Kjarninn - 26.09.2013, Side 77

06/06 kjarninn Tækni
39 prósent forvitnuðust um of um staðsetningu notand-
ans, 33 prósent kröfðust óeðlilega mikilla persónuupplýsinga
og mörg höluðu þessar upplýsingar niður án dulkóðunar.
Samtímis firra framleiðendur sig ábyrgð af þeim skaða sem
neytandinn gæti orðið fyrir vegna ágalla, til dæmis ef vef-
þjónar fyrirtækisins eru hakkaðir, appið býr til „bakdyr“ inn
á tölvu notandans eða ef þjónustan stendur ekki undir þeim
væntingum sem notandinn ber til hennar. Það er því óhætt
að fullyrða að jafnræði gildi ekki milli samningsaðila þegar
kemur að notkunarskilmálum, og að í mörgum tilvikum er
beinlínis um „blöff“ að ræða, þar sem fyrirtæki reyna að fá
fólk til að afsala sér lögbundnum rétti sem samkvæmt lands-
lögum er ekki afsalanlegur.
21. aldar veruleiki
Rannsóknir á nethegðun hafa sýnt að öryggi og vernd
persónuréttar er það mál sem ungt fólk setur helst fyrir sig
við notkun á rafrænum þjónustum – það vill að mannréttindi
sín séu tryggð og kærir sig ekki um að einkalíf sitt sé versl-
unarvara. Krafan um skýran neytenda- og borgararétt á
internetinu verður stöðugt háværari og nauðsynlegt er að
löggjafi og dómstólar átti sig á breyttum veruleika; að hér er
ekki um jaðarmálefni að ræða, heldur raunverulegan mála-
flokk sem snertir daglegar stafrænar athafnir okkar allra.
Meðal netnotenda ríkir mikil tortryggni gagnvart afskiptum
ríkisvaldsins, einkum vegna skilningsleysis hins opinbera
á notkun tækninnar, vaxandi vanvirðingu fyrir friðhelgi
einkalífsins og þjónkun við hagsmuni stórfyrirtækja á
kostnað neytenda. Leitin að skynsamlegum úrbótum fer að
stærstu leyti fram í grasrótinni á internetinu; á síðum eins
og biggestlie.com og commonterms.net þar sem markmiðið
er að einfalda og samræma notendaskilmála svo að notendur
lesi og skilji þau skilyrði sem gilda hverju sinni, og að jafn-
vægi ríki milli notenda og veitenda rafrænnar þjónustu.