Sveitarstjórnarmál - 01.03.1998, Blaðsíða 30

SAMEINING SVEITARFELAGA
Sameining Eskifjarðarkaupstaðar,
Neskaupstaðar og Reyðarfjarðarhrepps
Smári Geirsson, forseti bœjarstjórnar Neskaupstaðar
I almennri atkvæðagreiðslu sem fram fór á
Eskifirði, Reyðarfirði og í Neskaupstað þann
15. nóvember sl. var samþykkt að sameina
þessi þrjú sveitarfélög. Sameining þessi vek-
ur nokkra athygli vegna þess að þama er um
að ræða þrjú tiltölulega fjölmenn lands-
byggðarsveitarfélög sem öll standa vel í
efnahagslegu tilliti. I þessari grein verður
stuttlega fjallað um undirbúning atkvæða-
greiðslunnar, niðurstöður hennar og hvemig
staðið er að undirbúningi sameiningarinnar
sem mun formlega eiga sér stað að afloknum sveitar-
stjómarkosningum í maímánuði nk.
Aödragandinn
Um miðjan janúar 1996 samþykkti bæjarstjóm Nes-
kaupstaðar tillögu þess efnis að tímabært væri að sveit-
arstjórnir Neskaupstaðar, Eskifjarðar og Reyðarfjarðar
hæfu viðræður um stóraukna samvinnu sveitarfélaganna
og hugsanlega sameiningu þeirra. Bæjarstjómin sam-
þykkti að leggja til að hver sveitarstjómanna kysi þrjá
fulltrúa til að fjalla um þessi mál. Gert var ráð fyrir að
þessi sameiginlega samráðs- og sameiningamefnd gæti
tekið til starfa að mánuði liðnum.
Skemmst er frá að segja að tillaga þessi hlaut góðar
undirtektir í bæjarstjórn Eskifjarðar og hreppsnefnd
Reyðarfjarðar og leið ekki á löngu þar til allar sveitar-
stjómimar höfðu kosið fulltrúa í nefndina. I samráðs- og
sameiningarnefndinni áttu sæti þeir Sigurður Hólm
Freysson og Andrés Elísson frá Eskifirði, Smári Geirs-
son og Benedikt Sigurjónsson frá Neskaupstað og Þor-
valdur Aðalsteinsson og Óttar Guðmundsson frá Reyð-
arfirði. Auk þessara sveitarstjórnarmanna sátu fram-
kvæmdastjórar sveitarfélaganna í nefndinni, þeir Arn-
grímur Blöndahl, bæjarstjóri á Eskifirði, Guðmundur
Bjamason, bæjarstjóri í Neskaupstað, og Isak J. Ólafs-
son, sveitarstjóri á Reyðarfirði.
Segja má að gerð svæðisbundinnar byggðaáætlunar
fyrir Eskifjörð, Reyðarfjörð og Neskaupstað hafi haft
veruleg áhrif á að umræður um aukið samstarf eða sam-
einingu sveitarfélaganna hæfust. Byggðastofnun hóf
vinnu við áætlunina sumarið 1995 og lauk henni í febrú-
ar 1997. í áætluninni greinir frá byggðarþró-
un og stöðu atvinnulífs í þessum þremur
sveitarfélögum á Mið-Austurlandi og má
segja að áætlunin hafi markað þáttaskil að
því leyti að við gerð hennar var litið á mið-
firðina sem eitt svæði. Framkvæmdastjórar
sveitarfélaganna vom tengiliðir sveitarfélag-
anna við Byggðastofnun meðan á gerð áætl-
unarinnar stóð og höfðu þessi tengsl við
sveitarstjómimar þau áhrif að sveitarstjómar-
menn fóm í auknum mæli að velta fyrir sér
hvaða möguleika miðfirðimir hefðu sem ein heild.
Störf samráós- og sameiningarnefndar
I upphafi ræddi samráðs- og sameiningamefnd sveitar-
félaganna þann möguleika að samstarf sveitarfélaganna
þriggja yrði aukið og að hin aukna samvinna myndi síð-
an leiða til sameiningar innan ákveðins ótiltekins tíma. I
anda þessarar umræðu var byrjað á að kanna gmndvöll
fyrir stofnun hafnasamlags sveitarfélaganna en þær um-
ræður leiddu til þess að sífellt fleiri nefndarmenn vildu
strax kanna viljann fyrir sameiningu og sáu ýmsa stjóm-
sýslulega agnúa á því að komið yrði á fót samstarfsverk-
efnum á ýmsum sviðum í formi byggðasamlaga. Nefnd-
armennimir ræddu viðhorf sín á vettvangi sveitarstjóm-
anna og útskýrðu störf nefndarinnar fyrir öðmm sveitar-
stjómarmönnum.
I tengslum við samstarfs- og sameiningarviðræðumar
var ráðgjafarfyrirtækið Rekstur og Ráðgjöf ehf. fengið til
að gera yfirlit um stöðu einstakra málaflokka í sveitarfé-
lögunum þremur og hvemig væri skynsamlegt að tengja
sveitarfélögin nánar saman. I umfjöllun um málaflokk-
ana var leitað til fulltrúa úr helstu nefndum og ráðum
sveitarfélaganna og fluttu þessir fulltrúar umræðuna inn í
viðkomandi nefndir. Þannig tók á annað hundrað manns
í sveitarfélögunum þátt í umfjöllun um aukið samstarf
eða sameiningu sveitarfélaganna þriggja.
Rekstur og Ráðgjöf ehf. sendi frá sér greinargerð sl.
haust og var niðurstaða fyrirtækisins afar skýr og afdrátt-
arlaus; það mælti rnjög eindregið með sameiningu sveit-
arfélaganna sem hagkvæmum og skynsamlegum kosti.
Ef ekki yrði af sameiningu hvatti fyrirtækið til samstarfs