Kjarninn - 26.09.2013, Page 26

02/07 kjarninn norðurslóðir
Í
slensk stjórnvöld hafa á síðustu árum lagt aukna
áherslu á samskipti og samvinnu við ríki á norður-
slóðum, bæði í gegnum Norðurskautsráðið og
með tvíhliða samskiptum. Aukin áhersla er lögð
á samvinnu við Færeyjar og Grænland, þar sem
löndin þrjú hafa ýmissa sameiginlegra hagsmuna að gæta.
Ekki fer mikið fyrir umræðu um norræna samvinnu tengda
norðurslóðum og ef hún væri mikil myndu Norðurlanda-
ríkin ekki hafa hátt um hana til að styggja ekki hin ríkin í
Norður skautsráðinu.
Burtséð frá því kann pólitískt vægi Íslands í landfræði-
legu tilliti að aukast með opnun siglingaleiða á norður-
slóðum, enda skapast þá möguleikar á þjónustustöðvum og
umskipunarhöfnum. Gallinn sem fylgir auknum áhuga á
Íslandi er sá að hætta er á því að Ísland verði peð í valdatafli
stórveldanna um auðlindir á svæðinu. Þó má fullyrða að svo
lengi sem aukin áhersla er lögð á mikilvægi Norðurskauts-
ráðsins sem aðalvettvangs fyrir málefni norðurslóða er minni
hætta á því en þar sem búið er að koma upp sterku stofnana-
fyrirkomulagi eru minni líkur á átökum. Erlendir leiðtogar
víðs vegar að úr heiminum sem hafa heimsótt Ísland hafa
jafnan tekið upp málefni norðurslóða í viðræðum við ís-
lenska ráðamenn.
Forseti Íslands, Ólafur Ragnar Grímsson, hefur lengi
fjallað um mikilvægi norðurslóða. Í október 2013 verður
haldin í Hörpu alþjóðleg ráðstefna sem forseti Íslands og
fleiri standa fyrir og hefur hlotið heitið Hringborð norður-
slóða (e. Arctic Circle). Segja má að Hringborð norðurslóða
sé nýr vettvangur alþjóðlegs samstarfs um norðurslóðamál.
Velta má fyrir sér hvort þetta sé ein leið til að leyfa fleiri
ríkjum að koma sínum málefnum á framfæri varðandi
norðurslóða mál eða hvort forsetinn sé að reyna að koma
Íslandi betur á kortið í þessum efnum.
Styrkja samráð og samstarf
Norðurslóðamál eru fyrirferðarmikill málaflokkur í alþjóð-
legri stjórnmálaumræðu. Loftslagsbreytingar, mögulegar
Norðurslóðir
Sigríður Huld Blöndal
2. hluti
Kjarninn fjallar um
norðurslóðir.