Sveitarstjórnarmál - 01.06.1948, Blaðsíða 47

SVEITARSTJÓRNARMÁL
43
Um 9. og 10. gr.
Efni greina Jsessara má teljast óbreytt frá þvi, sem er í 16. og 17. gr. núgildandi
útsvarslaga. Þó leggur nefndin til, að sveitarstjórn, sem skipuð er 5 mönnum eða
fleirum. sé heimilt að fela færri mönnum úr sínum hópi niðurjöfnunarstarfið, og
sýnist sú heimild vera áhættulaus. Heimild til þóknunar fyrir starfið er rýmkuð
nokkuð og að öllu lagt á vald sveitarstjórnar, hvort notuð sé, enda virðist óþarft og
óviðeigandi, að sýslunefnd hafi á hendi fjárforráð sveitarsjóðanna í þessu tilliti.
Um 11. og 12. gr (áður 5. gr. og 18. gr.)
Hér er nokkrum efnisatriðum bætt inn, og eru þessi helzt:
1. Skattanefndum gert að skyldu að afhenda niðurjöfnunarnefndum, til afnota
við starf þeirra, skattaframtöl og skattskrá umdæmisins.
2. Niðurjöfnunarnefndum veitt heimiid til að krefja hvern þann, sem sjálfstæða
atvinnu rekur, um nákvæm reikningsskil viðvíkjandi rekstri hans. Séu upplýs-
ingar frá þeim, hvort heldur er í skattaframtali eða sérstökum svörum til nefnd-
arinnar, ófullnægjandi eða tortryggilegar að hennar dómi, hafi hún heimild til
að áætla gjaldþegni eignir og tekjur eftir beztu vitund.
3. Látið sé varða missi á kærurétti yfir útsvari, ef framtölum þeirra gjaldþegna,
sem bókhaldsskyldir eru að lögum, fylgja ekki greinilega færðir efnahags- og
rekstrarreikningar. -
Hér er niðurjöfnunarnefndum lagt allmikið aukið vald í hendur. Reynslan
hefur sýnt, að þær standa oft máttlausar gagnvart tortryggilegum upplýsingum af
gjaldþegna hálfu, og var því full þörf á að bæta aðstöðu þeirra. í aðalatriðum er
þeim með tillögum nefndarinnar veittur sams konar réttur og skattanefndum i
þessu tilliti.
Um 13. gr.
I sambandi við tillögur nefndarinnar um, að bókhaldsskyldir gjaldþegnar missi
rétt til kæru yfir útsvari, ef greinilega færðir efnahags- og rekstrarreikningar fylgja
ekki framtölum þeirra, vekur hún athygliá, að full þörf væri á, að lagaákvæðin um
bókhaldsskyldu næðu í framkvæmdinni til fleiri gjaldþegna og væru víðtækari.
Meiri hluti nefndarinnar er sammála um, að grundvöllur niðurjöfnunar verði
eftir efnum og ástæðum, eins og verið hefur, enda tilvera niðurjöfnunarnefnda i
núverandi formi úr gildi fallin, ef þessum grundvelli væri breytt.
Það hefur um nokkurt skeið verið viðtekin regla að leggja útsvar á að nokkru
leyti í hlutfalli við rekstur gjaldþegns, án þess að það væri beinlínis tekið fram i
lögum. Til þess að forðast árekstra vegna þessa, er talið rétt að lögfesta það hér,
án þess þó að skerða aðalregluna um vald niðurjöfnunarnefnda.
Minni hluti nefndarinnar í þessu efni Jón Gauti Pétursson, leggur til, að grein
þessari sé breytt mjög verulega, og ber því fram sérstaka tillögu ásamt greinargerð
fyrir sérstöðu sinni.
Um 14. gr. (ný grein).
Hér er um algert nýmæli að ræða, og vísast að nokkru til hinnar almennu
greinargerðar nefndarinnar um þetta efni. Akvæðin um undirbúning og samsetningu
samþykkta samkv. þessari grein eru sniðin eftir fyrirmælum um aðrar sambæri-
legar samþykktarheimildir, og virðist þvi megi vel hlíta.