Helgafell - 01.04.1943, Síða 105

LISTIR
241
yrt sé, að það er einum manni aðeins
aS þakka, aS íslendingum gafst aS
þessu sinni kostur á aS heyra þetta
fagra tónverk í jafn ágætum og sér-
staklega jafn íslenzkum búningi og
raun bar vitni. Það vill svo til, að þessi
maður er úilendingur, dr. Victor tíon
Urbantschitsch. Þetta er að vísu ekki
í fyrsta skipti, sem hann færist mikið
í fang, síðan hann kom hingað og fór
að starfa fyrir Tónlistarfélagið, en þó
mun þetta GrettistakiS mest. Hann
hefur unnið það vandasama verk, að
fella íslenzku textana við tóna Bachs,
auk þess sem hann stjórnaði flutningi
verksins og hafði á hendi allar æfingar
með kór, hljómsveit og 12 einsöngv-
urum, sem flestir voru lítt söngvanir.
Mun þaS erfitt fyrir þá, sem ekki
þekkja gerla til, að gera sér grein fyrir
því, hver óhemju vinna þetta er og
hvílíkt afrek að sigrast á öllum erfið-
leikum, sem á því voru,' að flutning-
urinn gæti orðið tónverkinu samboð-
inn. ÞaS eitt, að færa verkið í íslenzk-
an hátíðabúning, hefði nægt til þess
að gera hlut Urbantschitschs í þessum
tónleikum mikinn og veglegan, ekki
sizt, þegar þess er gætt, að verkið er
unnið af erlendum manni, en krefst
staðgóSrar þekkingar á íslenzkri tungu
og bókmenntum, auk tónlistarþekking-
ar. Urbantschitsch hefur tekizt að fá á
textann fagran heildarsvip og íslenzkt
yfirbragð, sem þó hæfir ágætlega hinu
þýzka meistaraverki, en handbragðið
er þannig, að varla verður sagt, að
fyrir komi í verkinu óviðfelldnar
áherzlur né neitt það annað, sem gæti
gefið til kynna, aS lögin hafi í upp-
hafi verið samin við annan texta en
þann íslenzka. Það eina, sem þýtt er
eftir þýzka frumtextanum, eru hugleið-
mgar trúuðu sálnanna og greftrunar-
sálmurinn í niðurlagi verksins. VerSur
því ekki neitað, að þessi hluti textans
sker sig hörmulega úr heildinni, bæði
uð efni og einkum þó orðfæri, og vek-
ur leiðan grun um þann búning, sem
HELCAFELL 1943
verkið hefði fengið, ef horfið hefði ver-
ið að því ráði að íslenzka frumtextann
í stað þess að hafa þá aðferð, sem Ur-
bantschitsch valdi.
Flutningur verksins tókst eins vel og
framast mátti vænta með þeim kröft-
um, sem á er að skipa, og að sumu
leyti reyndar mun betur. Kórinn var
góður og hljómsveitin með bezta móti,
en einsöngvararnir því miður nokkuð
misjafnir og flestir þó illa vaxnir þeim
vanda, sem þeim var lagður á herðar,
enda lítt söngvanir og alls óvanir aS
standa í stórræðum sem þessu. Undan-
teknir hljóta þó að verða þeir tveir,
sem mestur vandinn hvíldi á, Þorsteinn
H. Hannesson, sem fór með hlutverk
Jóhannesar guðspjallamanns, og GuS-
mundur Jónsson, sem flutti orð Jesú
Krists.
Eins og áður er getið, hvíldi á herð-
um Þorsteins allur þungi frásagnar-
innar, sem bæði er löng og vandsung-
in. Einn þeirra manna, sem skrifaS
hafa um flutning passíunnar, lét þau
orð falla, að þetta verkefni muni vera
hiS erfiðasta, sem nokkru sinni hefur
verið fengið söngvara hérlendis, og
mun það ekki of mælt, en Þorsteinn
leysti það af hendi með þeim myndar-
skap og röggsemi, en þó svo smekk-
lega og látlaust, að almenna aðdáun
vakti meðal dómbærra manna. Má
óhætt fullyrSa, að leitun yrði á öðr-
um söngvara í þessum bæ, sem lík-
legur væri til þess að gera þessu vanda-
sama hlutverki betri skil eða jafngóð.
Hlutverk Guðmundar var mun
minna en Þorsteins og hvergi nærri
eins erfitt, en það leyndi sér þó ekki,
að þar var að verki maður, sem lík-
legur er til stórræða, þegar fram líða
stundir. Flutti hann orð Krists með
þeim hætti, að ekki mun gleymast
þeim, er á hlýddu, enda er röddin frá-
bærlega fögur og mikil og meSferðin
öll meS því yfirbragði, sem er ein-
kenni góðra söngmanna.
Þeir Þorsteinn og GuSmundur voru
16