Morgunblaðið - 09.10.2012, Page 18

FRÉTTASKÝRING
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
G
agnrýni hefur komið á
ráðgjöf Alþjóða haf-
rannsóknaráðsins, sem
leggur til verulegan
samdrátt í makrílveið-
um á næsta ári. Fiskifræðingar og
fulltrúar útgerðar á Íslandi og í
Noregi hafa fundið að aðferðafræði
ráðgjafanefndar ICES við mat á
stofninum þó svo að sérfræðingar
við hafrannsóknastofnanir Noregs
og Íslands standi að ráðgjöfinni.
Jóhann Sigurjónsson, forstjóri
Hafrannsóknastofnunarinnar, segir
að við mat á stærð makrílstofnsins
sé þrennt lagt til grundvallar; afla-
samsetning eftir aldri, aflamagn og
vísitala hrygningarstofns. Þegar
upplýsingar um einhvern þessara
þátta séu ófullnægjandi leiði það til
skekkju í niðurstöðunni.
Hann segir að farið sé í svo-
kallaðan eggjaleiðangur makríls
þriðja hvert ár og því fái sérfræð-
ingar nýjar upplýsingar um vísitölu
hrygningarstofns aðeins á þriggja
ára fresti samanborið við árlegar
stofnmælingar sem gerðar eru í
flestum mikilvægustu botnfisk-
stofnum okkar, jafnvel bæði að vori
og hausti t.d. fyrir þorsk. Ætla má
að aldursdreifing í samsetningu afla
sé sæmilega ákvörðuð, en ef tölur
um aflamagn makríls séu verulega
rangar hafi það veruleg skekk-
juáhrif í stofnmati makríls, einkum
ef þær hafa breyst mikið í tímans
rás. Það sé alvarlegt ef vísindamenn
vinni með óáreiðanleg eða röng afla-
gögn og dragi úr áreiðanleika mats
á ástandinu og ráðgjöfinni sjálfri.
Jóhann segir að í ágripi með
ráðgjöf Alþjóðahafrannsókna-
ráðsins um makrílafla næsta
árs sé vikið að þessu og bent á að
vanmat á afla hafi að mestu átt sér
stað fyrir 2005. Það geti haft áhrif á
niðurstöður, en áréttað að frekari
rannsóknir séu nauðsynlegar og að
afla þurfi frekari gagna, án þess að
nokkuð sé lagt til í þeim efnum.
Hæfilegt veiðiálag
Jóhann segir, að skv. óstaðfest-
um heimildum muni makrílafli á ár-
um áður hafa verið mun meiri en
fram kemur í opinberum gögnum,
sem vísindamenn leggja til grund-
vallar sinni úttekt. Hann telur að
líklega muni seint fást botn í
stærðargráðu umframafla, en jafn
mikilvægt sé að vísindamenn og
eftirlitsaðilar reyni að meta hverjar
afleiðingar slíks umframafla eru á
mat á afrakstri stofnsins í dag svo
hægt verði að mynda sér skoðun á
hvert hæfilegt veiðiálag sé. Haf-
rannsóknastofnunin mun hafa frum-
kvæði að því að slík vinna verði sett
af stað innan Alþjóðahafrannsókna-
ráðsins.
Íslendingar, Norðmenn og
Færeyingar rannsökuðu í sumar,
eins og síðustu ár, útbreiðslu og
magn makríls á meðan á ætisgöng-
um um norðurhöf stóð. Í niðurstöð-
unum kemur fram að heildarstofn
makríls á svæðinu var mældur 5,1
milljón tonna. Enn sem komið er er
tímaröð þessara rannsókna talin of
stutt til þess að hægt sé að nota
vísitölur leiðangranna til samstill-
ingar í stofnmati. Í samtali við Fisk-
aren í Noregi segir Leif Nöttestad,
fiskifræðingur á Hafrann-
sóknastofnun Noregs, að mælingu
sem þessa þurfi að gera í fleiri ár til
að unnt sé að nota gögnin í stofn-
matstilgangi.
Nýliðun hafi verið góð í stofn-
inum síðustu ár og hugsanlega sé
stofninn sterkari en niðurstöður
ICES sýni. Hann segir að útreikn-
ingar á hrygningarstofninum séu
óvissir vegna ofveiði fyrri ár og þess
að komið er á þriðja ár síðan farið
var í eggjaleiðangur. Þörf sé á meiri
rannsóknum.
Kallað eftir frekari
rannsóknum á makríl
Ljósmynd/Leif Nöttestad, Hafrannsóknastofnun Noregs
Á makrílslóð Fjögur skip tóku þátt í makrílleiðangri í NA-Atlantshafi í sumar og notuðu flotvörpu sem sér-
staklega var þróuð. Frá vinstri: Árni Friðriksson, Christian í Grótinum, Brennholm og G.O. Sars.
18
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 9. OKTÓBER 2012
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Tveir þeirrasem ætla sérstóra hluti
innan Samfylking-
arinnar og vilja
vera í forystusveit
flokksins á næsta
kjörtímabili, Árni
Páll Árnason og Magnús Orri
Schram, voru í viðtölum um ný-
liðna helgi. Báðir virðast þeir
átta sig á að flokkurinn þarf að
setja upp nýtt andlit – og þá er
ekki aðeins átt við nýjan for-
mann – ætli hann sér að ná
vopnum sínum á hinum póli-
tíska vígvelli næsta vor. Athygli
vekur þó að hvorugur er í raun
og veru tilbúinn til að gera
breytingar.
Eitt er að tala um breytingar,
það er í sjálfu sér nokkuð sem
allir frambjóðendur Samfylk-
ingarinnar og Vinstri grænna
hljóta að verða að gera fyrir
næstu kosningar. Ekki dugar
að fara fram undir fána núver-
andi ríkisstjórnar með fyrirheit
um að fylgt verði sömu stefnu
áfram. Allir sem standa utan
forystu ríkisstjórnarinnar vita
að sú stefna hefur brugðist og
verður ekki seld kjósendum
næsta vor.
Það athyglisverða við um-
fjöllun Árna Páls og Magnúsar
Orra er að þrátt fyrir þetta og
þrátt fyrir að þeir tali um að
breytinga sé þörf, þá er fátt
sem bendir til að þeir skilji hvað
það felur í sér. Þeir eru til að
mynda báðir jafn sannfærðir og
áður um nauðsyn þess að Ísland
verði að gerast aðili að Evrópu-
sambandinu og vilja ekkert gefa
eftir í því sambandi. Og á sama
tíma og þeir virðast í öðru orð-
inu skilja að ekki sé hægt að
fara fram með heitstrengingum
um að ekki verði unnið með
þeim stjórnmálaflokki sem lík-
lega verður stærst-
ur að kosningum
loknum halda þeir
fast við skilyrði um
áframhaldandi að-
lögunarviðræður
við Evrópusam-
bandið.
Stöðumat þessara vonbiðla
um forystuhlutverk í Samfylk-
ingunni virðist með öðrum orð-
um ekki vera betra en hjá nú-
verandi formanni flokksins,
Jóhönnu Sigurðardóttur, og
þeir virðast jafn ákveðnir og
hún í að mála flokkinn út í horn.
Og það er fleira sem gerir
málflutninginn um breyttar
áherslur ósannfærandi, ekki
síst alger skortur á raunveru-
legri umfjöllun um hvert eigi að
stefna og hvaða breytingar þeir
vilji sjá. Þeir láta með öðrum
orðum í aðra röndina eins og
þeir séu fulltrúar breytinga sem
vilji horfa til framtíðar, en í hina
röndina eru þeir svo rígbundnir
núverandi formanni og þeirri
stefnu sem flokkurinn hefur
fylgt að þeim er ómögulegt að
setja fram sannfærandi eigin
sýn á hvert skuli halda.
Þeir sem vilja vera boðberar
nýrra tíma og nýrrar stefnu
verða að hafa burði til að gagn-
rýna það sem miður hefur farið
og hefja sig upp fyrir þann
falska málflutning sem forysta
ríkisstjórnarinnar hefur skipað
fótgönguliðum sínum að hafa í
frammi. Þeir sem telja að vel
hafi verið staðið að landsstjórn-
inni á liðnum árum eru ekki
manna líklegastir til að leið-
rétta kúrsinn. Árni Páll, Magn-
ús Orri og aðrir frambjóðendur
verða að gera upp við sig hvort
þeir eru fulltrúar breytinga eða
framlenging á stjórnarstefnu
Jóhönnu Sigurðardóttur og
Steingríms J. Sigfússonar.
Ekki er nóg að
segjast vilja breyt-
ingar. Sannfæringin
og trúverðugleikinn
þurfa að fylgja.}
Eigin fulltrúar
eða annarra?
Utanrík-isráðherra
segir ljóst að
makríldeilan hafi
spilað inn í við-
ræður Íslands um
aðild að Evrópu-
sambandinu. Það sjáist á
þeim töfum sem orðið hafi á
opnun kaflans um sjáv-
arútvegsmál. Hann segir það
mikil vonbrigði. Þetta kom
fram í umræðu um stöðu að-
ildarviðræðnanna á Alþingi í
gær.
Össur Skarphéðinsson hef-
ur margoft sagt að makríl-
deilan hafi ekkert með við-
ræðurnar að gera. Meira að
segja sjálfur stækkunarstjór-
inn hafi sagt að makrílmálið
tengist ekki við-
ræðunum.
Steingrímur J.
hefur sagt að
makríllinn sé bara
til „heimabrúks“
og meinar þá á
pönnuna heima í eldhúsi.
Össur hefur bent á að ESB
hafi ekkert breyst þau tæpu 4
ár síðan „samningaviðræður“
hófust. Stækkunarstjórinn
sjálfur hefur þó ekki þorað að
ganga svo langt. Össur tekur
fram að stækkunarstjórinn
sjálfur hafi ekkert breyst frá
því hann sá hann fyrst.
Stækkunarstjórinn sjálfur
segir að það sé ekki sér að
kenna þótt Össur sé ekki
stærri í sniðum en þetta.
Það var sem sé
ekkert að marka
af því sem um
makrílinn var sagt}
Getur geirnefur líka
tafið viðræður? Þ
að er gaman að fylgjast með þeim
framboðsdansi sem þeir sem vilja
eiga stól í Alþingishúsinu við
Austurvöll eru að byrja að stíga
núna. Það er um hálft ár í kosn-
ingar og um að gera að byrja að æfa sporin
enda flokkar með prófkjör á næstunni. Þar
þarf að komast í gott sæti og misþekktar
hausamyndir eru byrjaðar að birtast í blöðum
af þeim sem sem sækjast eftir þeim.
Sem betur fer virðist ætla að verða nokkur
nýliðun á þingi núna. Sjö núverandi þingmenn
hafa lýst því yfir að þeir ætli ekki að bjóða sig
fram og kannski eiga fleiri eftir að fylgja. Það
finnst mér alltaf undarlegt þegar fólk tekur
andköf yfir því að einhver ætli að hætta þing-
mennsku, eins og stóllinn sé eyrnamerktur
þingmanninum þar til dauðinn aðskilur þá.
Það er enginn ómissandi og það kemur alltaf maður í
manns stað, á öllum vinnustöðum. Vissulega er gott að
halda reynslunni inni en það er líka gott að lofta út. Það
þarft ekkert að segja manni annað en að í stað Jóhönnu
Sigurðardóttur, Sivjar Friðleifsdóttur, Birkis Jóns Jóns-
sonar, Ólafar Nordal, Þuríðar Backman, Þorgerðar
Katrínar Gunnarsdóttur og Ásbjörns Óttarssonar komi
aðrir sem eiga eftir að setja mark sitt á þingið og þjóðfé-
lagið. Það mættu aðrir sem eru að komast yfir þrjátíu
ára múrinn á þingi fara að huga að því að eyða ævikvöld-
unum í annað en að þrjóskast í þingstólnum.
Það er ekki nóg með að fólk taki andköf yfir því að al-
þingismenn sjái líf fyrir utan þinghúsið held-
ur mega þeir ekki skipta um kjördæmi án
þess að allt fari á hvolf. Það er hverjum
frjálst að bjóða sig fram til Alþingis fyrir
hvaða flokk sem hann vill, hvar á landinu sem
er. Þó sumir þingmenn haldi sig ómissandi og
að þeir eigi rétt á forystusætinu eins og síðast
og jafnvel næstsíðast þá á enginn sætið sem
hann bauð sig fram í fyrir síðustu kosningar.
Nema kannski að manneskjan hafi unnið það
framúrskarandi gott starf fyrir flokk sinn og
þjóð að það komi ekkert annað til greina en
að launa henni með öruggu forystusæti svo
hún geti haldið áfram sínu góða starfi. Eng-
inn slíkur þingmaður er nú starfandi.
Það er öllum frjálst að bjóða sig fram jafn-
vel í sama sæti og aðrir hafa þegar gert, síðan
eru haldin prófkjör, eða raðað á lista, þar sem
flokksmenn ráða úrslitum um það hverjir taka hvaða
sæti. Það er síðan kjósenda að sýna hvort þeim hugnist
þessi uppröðun eða ekki á kosningadaginn, það eru kjós-
endur sem hafa síðasta orðið. Það er kjósenda að dæma
þingmenn af verkum sínum. Það er þeirra að ákveða
hvort þeir sem hafa hingað til verið áskrifendur að þing-
stólum sínum komist aftur inn og geti verið í fjögur ár í
viðbót á launum hjá ríkinu án þess að berjast fyrir hag
ríkisþegnanna. Kjósendur eiga að launa þingmönnum
fyrir vel unnin verk með því að kjósa þá aftur, ekki bara
af gömlum vana eða af þröngsýni gagnvart öðrum skoð-
unum. ingveldur@mbl.is
Ingveldur
Geirsdóttir
Pistill
Stólaleikurinn er hafinn
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
„Mikilvægt er að lagt verði í um-
fangsmikla og vandaða vinnu við
endurmat á stærð makrílstofnsins
án tafar þannig að ákvarðanir um
heildarafla og samningar um
skiptingu afla milli ríkja geti byggt
á réttum upplýsingum. Íslensk
stjórnvöld og íslenskir vísinda-
menn eru hvattir til að taka frum-
kvæðið í þessu mikilvæga hags-
munamáli enda hafa stjórnvöld í
ESB og Noregi ekki sinnt því,“
segir Friðrik J. Arngrímsson fram-
kvæmdastjóri á heimasíðu LÍÚ.
Audun Maraak, talsmaður
norskra útgerðarmanna, gagn-
rýnir einnig ráðgjöf um minni
makrílafla. Hann segir stofninn
mun sterkari, en mælingar sýni
og fullyrðingar um minni
hrygningarstofn séu illa rök-
studdar.
Íslendingar taki forystu
ÚTGERÐIN GAGNRÝNIR