónSSon
„Á Galtarvita lærði ég að taka veðrið,
lesa á loftvog og vindmæli,
reikna út daggarmark og
greina ský, ekki aðeins í lág-
ský, iðský og háský, heldur
líka að ákvarða undirflokka
hverrar tegundar...“
tónlistarmaður skrifar
Sandkorn
Dugguvogi 12 - 104 Reykjavík - S: 517 7040 - www.hobbyhusid.is
Opnunartími: mán-föst 10.00-18.00, laugard 13.00-17.00, sunnud 13.00-16.00
Mikið úRval
af hjólhýSuM
verð frá 1.690.000
og húsbílar verð frá 4.990.000
Skoðaðu úrvalið hjá okkur.