Sagnir - 01.04.1984, Qupperneq 114

GULLÆÐIÐ í REYKJAVÍK
bæði gulli og silfri og kopar. Nú
var þessi maður kominn til lands-
ins til stuttrar dvalar. Hann steig
af skipsfjöl snemma í október
1905 og hóf þegar afskipti af gull-
leitinni.
Arnór fékk sýnishorn af sandi
til rannsóknar úr einni holu, á 6-7
metra dýpi. Niðurstaða hans varð
sú að hér væri gull, eir, járn, sink
og silfur. Hann fullyrti að úr 2000
pundum af slíkum sandi fengist
um 144,50 króna virði gulls. Hins
vegar taldi hann ekki ráðlegt að
vinna þannig námur nema gnótt
væri af sandinum svo fyrirtækið
yrði rekið í stórum stíl því útbún-
aður allur myndi kosta um hálfa
milljón króna. í blaðaviðtali sagði
Arnór frá því að þess væru dæmi í
Vesturheimi, þar sem sams konar
sandur væri ekki mjög neðarlega,
að á margfalt meira dýpi, t.d. 335-
400 metra, væri gull í molum, 18-
20 karata. Reynslan ein yrði þó að
skera úr um hvort svo væri hér,
hins vegar væri óráðlegt að treysta
fullyrðingum jarðfræðinga um að
ekki gæti verið gull í jörðu því
þeir hefðu svo oft haft rangt fyrir
sér.
Staðhæfingar Arnórs Árnason-
ar hafa án efa æst upp í mönnum
gullhungrið en þeim var mótmælt
Björn Ólafsson augnlœknir. Var í stjórn
Málms.
opinberlega. Það gerði Björn
Kristjánsson með grein í Fjallkon-
unni 3. nóvember. Hann benti á að
Arnór gæti ekki sagt til um hve
mikið af málmi væri í hinum
ýmsu málmlögum í borholunni
þótt hann hefði fengið sýnishorn
í hendur því iðulega hefði verið
sprengt í henni með dýnamíti og
sandurinn gæti þá verið sambland
frá mörgum metrum úr holunni.
Þess vegna hefði Arnór aðeins
getað athugað hverjar málmteg-
undir fyndust í sandinum og það
hefði verið gert oft áður. Síðan
sagði Björn að rannsókn Arnórs
Árnasonar sannaði eðlilega ekkert
til eða frá um það hvort málm-
gröftur borgaði sig í Vatnsmýr-
inni eða ekki. „Það er þá fyrst
hægt að segja um það,“ sagði
Björn, „þegar búið er að ná í jarð-
lögin eins og þau liggja í jörðinni,
annaðhvort með þar til gerðum
bor, eða með því að grafa göng
niður í málmlögin." Fyrr en það
væri gert, væri ekki rétt að kveða
neitt upp um það hvort málm-
gröftur borgaði sig eða ekki á
þessum stað.
Ekki var þætti Arnórs Árna-
sonar þó lokið. Grein eftir hann
birtist í ísafold réttum mánuði eftir
skrif Björns og þar hélt hann fast
við fyrri staðhæfingar sínar og
sagði að „veruleg gullöld íslands"
væri aðeins að byrja. í greininni
sagði hann að hér á landi varðaði
það mestu að verklegar fram-
kvæmdir kæmust af stað. Fyrsta
skrefið í þá átt væri í því fólgið að
íbúar höfuðstaðarins létu ekki
dragast að kaupa hlutabréf í
Málmi, þeir mættu ekki sjá eftir
nokkrum krónum þar sem e.t.v.
gæti verið um milljónir að tefla.
Bormenn íslands, yðar
bíða ...
Þrátt fyrir að Arnór Árnason
hefði skorað á fólk að kaupa bréfí
Málmi söfnuðust aðallega loforð
Björn Kristjánsson kauptnaður. Áfyrstu
áratugum aidarinnar vann hann ötullega
að málmleit hérlendis og kottt mjög við
sögu gullmálsins.
um hlutaféð — beinharða peninga
vantaði. Þegar árið 1906 var búið
að stíga sín fyrstu skref kom í ljós
að fáir virtust ætla að standa við
gefin loforð. Sturla Jónsson og
félagar voru þó ekki á því að gef-
ast upp þótt ekki blési mjög byr-
lega hjá þeim. Félagið vantaði öll
tæki en nú voru þau pöntuð. Seint
gekk þó að fá bor til landsins og
framkvæmdir töfðust. Sumarið
1906 var Klemens Jónsson sendur
utan til þess að ná í borinn en hann
kom tómhentur heim. Um haust-
ið þetta ár var annar maður sendur
út í sömu erindum, Rostgaard að
nafni og var sá vélstjóri. Hann
kom aftur íjanúar 1907 borlaus en
hafði þær fréttir helstar að von
væri á bornum í næsta mánuði.
Þegar skip sameinaða gufu-
skipafélagsins, „Ceres“, tók land
í febrúar kom í ljós að aðeins
nokkrir partar af bornum voru
með. Allt hafði þó verið sent á
stað frá verksmiðjunni í Þýska-
landi og átti að verða samferða
hingað en mikill hluti sendingar-
innar hafði tafist á leiðinni, líklega
í Kaupmannahöfn. Það sem á
vantaði átti að koma með næstu
112 SAGNIR