SunnudagsMogginn - 25.12.2011, Qupperneq 45

25. desember 2011 45
LISTASAFN ÍSLANDS
Söfn • Setur • Sýningar
ÞÁ OG NÚ
22.9.-31.12. 2011
SAFNBÚÐ JÓLAGJÖF LISTUNNANDANS.
SÚPUBARINN 2. hæð Hollt og gott í hádeginu!
OPNUNARTÍMAR UM HÁTÍÐARNAR
Opið 23. des. og 27.-30. des.
BESTU JÓLA- OG NÝÁRSKVEÐJUR!
Starfsfólk Listasafns Íslands
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600,
OPIÐ daglega kl. 11-17, lokað mánudaga.
Allir velkomnir! www.listasafn.is
ÞJÓÐMENNINGARHÚSIÐ
Þúsund ár - fjölbreytt verk úr safneign Listasafns Íslands
frá 19. öld til nútímans. Fyrsti áfangi nýrrar grunnsýningar
um þróun íslenskrar myndlistar.
„Óskabarn – Æskan og Jón Sigurðsson“
Sýning um æsku og lífsstarf þjóðhetjunnar,
undirbúin í samvinnu við Afmælisnefnd Jóns Sigurðssonar.
Sýningin höfðar sérstaklega til barna og ungs fólks á skólaaldri.
Áhugaverður viðburður fyrir alla fjölskylduna.
Handritin – Saga þeirra og hlutverk um aldir.
ÞJÓÐMENNINGARHÚSIÐ, Hverfisgötu 15, Reykjavík
Opið daglega kl. 11.00-17.00. www.thjodmenning.is
ÞJÓÐMINJASAFN ÍSLANDS
Gleðileg jól!
Þjóðminjasafn Íslands óskar landsmönnum öllum
gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári.
Afgreiðslutími um jól og áramót:
Opið kl. 11-12 á aðfangadag til að taka á móti Kertasníki
Lokað á jóladag, gamlársdag og nýjársdag
Lokað mánudagana 26. desember og 2. janúar
Opið aðra daga kl. 11-17
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.thjodminjasafn.is, thjodminjasafn@thjodminjasafn.is
29. október–30. desember
2011
Samræmi
Hildur Bjarnadóttir og
Guðjón Ketilsson
Fimmtudag 29. des. Kl. 20
Sýningarstjóraspjall
Ólöf K. Sigurðardóttir
Hamskipti
Hildur Yeoman og Saga
Sigurðardóttir
Opið sem hér segir:
24. og 25. des. Lokað
26. des. kl. 12-17
27. des. Lokað
28. des. kl. 12–17
29. des. kl. 12–21
30. des. kl. 12–17
- Sýningum lýkur.
www.hafnarborg.is
sími 585 5790
- Aðgangur ókeypis
HLUTIRNIR OKKAR
(9.6.2011 – 4.3.2012)
HVÍT JÓL
(28.10.2011 – 15.1.2012)
KÆRLEIKSKÚLUR
OG JÓLAÓRÓAR
(6.12.2011-6.1.2012)
Opið alla daga
nema mán. kl. 12-17.
Verslunin KRAUM í anddyri.
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is
Ég geri ráð fyrir að flestirþeir sem þetta lesa hafiáttað sig á því að JónSigurðsson hefði orðið
200 ára í sumar ef hann hefði lif-
að. Fjöldi bóka fyrir börn og full-
orðna hefur og komið út um Jón
á árinu þar sem rakinn er stjórn-
málaferill hans aukinheldur sem
menn hafa velt fyrir sér hvaða
máli hann skipti fyrir samtímann
og einnig hvernig goðsagnaper-
sónan Jón Sigurðsson varð til
eins og rakið er í merkilegri bók
Páls Björnssonar Jón forseti all-
ur?
Nú vill svo til að ég hef löngum
haft dálæti á Jóni forseta Sig-
urðssyni og þá einmitt fyrir starf
hans sem forseti Kaup-
mannahafnardeildar Hins ís-
lenska bókmenntafélags 1851-
1879. Undir stjórn Jóns hóf félag-
ið nefnilega útgáfu ýmissa
merkustu rita íslenskrar bókaút-
gáfu, til að mynda Safns til sögu
Íslands og íslenzkra bókmennta,
sem kom út 1853, Íslenzks forn-
bréfasafns sem kom út 1857 og
Biskupa sagna sem komu út á
árunum 1858-1878. Allt eru þetta
perlur í hverju bókasafni og sem
bókasafnari frá unga aldri voru
þetta þær bækur sem ég hafði
mest dálæti á og hef haldið mest
upp á þótt ekki eigi ég þær allar í
dag; bækur sem gaman var að
grúska í, gaman að leita að og
gaman að eiga. Af öðrum bókum
sem Bókmenntafélagið gaf út
undir stjórn Jóns og eru mér
jafnan ofarlega í huga má nefna
Sálmasöngsbók Péturs Guð-
johnsens langa-langa-langafa
míns og Mann og konu eftir ann-
an langa-langa-langafa, Jón
Thoroddsen.
Jón var líka skemmtilegur
penni, snarpur og fróður skrifari
sem lesa má í bréfum hans og
greinum um ýmis málefni. Eftir
hann liggur þó minna útgefið
efni en vert væri. Sem dæmi um
ritfærni Jóns bendi ég á
skemmtilega og fræðandi grein
hans um Alþíng á Íslandi í fyrsta
tölublaði Nýrra félagsrita 1842
sem hefst svo: „Varla er sú list, að
menn hafi jafn lengi þreytt með
óvissum árángri og landstjórn-
arlistina. Hinir mestu spekingar
sem jörð vor hefir borið hafa
hverr eptir annann sagt fyrir
landstjórnarreglum, og sumir
reynt að framkvæma þær sjálfir,
og þó ber öllum saman um, að
eitthvað megi með sanni að öll-
um stjórnarlögunum finna, þó
ekki sé öllum eins ábótavant. Það
er því ekki kyn, þótt ýmislegt sé
álit manna um það efni, jafnvel
þeirra, sem sjálfra sín vegna
hvorki skeyta um að bakast við
náðargeisla ens einvalda, né að
láta skrílinn bera sig a höndum.
Enn eru þau lönd, sem siðuð eru
kölluð, þar sem menn hafa bun-
dizt í að lúta sérhverju boði og
banni 12—14 vetra gamals úng-
mennis, ef svo hittist á að það er
kallað konúngsbarn, þó ekki hafi
það neina þá kosti að því sé trú-
anda fyrir jörð, hvað þá fyrir lífi
og velferð þúsundsinnum þús-
unda af bræðrum þess.“
Það er því óhætt að minnast
Jóns Sigurðssonar fyrir meira en
forystu í sjálfstæðisbaráttu.
Við Jón forseti
’
Jón var líka
skemmtilegur
penni, snarpur
og fróður skrifari.
Orðanna
hljóðan
Árni Matthíasson
arnim@mbl.is
D
rykkjurúturinn Char-
les Bukowski er þjóð-
sagnahetja í bók-
menntunum enda
með ólíkindum hvað hann gat
skrifað lipurlegan texta með-
fram mikilli drykkju. Bækur
hans eru flestar sjálfsævisögu-
legar og það á einnig við um
verkið Hollywood. Ein bíómynd
var gerð eftir handriti hans og
fjallar þessi bók um það þegar
hann gerðist handritshöfundur
og framleiðsluferli myndarinnar
sem var ansi skrautlegt. Fyrir
utan hundleiðinlegan kafla um
hvernig veðja skuli á hesta er
bókin stórskemmtilegur lestur.
Þeir sem þekkja einhvern
alkóhólista eða hafa kynnst því
helvíti sem það býður upp á,
gætu orðið pirraðir við lestur
þessarar bókar. Bukowski hefur
þambað brennivínið alla daga
sinnar löngu ævi og þambar
vínið á hverri einustu blaðsíðu í
þessari bók. Hjá honum verður
maður samt aldrei var við neitt
af þekktum einkennum alkó-
hólismans, eins og þunglyndi,
sjálfsvorkunn, niðurlægingu og
grátgirni. Bukowski heldur
reisn í gegnum allt þambið og er
ótrúlega kúl allan tímann.
Lífsviðhorf aðalsöguhetj-
unnar, hins 65 ára gamla höf-
undar Chinaski, er bæði svalt og
fyndið. Chinaski er augljóslega
Charles Bukowski sjálfur. Text-
inn er lipurlega saminn og sam-
tölin algjört afbragð. Barátta
leikstjórans við að reyna að
koma bíómyndinni á koppinn er
fallega raunaleg. Þræðir spill-
ingar liggja víða í Hollywood og
þar eru stórar ákvarðanir teknar
með duttlungafullum hætti. Yf-
irgangur sumra valdamanna þar
í borg er með ólíkindum. Í þess-
ari baráttu miðri er Chinaski sí-
drekkandi ásamt kærustunni
sinni og honum er nokk sama
hvort af myndinni verður eða
ekki. Fyrir vikið er hann frekar
kæruleysislegur áhorfandi að
öllu ferlinu. Bukowski gerir
endalaust lítið úr sjálfum sér og
því sem hann gerir. Hann gerir
líka lítið úr fólkinu í kringum sig
en á svo vinalegan hátt og svo
hlýlega, að það verður aldrei
óþægilegt né andstyggilegt.
Í viðtali við þýska sjónvarps-
stöð vegna útkomu mynd-
arinnar neitar Chinaski allt í
einu að tala meira nema hann fái
sjúss. Honum er færður sjússinn
og hann drekkur hann í botn.
„Ah, hann var góður. Mér virtist
það allt í einu kjánalegt að
nokkur maður skyldi vilja vita
hvað ég hugsaði. Besti hlutinn af
rithöfundi birtist á pappírnum.
Hinn hlutinn var venjulega
bull.“
Bukowski eyðir fáum orðum í
staðar- eða mannlýsingar. En
faldar í frábærum samtölunum
eru miklar mannlýsingar.
Þrátt fyrir gegndarlausa
drykkju frá fyrstu blaðsíðu og
fram til þeirrar síðustu verður
sagan aldrei ljót, heldur er hún
falleg, ljúf og óskaplega fyndin.
Töffaraskapurinn
lekur af Bukowski
Bækur
Hollywood bbbbn
Eftir Charles Bukowski. Þýðandi: Hjör-
dís Sigurðardóttir. Útgefandi: Upp-
heimar
Rithöfundurinn Charles Bukowski gerði endalaust lítið úr sjálfum sér.
Börkur Gunnarsson