Morgunblaðið - 23.12.2011, Blaðsíða 29

MINNINGAR 29
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER 2011
Um þessar
mundir er minnst
aldarafmælis
Brands Jónssonar,
fyrrverandi skóla-
stjóra Heyrnleys-
ingjaskólans í
Reykjavík, en hann
hefði orðið 100 ára
hinn 21. nóvember
2011. Við sem ritum
þessar línur viljum
taka undir minning-
arorð Braga Ásgeirssonar list-
málara, sem birtust í Morgun-
blaðinu 19. nóvember sl. Okkur
er bæði ljúft og skylt að minnast
Brands einnig á þessum tíma-
mótum.
Brandur Jónsson tók við Mál-
leysingjaskólanum, sem svo hét,
árið 1944. Á þeim tíma voru auk
heyrnarlausra þroskaheft börn í
skólanum því að þá var álitið að
þau stæðu jafnfætis hvað nám
varðaði. Málleysi sem orsakaðist
af heyrnarleysi gerði það að
verkum að ekki var hægt að nálg-
ast heyrnarlausa á eðlilegan hátt.
Heyrnarlausir læra málið ekki
sjálfkrafa vegna þess að þeir
heyra það ekki. Þess vegna var
Brandur Jónsson
álitið að þeir hefðu
frávik í þroska og
ættu því samleið
með öðrum þroska-
heftum í námi.
Brandur tók við
skólastjórn af Mar-
gréti Rasmus, sem
var að láta af störf-
um vegna aldurs,
með því skilyrði að
hann fengi að gera
ákveðnar breyting-
ar á tilhögun skólans. Hann vildi
aðgreina þroskahefta og heyrn-
arlausa þar sem þarfir þeirra í
námi væru ólíkar. Það varð úr.
Brandur hélt til Danmerkur,
Þýskalands og Bandaríkjanna og
aflaði sér menntunar á sviði
kennslu heyrnarlausra á árunum
fyrir seinni heimsstyrjöldina.
Hann tileinkaði sér þær kennslu-
aðferðir sem voru efst á baugi þá
og voru notaðar alls staðar um
hinn vestræna heim.
Hann kom svo hingað heim og
hófst handa. Þar með hófst mikið
brautryðjandastarf sem entist
Brandi til æviloka. Hann barðist
fyrir menntun og réttindum
heyrnarlausra. Sú barátta var oft
örðug og mætti litlum skilningi
ráðamanna. Sem dæmi má nefna
það mannréttindamál að heyrn-
arlausir fengju að taka bílpróf. Í
kjölfar faraldurs rauðra hunda
1964 tók hann á móti 30 nemend-
um í skólann og réð fram úr því
sem öðru, þrátt fyrir mjög þröng-
an og ófullnægjandi húsakost.
Brandur var þrautseigur í starfi
sínu og gafst ekki upp þó að á
móti blési. Hann fann góðan liðs-
mann í Gylfa Þ. Gíslasyni, þáver-
andi menntamálaráðherra, og
tókst með hans liðsinni að fá
byggt nýtt skólahús með þremur
heimilislegum heimavistarhúsum
í Leynimýri í Fossvogi.
Brandi var mikið í mun að
nemendur hans yrðu sem best
undirbúnir til þess að takast á við
líf og störf að lokinni skólagöngu.
Til þess að svo gæti orðið taldi
hann ekkert eftir sér. Brandi og
fjölskyldu hans var mjög annt um
velferð nemenda og stóð heimili
þeirra þeim alltaf opið.
Það gekk ekki þrautalaust að
fá fólk til starfa við skólann og fór
mikil vinna í að finna mannskap í
hin ólíku störf. Sumir veigruðu
sér við því og treystu sér ekki til
að vinna með börnum sem ekki
heyrðu. Brandi var mikið í mun
að fá kennaramenntað fólk til
starfa og fór á hverju ári í Kenn-
araskólann til þess að upplýsa
kennaranema um kennslu heyrn-
arlausra, í þeirri von að fá mennt-
aða kennara. Auk þess bauð hann
kennaranemum í skólann til að
kynna þeim starfið.
Sú kennslustefna sem var alls-
ráðandi víða um heim fólst í að
leggja grunn að málskilningi
heyrnarlausra nemenda með
auknum skilningi á talmálinu/rit-
málinu. Það var á sínum tíma tal-
in nauðsynleg leið í námi heyrn-
arlausra barna. Brandur lagði þó
áherslu á að kennarar notuðu all-
ar boðleiðir í kennslu sem styrkt
gætu málskilning heyrnarlausra.
Ef hann væri uppi í dag hefði
hann örugglega samglaðst
heyrnarlausum af heilum hug
vegna viðurkenningar á táknmál-
inu sem nýverið var samþykkt á
alþingi.
Brandur Jónsson andaðist 12.
september 1982, sjötugur að
aldri. Hann var hugsjónamaður
og mannvinur og með óþrjótandi
baráttu sinni lagði hann svo sann-
arlega sitt af mörkum til þeirra
lífsgæða og réttinda sem heyrn-
arskertir njóta nú á dögum.
Hann var lærifaðir og leiðtogi
okkar sem komum til kennara-
starfa í Heyrnleysingjaskólanum
í lok sjöunda áratugarins og það
er ómetanleg lífsreynsla að hafa
unnið undir hans stjórn.
Dóra Steinunn Ástvalds-
dóttir, Dóra Pálsdóttir og
Sólveig Helga Jónasdóttir.
Aldarminning
✝ Erlingur Gunn-arsson fæddist
í Bakkabæ á Brim-
ilsvöllum í Fróð-
árhreppi 1. febrúar
1933. Hann lést á
dvalarheimilinu
Felli 2. desember
sl.
Foreldrar hans
voru Gunnar Árna-
son, sjómaður og
verkamaður, f.
25.10. 1896 á Jaðri í Ólafsvík, d.
27.6. 1951, og Bjarney Sigríður
Guðjónsdóttir ljósmóðir, f. 5.12.
1894 á Deildará í V-Barða-
strandarsýslu, d. 19. nóv. 1981.
Sammæðra Erlingi er Kjartan
Ólafsson Thoroddsen, f. 17.11.
1919, d. 11.9. 1940. Alsystkini
eru: Steinunn, f. 10.12. 1931, d.
1.8. 2010, Halldór Guðmundur,
Erlingur tók landspróf frá
Flensborgarskóla árið 1951 og
lauk prófi frá Samvinnuskól-
anum árið 1955. Á þessum árum
vann hann m.a. á Bessastöðum
þar sem enn var búskapur. Eft-
ir samvinnuskólaprófið vann
hann um tíma hjá Kaupfélagi
Árnesinga. Síðar nam hann
skipasmíðar og vann við þá iðn
hjá Skipasmíðastöð Njarðvíkur
til 1961 ásamt öðrum störfum.
Erlingur var tápmikill æsku-
maður, tók virkan þátt í skáta-
starfi, lagði stund á frjálsar
íþróttir, söng í Karlakór Kefla-
víkur og fór á heimsmót æsk-
unnar í Búkarest árið 1953, þar
sem ungir sósíalistar söfnuðust
saman. Um tvítugt veiktist Er-
lingur af hinum óvægna geð-
sjúkdómi geðklofa, og þau veik-
indi mörkuðu lífsgöngu hans
upp frá því. Hann dvaldi síðustu
æviár sín á dvalarheimilinu
Felli í Reykjavík.
Útför Erlings fór fram í kyrr-
þey 12. desember sl. og var
hann jarðsettur í Innri-
Njarðvík.
f. 22.2. 1935, d. 2.6.
2005, og Bryndís f.
25.2. 1936. Erling-
ur var ókvæntur og
barnlaus.
Erlingur ólst
upp á Brimils-
völlum til sex ára
aldurs, en þá flutti
fjölskyldan, ásamt
móðurafa hans,
Guðjóni Brynjólfs-
syni, í Hafnir á
Reykjanesi. Í Höfnum bjó Er-
lingur til 12 ára aldurs en fjöl-
skyldan flutti þá til Ytri-
Njarðvíkur og settist að í hús-
inu Snæfelli við Borgarveg. Þar
bjó Erlingur fram undir 1970,
fyrst með foreldrum sínum, afa
og systkinum en síðar með móð-
ur sinni, Steinunni systur sinni
og dóttur hennar.
Þú, Guð míns lífs, ég loka augum
mínum
í líknarmildum föðurörmum þínum
og hvíli sætt, þótt hverfi sólin bjarta,
ég halla mér að þínu föðurhjarta.
(M. Jochumsson)
Vinur minn, Erlingur Gunnars-
son, hefur líka lokað augum sín-
um. Við kynntumst 1946 í Ytri-
Njarðvík, hann 14 ára en ég 16.
Ég átti að heita flokksforingi í
skátafélaginu Áfram. Í því voru
flestir Njarðvíkingar undir tví-
tugu. Njarðvík var ekki besti
staður fyrir útilíf, umkringd
bandarískri herstöð svo Grinda-
víkurhraunið og Ósabotnar í
Höfnum voru okkar útivistar-
svæði. Það merkasta við skáta-
starf okkar var landsmótið á
Þingvöllum árið 1948. Þá gengum
við á Heklu sem var leyft í fyrsta
sinn eftir gosið mikla. Í gönguna
lögðu með okkur 30 landar og 30
Bretar. Erfiðast var mosavaxið
öskuþakið hraunið, svo fæstir
komust lengra en að rótum fjalls-
ins og aðeins 5 á tindinn. Erlingur
var einn þeirra og yngstur. Um
kvöldið fórum við til Þingvalla dá-
lítið eins og 5 litlir negrastrákar,
svartir af ösku. Skátalífið var ekki
eingöngu útivist. Við færðum upp
frumsamin leikrit og skemmti-
þætti í Krossinum, amerískum
rauðakrossbragga sem Ung-
menna- og kvenfélagið höfðu gert
að félagsheimili og kölluðu Sam-
komuhús Njarðvíkur. Það varð
þekktara sem Krossinn. Erlingur
var ljúfur unglingur, gáfaður en
tregur til þátttöku í starfi þrátt
fyrir hæfileikana. Kannski var
farið að bera á hjá honum þeim
sjúkleika sem hann þoldi ævi-
langt. Árið 1953 sóttum við
Heimsmót æskunnar í Búkarest í
Rúmeníu. Ferðin var á allan hátt
dýrmæt upplifun fyrir okkur sem
höfðum aldrei áður séð útlöndin.
Þarna kynntumst við rúmenskum
stúlkum gæddum því sem við köll-
uðum svimandi fegurðarhæðum.
Engin hlotnaðist okkur, enda var
kjörorð mótsins „friður og vin-
átta“. Lengra náði það ekki.
Þarna veiktumst við og vorum
veikir í nokkra daga, eins og tugir
ferðafélaga, af því sem læknar
kölluðu taugaveikibróður. Heim-
komnir fórum við að syngja í
Karlakór Keflavíkur og ferðuð-
umst með honum um Suðurland.
Skömmu seinna fluttist ég úr
Ytri-Njarðvík. En þótt vík væri
milli vina héldum við vináttunni
og konan mín keyrði okkur (ég
hef aldrei tekið bílpróf) oft suður í
Hafnir á æskuslóðir Erlings en
einnig til Þingvalla og Bessastaða.
Þar hafði hann verið vikadrengur
ásamt vini sínum, Einari Sigurðs-
syni, síðar forstöðumanni Þjóðar-
bókhlöðunnar.
Fátækum orðum læt ég fylgja
ljóð sem var okkur kært.
Í súlukónginn, sjófugl öllum stærri,
sér sæfarendur oft til gamans ná,
er fylgir skipum, öllum eyjum fjarri,
á óþreytandi flugi um loftin blá.
En þegar má á þiljum kóng þann líta –
hve þungt klaufskt og hlálegt er hans
skrið!
Í rænuleysi langa vængi og hvíta
hann líkt og árar dregur sér við hlið.
Hve hlægilega ljótt er nú að líta þann,
sem loftið klauf með slíkum tignarbrag!
Af stríðni reyk úr pípu einn blæs á hann,
og annar stælir klaufans göngulag.
Hvert skáld er þessa skýjajöfurs líki,
sem skjól og yndi kýs við storma fang:
Í fangadvöl í dægurglaumsins díki
þess draumavængir hindra mennskan
gang.
(Charles Baudelaire)
Bjarni Bergsson.
Haustið 1947 fluttist ég til Ytri-
Njarðvíkur með foreldrum mín-
um, þá 14 ára. Ég kynntist fljót-
lega unglingum á mínu reki þarna
í plássinu, ekki síst fyrir þátttöku í
nýlega stofnuðu skátafélagi. Urð-
um við Erlingur þá einna nánastir
félagar, enda jafnaldrar, auk þess
sem það kom í ljós að töluverð
frændsemi var með okkur. Haust-
ið 1948 hugðum við á frekari
skólagöngu. Fyrir valinu varð
Flensborgarskóli í Hafnarfirði.
Sem aðkomumenn þurftum við að
verða okkur úti um fæði og hús-
næði. Vegna tengsla við hús-
bændurna á ríkisbúinu á Bessa-
stöðum réðumst við til vistar þar
fyrsta veturinn og fengum sam-
fylgd með öðrum unglingum af
Álftanesi, sem fluttir voru til og
frá skóla. Sumarið eftir störfuðum
við Erlingur svo við Bessastaða-
búið, í glöðum hópi fólks á ýmsum
aldri.
Flensborgarskólinn var á þess-
um tíma þriggja vetra gagnfræða-
skóli, og síðari veturna tvo leigð-
um við Erlingur saman herbergi í
Hafnarfirði, en vorum kostgang-
arar í nálægu húsi. Flensborgar-
árin voru góður tími, enda skóla-
bragur með ágætum og einvalalið
kennara. Þegar leið á síðasta vet-
urinn þurftu nemendur að ákveða
hvort þeir kysu að ljúka náminu
með gagnfræðaprófi eða búa sig
undir landspróf, sem gæfi rétt til
menntaskólanáms. Völdum við
Erlingur síðari kostinn. En þegar
til prófanna kom vorið 1951 brá til
hins verra með félaga minn Er-
ling, því að á hann sótti svefnleysi,
og það svo magnað að sumar næt-
urnar svaf hann lítið sem ekkert.
En Erlingur var vel undirbúinn,
og þrátt fyrir þessa erfiðleika
stóðst hann prófið, náði meira að
segja fyrstu einkunn.
Svefnleysið vorið 1951 reyndist
vera fyrsti vísir að geðveilu sem
átti eftir að marka allt líf Erlings
upp frá þessu. Hann var þó sæmi-
lega vinnufær framan af, lauk
námi frá Samvinnuskólanum 1955
og hugði síðan á iðnnám, en heils-
an leyfði það ekki þegar til kom.
Við tóku margvíslegar tilraunir til
lækningar, en ekkert dugði. Inn-
an fárra ára þurfti hann að vistast
á sjúkrastofnunum og vistheimil-
um, og slíkir staðir urðu margir
áður en yfir lauk.
Veikindi Erlings lýstu sér með-
al annars í ofskynjunum og rang-
hugmyndum. Hann hélt þó lengst
af allgóðu sambandi við okkur
gömlu félagana, en svo hart var
hann leikinn af sjúkleika sínum,
að hann var orðinn mikið til við-
skila við okkur seinustu árin. Þá
var líkaminn einnig farinn að gefa
sig, og ég hygg að Erlingur hafi
dáið saddur lífdaga.
Erlingur var sem ungur maður
fríður sýnum og vel á sig kominn.
Einn veturinn í Flensborg var
hinn gamli hefðardans „lancier“
æfður fyrir árshátíð í skólanum.
Fjögur pör þurfti til, og auðvitað
völdust flottustu strákarnir í
herrahlutverkin. Erlingur var
einn þeirra.
Nú eru hin glöðu æskuár langt
að baki. Ég vil öðru fremur muna
Erling eins og hann var meðan
enn var sól í fullu suðri. Ég þakka
honum að leiðarlokum samfylgd-
ina og bið honum fararheilla til ei-
lífðarlandsins.
Einar.
Erlingur
Gunnarsson
Hugur minn er
harmi sleginn, fallinn er frá mikill
höfðingi.
Fréttir af skyndilegu fráfalli
Birgis eða Bigga eins og hann var
oftast kallaður kom eins og
þruma úr heiðskíru lofti, enda var
Biggi ekki nema 51 árs gamall.
Ég hitti Bigga fyrst á Neyð-
arlínunni/Stjórnstöð Securitas
árið 2005.
Hann Biggi virtist una sér vel í
kringum allar þessar tölvur og
stjórnborðstæki sem þar voru til
staðar.
Það var svo fyrir tæpu ári, er
ég byrjaði í annarri deild hjá Sec-
uritas, að kynni og samskipti okk-
ar Bigga urðu mun nánari. Þau
voru ófá símtölin sem við áttum –
alltaf var stutt í humorinn hjá
Bigga og enduðu flest samtölin
hjá okkur á því að við vorum báðir
skellihlæjandi yfir bullinu í okk-
ur. Hann hafði einstakan ógleym-
anlegan hlátur.
Biggi var afar fagmannlegur,
hjálpsamur og heiðarlegur maður
sem dæmdi engan.
Það verður skrítið að heyra
ekki í þinni djúpu og geðþekku
rödd í talstöðinni eða þá í síman-
um oftar.
Við starfsfélagarnir munum
sakna þín óendanlega mikið. En
við þykjumst þó vita að þú eigir
eftir að fylgjast með okkur áfram
og halda verndarhendi yfir okkur.
Blessuð sé minning þín elsku
Biggi minn.
Hugur minn er hjá fjölskyldu
Bigga og votta ég ykkur mína
dýpstu samúð.
Fáfnir Árnason.
Hann er grimmur maðurinn
með ljáinn og fer ekki í mann-
greinarálit, svo mikið er víst.
Óréttlæti og ósanngirni komu
upp í hugann þegar ég fékk
fregnir af andláti Bigga sem
hrifsaður var fyrirvaralaust í
burtu frá ástvinum sínum og fjöl-
skyldu. Samtímis renna góðar
minningar í gegnum hugann.
Sumarbústaðarferðir sem fjöl-
Birgir Arnarson
✝ Birgir Arn-arson fæddist í
Reykjavík 18. apríl
1960. Hann varð
bráðkvaddur á
heimili sínu 12. des-
ember 2011.
Útför Birgis fór
fram frá Bústaða-
kirkju 21. desember
2011.
skyldur okkar fóru
saman í, fjölskyldu-
boð, jólaboð, afmæli
og ýmsar dýrmætar
samverustundir í
gegnum árin.
Hæverskur, lítil-
látur, með yndis-
lega nærveru, þægi-
legur í umgengni,
hláturmildur og
kokkur með meiru
eru einungis hluti af
þeim mannkostum sem hann
Biggi hafði að bera.
„Þegar einhver deyr, breytist ský í eng-
il,
engillinn flýgur til að segja Guði
að nú skuli setja annað blóm á kodda.
Fugl kemur skilaboðunum til heimsins
og syngur hljóða bæn
sem fær regnið til að gráta.
Fólk hverfur en fer í raun aldrei,
andarnir halda áfram,
þeir setja sólina í rúmið,
vekja grasið og snúa jörðinni í hringi.
Stundum sérðu andanna að degi til
dansandi á skýjunum þegar þeir eiga
vera sofandi.
Þeir mála regnbogann og sólsetrið,
þeir berja sjónum að bjarginu,
þeir kasta hrapandi stjörnum og hlusta
á óskir okkar.
Og þegar þeir syngja söngva vindsins
hvísla þeir til okkar;
„Ekki sakna mín of mikið, útsýnið er
frábært og mér líður vel“.
Elsku Ragnheiður, Ragnar
Örn og fjölskylda, eins vís og sól-
aruppkoman er mun kærleikur
guðs vera stöðugur með ykkur og
styrkja í sorginni.
Elsku Biggi, Guð geymi þig.
Ingibjörg Thomsen
og fjölskylda.
Elsku besti Biggi okkar. Við
systurnar eigum eftir að sakna
þín svo mikið.
Þú varst alltaf til í að leika við
okkur, hvort sem það var í fót-
bolta, feluleik, mömmó eða að
kitla hana Sif, hoppa í hoppukast-
alanum eða á trampólíninu.
Þú sýndir okkur öllum svo mik-
inn áhuga og fylgdist vel með því
sem við vorum að gera, auk þess
áttirðu alltaf eitthvert gotterí
handa okkur.
Við munum knúsa hana Sif
þína eins oft og við getum og
passa upp á hana.
Þínar frænkur,
Anna Helga, Sunna María
og Lára Líf.
Morgunblaðið birtir minningargreinar endurgjaldslaust alla
útgáfudaga.
Skil | Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Smellt á Morgunblaðslógóið í
hægra horninu efst og viðeigandi liður, "Senda inn minningargrein",
valinn úr felliglugganum. Einnig er hægt að slá inn slóðina www.mbl.is/
sendagrein
Skilafrestur | Ef óskað er eftir birtingu á útfarardegi verður greinin að
hafa borist eigi síðar en á hádegi tveimur virkum dögum fyrr (á föstu-
degi ef útför er á mánudegi eða þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað getur birting dregist, enda þótt grein ber-
ist áður en skilafrestur rennur út.
Lengd | Minningargreinar sem birtast í Morgunblaðinu séu ekki lengri
en 3.000 slög. Ekki er unnt að senda lengri grein. Lengri greinar eru
eingöngu birtar á vefnum. Hægt er að senda örstutta kveðju, HINSTU
KVEÐJU, 5-15 línur. Ekki er unnt að tengja viðhengi við síðuna.
Formáli | Minningargreinum fylgir formáli sem nánustu aðstandendur
senda inn. Þar koma fram upplýsingar um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um fæddist, hvar og hvenær hann lést og loks hvaðan og
klukkan hvað útförin fer fram. Þar mega einnig koma fram upplýsingar
um foreldra, systkini, maka og börn. Ætlast er til að þetta komi aðeins
fram í formálanum, sem er feitletraður, en ekki í minningargreinunum.
Minningargreinar
Vaktsími:
581 3300 & 896 8242
www.utforin.is
Allan sólarhringinn
ÚTFARARSTOFA ÍSLANDS
Sverrir Einarsson Kristín Ingólfsdóttir Hermann Jónasson
Flatahraun 5a • www.utfararstofa.is Símar: 565 5892 & 896 8242
ÚTFARARSTOFA HAFNARFJARÐAR