Morgunblaðið - Sunnudagur - 10.02.2013, Blaðsíða 52

52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 10.2. 2013
Möguleikhúsið tekur þátt í Vetrarhátíð og
sýnir einleik byggðan á hinni áhrifaríku skáld-
sögu Gunnars Gunnarssonar, „Aðventu“, í
Hlöðunni við Gufunesbæinn við Grafarvogs-
hverfið. Sýningin er á laugardag klukkan 16
og er aðgangur ókeypis.
Í sögunni segir af svaðilförum vinnumanns-
ins Benedikts sem hélt á fjöll á aðventu að
leita fjár sem varð eftir í leitum um haustið.
Í sýningunni er unnið eftir aðferðum frá-
sagnarleikhússins þar sem Pétur Eggerz
stendur á sviðinu, flytur söguna og bregður
sér jafnframt í hlutverk helstu persóna. Þá
skipar hljóðmynd stóran sess í sýningunni og
á þátt í að skapa heim sögunnar. Leikstjóri og
höfundur leikgerðar er Alda Arnardóttir.
LEIKSÝNING Í GUFUNESI
SÝNA AÐVENTU
Pétur Eggerz segir söguna og bregður sér jafn-
framt í hlutverk allra helstu persóna.
Aðalheiður við sauðkindur sem hún hefur
skapað. Sýninguna kallar hún Á þorra.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Aðalheiður S. Eysteinsdóttir opnar á laugar-
dag klukkan 14 sýningu í menningarhúsinu
Bergi á Dalvík sem hún kallar „Á þorra“. Sýn-
ingin er liður í umfangsmiklu sýningaverkefni
sem listakonan kallar „Réttardagur – 50 sýn-
inga röð“ en þetta er sýning númer 42 á fjór-
um og hálfu ári.
Viðfangsefni sýningarinnar er að lýsa þeim
töfrum líka degi þegar fé kemur af fjalli á
hausti hverju en Aðalheiður sækir innblástur
í sitt nánasta umhverfi og æskuminningar úr
Skagafirði. Sýningin er sett upp í „kórstíl“ þar
sem ljúfir tónar sauðkindanna fá að hljóma,
gestum til yndis.
AÐALHEIÐUR SÝNIR Á DALVÍK
KÓR SAUÐKINDA
Þrátt fyrir að breskir bók-
menntafræðingar hafi lýst
eina þekkta ljóðinu sem
breski forsætisráðherrann
Winston Churchill orti á
fullorðinsárum, sem þung-
lamalegu, þá er búist við
að nýfundið handrit
skáldsins með ljóðinu
muni seljast fyrir allt að
15.000 pund á uppboði,
um þrjár milljónir króna.
Churchill var ekki bara þjóðhetja á Bret-
landi sökum framgangs síns í seinni heims-
styrjöldinni, heldur allþekktur rithöfundur;
hlaut hann Nóbelsverðlaunin árið 1953 fyrir
skrif og mælskulist. Ljóð, sem nefnist „Our
Modern Watchwords“ og er í tíu erindum,
var ort 1899 eða 1900 og hyllir skáldið í því
breska heimsveldið. Breskur handritasali á
eftirlaunum uppgötvaði ljóðið og verður það
selt á uppboði í vor.
LJÓÐ CHURCHILLS Á UPPBOÐ
DÝRT KVEÐIÐ
Winston
Churchill
Menning
Þ
að er ekki hlýtt í húsinu,“ segir
Fríða Björk Ingvarsdóttir,
stjórnarformaður Gljúfrasteins,
er hún tyllir sér í borðstofuna
í húsi nóbelsskáldsins. „Það
hefur líklega verið loft á ofnunum,“ svarar
Guðný Dóra Gestsdóttir, framkvæmda-
stjóri safnsins, og hellir heitu kaffinu í
bolla – kaffi er elexírinn sem skáldin hafa
nærst á í gegnum aldirnar. Og vindlar
með því, ef marka má vindilstubbinn í
öskubakkanum á sýningunni. „Hefur ekki
alltaf verið svolítið kalt hérna?“ spyr
Fríða Björk og gefur sig ekki. „Það fylgir
bara veðrinu,“ svarar Guðný og kippir sér
ekkert upp við það. Hún hefur fyrir löngu
tamið sér æðruleysi gagnvart æðri mátt-
arvöldum í rekstrinum og einnig því sem
óneitanlega er nærtækara, stjórnvöldum.
Vantar móttökuhús
Þannig gengur lífið fyrir sig snemma
morguns á Gljúfrasteini. Í vor var skipuð
ný stjórn yfir safninu á heimili skáldsins.
Fríða Björk Ingvarsdóttir er formaður,
Kolbrún Halldórsdóttir fulltrúi íslenskra
listamanna og Halldór Þorgeirsson fulltrúi
fjölskyldu Halldórs Laxness. „Mér fannst
rétt á þeim tímapunkti að líta um öxl og
skoða hvað tekist hefur vel og hvað síð-
ur,“ segir Guðný.
„Brýnasta úrlausnarefnið er að við er-
um bundin af þessu yndislega húsi, en
það er mjög lítið og setur okkur ákveðnar
skorður. Það vantar sárlega móttökuhúsið,
sem stóð alltaf til að byggja. Þegar við
opnuðum safnið árið 2004 var vilji til að
kaupa hús í nágrenninu, sem myndi gegna
því hlutverki og yrði starfsmannaaðstaða,
en í stuttu máli náðist ekki samkomulag
við eiganda þess húss. Úr varð að við
settum upp móttökuaðstöðu í bílskúrnum,
þar sem fullþröngt er um okkur.“
Sú staðreynd að húsið er safngripur
setur starfseminni skorður, að sögn Fríðu
Bjarkar, og eins eru takmörk fyrir því
hversu marga það rúmar í einu. „Þörfin
er brýn fyrir móttökuhús með kaffi-
aðstöðu, fundarsal eða sýningarsal, bóka-
safni og aðstöðu fyrir fræðimenn, auk
þess sem leysa þarf úr bílastæðamálum,
enda er þetta orðinn einn af helstu ferða-
mannastöðunum. Safnið keypti spildu
handan árinnar og á land hér umhverfis,
þannig að nú þarf bara að taka ákvörðun.
En þangað til gerum við gott úr því sem
við höfum.“
Hlutverk safnsins
Eftir stendur spurningin hvert hlutverk
safnsins er. „Það að halda minningu Hall-
dórs Laxness á loft felur í sér að skoða
samhengið í kringum nafn hans og arf-
leifð og vinna úr því,“ segir Fríða Björk.
„Sama hvort rætt er um arkitektúr, tón-
list, myndlist eða bókmenntir, þá kemur
nafn hans alltaf upp og við eigum eftir að
kanna hvert þessir þræðir liggja út í sam-
félagið.“
Ein leiðin er að tengja húsið á Gljúfra-
steini umheiminum. „Frá því við opnuðum
höfum við tekið þátt í Sarpi, gagnagrunni
um minjavörslu, skráð hvern hlut og graf-
ist fyrir um sögu hans,“ segir Guðný.
„Það sama á við um bókasafnið sem skráð
er í Gegni, til dæmis að til sé eintak af
Sölku Völku í vinnuherbergi skáldsins og
að það sé athugasemd í bókinni. Þannig
tengist hann þjóðararfinum.“
Athugasemdirnar í bókum Halldórs eru
fjölbreyttar, til dæmis að annað orð hæfði
betur textanum eða undirstrikað þar sem
áherslan lá í upplestrum. „Þetta er stór-
merkilegt,“ segir Fríða Björk. „Hugsið
ykkur ef við kæmumst í svona athuga-
semdir frá Shakespeare! Svo eru bæk-
urnar endurútgefnar og hægt að rýna í
það í fyrri útgáfum hvað hann var að
snurfusa. Það bíður fræðimanna að fara í
gegnum þennan fjársjóð, sem liggur á víð
og dreif í þessu húsi. Þó að mikið starf
hafi verið unnið, þá er margt eftir og því
verki lýkur aldrei. Hver tími á sína lesn-
ingu.“
Lestur og skapandi hugsun
Fólk af öllu sauðahúsi kemur í safnið,
bæði innlendir og erlendir ferðamenn.
„Þeir eru ýmist á eigin vegum eða í skipu-
lögðum hópum,“ segir Guðný. „Ætli þýsku-
mælandi ferðamenn séu ekki í meirihluta,
en það kemur talsvert af Skandinövum
líka. Þetta er blanda af fólki sem les mik-
ið og er í pílagrímsferð og þeirra sem
ekki hafa lesið Laxness og jafnvel kippa
með sér bók úr móttökuhúsinu í bíl-
skúrnum.“
Þannig liggur straumurinn frá vori fram
á haust, en á veturna taka skólahóparnir
við. „Þá koma framhaldsskólarnir í heim-
HUGMYNDIR UM MÓTTÖKUHÚS VIÐ GLJÚFRASTEIN
Hver tími á sína lesningu
MARGT ER FORVITNILEGT Í HÚSI SKÁLDSINS Á GLJÚFRASTEINI. GUÐNÝ DÓRA GESTSDÓTTIR OG FRÍÐA BJÖRK
INGVARSDÓTTIR VELTA HLUTVERKI SAFNSINS FYRIR SÉR Í FORTÍÐ, NÚTÍÐ OG FRAMTÍÐ.
Texti: Pétur Blöndal pebl@mbl.is
Myndir: Kristinn Ingvarsson kring@mbl.is
Eintak höfundar af bókinni „Í túninu heima“ sem kom út fyrst árið 1975.
Ljósmynd/Rúnar Gunnarsson
Portrett Rúnars af Halldóri Laxness sem ekki hefur birst áður. Rúnar færði safninu ljósmyndir að gjöf.