Morgunblaðið - 05.09.2013, Qupperneq 25

25
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. SEPTEMBER 2013
Kapp Sumum krökkum við Álftanesskóla lá meira á en öðrum í gær þegar þau voru við setningu alþjóðlega átaks-
ins Göngum í skólann. Markmið átaksins er að hvetja nemendur og foreldra til að ganga eða hjóla til og frá skóla.
Golli
Fyrir rétt um mán-
uði síðan hófust ein-
hverjar umdeildustu
gatnaframkvæmdir
sem Reykvíkingar
hafa orðið vitni að í
tíð núverandi borgar-
stjórnarmeirihluta. Í
kjölfar þess að Hofs-
vallagata, sem liggur
við hjarta Vesturbæj-
arins, var máluð í fjöl-
skrúðugum litum og
þrengd með furðulegum umferð-
areyjum og fuglakofum, spruttu
upp mikil mótmæli af hálfu borg-
arbúa. Stór hluti þeirra íbúa sem
búa við götuna setti nafn sitt við
undirskriftasöfnun þar sem þess-
um óskiljanlegu gatnafram-
kvæmdum var andmælt og í kjöl-
farið var haldinn fjölmennur
íbúafundur þar sem fulltrúar
skipulagsyfirvalda hjá borginni
ræddu framkvæmdirnar við íbúa
Vesturbæjar. Þar kom fram, líkt
og áður, að ábyrgðin á þessu átján
milljón króna klúðri lægi ekki hjá
kjörnum fulltrúum Reykjavíkinga
heldur hjá embættismönnum á um-
hverfis- og skipulagssviði borg-
arinnar.
Þessi útskýring borgaryfirvalda
vekur upp spurningar um vald- og
fjárheimildir ókjörinna embættis-
manna borgarinnar. Getur það
verið að óbreyttir embættismenn
hafi heimild til þess að reiða fram
átján milljónir úr sjóðum borgar-
innar án þess að leita eftir sam-
þykki yfirmanna viðkomandi sviðs
– nú eða borgarstjóra? Vandséð er
að millistjórnendur á einkamarkaði
kæmust upp með slíkt. Þá skýtur
þessi fjáraustur óneitanlega
skökku við í ljósi þess að á síðustu
árum hafa borgaryfirvöld skorið
grunnþjónustu í úthverfum borg-
arinnar niður við nögl en nýlegt
dæmi um slíkan niðurskurð er
skólasund í Graf-
arholti og Úlfarsárdal
sem útvistað hefur
verið til Mosfells-
bæjar. Jafnframt hafa
borgaryfirvöld á síð-
ustu árum ítrekað
borið fyrir sig fjár-
magnsskorti í
tengslum við slæma
umhirðu í hverfum
borgarinnar.
Nú þegar borgar-
starfmenn eru búnir
að spúla burt litríku breytingarnar
á Hofsvallagötu með háþrýstidæl-
um og fyrrnefndar átján milljónir
því endanlega farnar í súginn er
því rétt að spyrja hvort sá emb-
ættismaður sem þessa ákvörðun
tók verði ekki dreginn til ábyrgð-
ar. Það hlýtur að teljast eðlileg
krafa af hálfu borgarbúa að ókjör-
inn embættismaður, sem sóar
átján milljónum af skattfé til
einskis, hljóti að minnsta kosti
áminningu fyrir afglöp í starfi. Þar
að auki eiga borgarbúar skilið að
fá útskýringu á því hvernig svona
afglöp gátu átt sér stað, hvaða
fjárheimildir ókjörnir embættis-
menn borgarinnar hafa og hvort
þær verði ekki örugglega takmark-
aðar í ljósi atburða síðustu vikna.
Eða er þetta kannski allt saman
eitt sjónarspil vinstri meirihlutans
í borginni til að firra sig ábyrgð?
Eftir Skúla Hansen
»Er þetta kannski
allt saman eitt
sjónarspil vinstri
meirihlutans í borg-
inni til að firra sig
ábyrgð?
Skúli Hansen
Höfundur er framkvæmdastjóri
Varðar – fulltrúaráðs sjálfstæðis-
félaganna í Reykjavík.
Ábyrgð
embættismanna
Eftir tveggja ára-
tuga stöðugan nið-
urskurð og samein-
ingar spítalanna í
Reykjavík stendur
Landspítali ekki und-
ir nafni. Veikustu
sjúklingar landsins
þurfa á sérþekkingu
og færni mjög sér-
hæfðra lækna að
halda og Landspítali
á að skapa aðstöðu til slíkra lækn-
inga, tryggja mönnun og stöðuga
endurnýjun lækningatækja.
Kennsla og þjálfun ungs fólks og
þekkingaröflun byggist á því að
þessir hlutir séu í lagi. En nú eru
aðstæður verri en þegar ég var
læknanemi fyrir rúmum 30 árum.
Læknar og Landspítali
Nýleg starfsmannakönnun og
upplausn lyflækningasviðs sannar,
að ungir læknar vilja ekki nema
og starfa á Landspítala. Nýir sér-
fræðingar, menntaðir erlendis, eru
tregir til heimkomu. Ungir sér-
fræðingar hverfa aftur til sér-
námslandsins vegna bágra kjara
og aðstöðuleysis. Fjöldi eldri sér-
fræðinga hefur minnkað starfs-
hlutfall sitt og horfið í hlutastarf
annars staðar, jafnvel erlendis þar
sem boðin eru betri kjör og minni
ábyrgð við afleysingar. Allt vegna
álags, lélegra kjara og lélegrar að-
stöðu í alþjóðlegum samanburði.
Það tók langan tíma að byggja
upp Sinfóníuhljómsveit Íslands.
Bið ég lesandann að ímynda sér
sinfóníusveit án blásara eða með
fjórum fiðlum og einni
trommu. Þar yrði
ekki samhljómur.
Kennsluspítali bygg-
ist líka á samspili fjöl-
margra, afar sér-
hæfðra og
langmenntaðra lækna,
sem finnast ekki á
hverju strái. Opni
menn augun liggur
beint við að bregðast
við vandanum og end-
urreisa sjúkrahúsið.
En nú eru góð ráð
dýr því ríkissjóður, þ.e. almenn-
ingur, þarf að greiða árlega tæp-
lega þrefaldan rekstrarkostnað
Landspítala í vexti vegna fjár-
málahrunsins 2008.
Sérmenntaðir íslenskir læknar
hafa starfað á góðum há-
skólastofnunum víða um heim og
njóta þeirrar sérstöðu að vera eft-
irsóttur starfskraftur víða um
lönd. Brotthvarf eins eða tveggja
úr fámennum sérgreinum, t.d.
krabbameinslækningum, er áfall
komi enginn í staðinn. Þeir sem
eftir sitja brenna út vegna álags.
Þótt ljóst sé að raunveruleg kjara-
bót á Íslandi byggist á aukinni
framleiðni samfélagsins og minnk-
aðri vaxtabyrði ríkissjóðs verður
að tryggja að kjör lækna séu í
svipuðum ramma og í hinum nor-
rænu löndunum. Svo er ekki í dag
og þetta þurfa ráðamenn að horf-
ast í augu við. En aðstæðurnar
þurfa líka að batna.
Það kemur allt með
kalda vatninu
Er kaldavatnsveita var lögð í
Reykjavík fyrir rúmum 100 árum
var ýmsum þörfum framkvæmdum
frestað og sagt „það kemur allt
með kalda vatninu“. Nauðsynleg
endurnýjun og framþróun tækja-
búnaðar hefur setið á hakanum í
bið eftir nýju húsnæði spítalans.
En það bólar ekkert á nýjum spít-
ala sem í dag er fjarlægari en fyr-
ir fimm árum. E.t.v. vegna þess að
stórhuga fyrirætlanir þóttu vera
loftkastalar. Sameining sjúkrahús-
anna í Reykjavík árið 2000 hefur
ekki tekist enn því allri bráð-
astarfsemi hefur ekki verið komið
á eina lóð vegna húsnæðisskorts.
Allar sérgreinar sem hafa aðkomu
að bráðalækningum þurfa að geta
starfað saman á sömu lóð og
bráðamóttakan er við fullkomnar
aðstæður. Þá batna lækningar og
næst meiri og betri nýting skurð-
stofa, gjörgæslu, myndgreiningar
og bráðarannsóknastofa.
Leysum byggingavandann
Nú er fé af skornum skammti
og þörf er á hugkvæmni. Það þarf
að koma bráðastarfseminni (ekki
allri starfseminni) fyrir á einum
stað. Hagkvæmast er talið að
stækka við Hringbrautina. Und-
irritaður hefur bent á leiðir til
þess að koma bráðastarfseminni
fyrir á austanverðri lóðinni, norð-
an gömlu Hringbrautarinnar í
áföngum í sátt við byggðina í
Þingholtunum. Bílastæði yrðu fyr-
ir neðan. Nýta má húsnæði í Foss-
vogi áfram til „elektífrar“ starf-
semi, þ.e. til biðlistastarfsemi sem
flokkast ekki undir bráðar lækn-
ingar; slíkt er gert um víða veröld.
Undir slíka starfsemi falla t.d.
minni skurðaðgerðir, ýmsar bækl-
unaraðgerðir af biðlistum, end-
urhæfing o.fl. Þetta myndi létta
álagi af bráðasjúkrahúsinu og
e.t.v. minnka nýbyggingaþörf um
skeið. Með því að byggja fyrsta
áfanga (30.000 fm, sjá mynd ) þar
sem Hjúkrunarskólinn stendur nú
og nýta húsið í Fossvogi (30.000
fm) enn um sinn mætti ná mark-
miðum sameiningar sem að ofan
er lýst. Virtir og óháðir arkitektar
eru til í að rýna og draga upp
frumdrög að slíkri byggingu með
umboði frá ráðuneyti. Þarna væri
með tímanum hægt að koma fyrir
um 60.000 fm nýs húsnæðis sem
væri 33% aukning samanlagðs nú-
verandi húsnæðis á Hringbraut og
í Fossvogi, sjá nánar www.nyr-
landspitali.com. Tilkostnaður yrði
vonandi innan marka sem sam-
félagið réði við, ólíkt núverandi
risa-SPITAL-hugmyndum sem
ekki er unnt að áfangaskipta með
sama hætti. Til samanburðar eru
SPITAL-hugmyndirnar a.m.k. tvö-
faldar að umfangi (um 120.000 fm
nýbygginga) og 60.000 fm í fyrsta
áfanga.
Hvað vilja kjörnir fulltrúar
landsmanna?
Siðmenntaðar þjóðir forgangs-
raða fjármunum sínum í menntun
barna sinna, löggæslu og við-
unandi aðstöðu til lækninga og
umönnunar sjúkra. Forgangs-
röðun er lykilatriði. En kannski
eru Íslendingar of værukærir;
þeir bara reikna með því að þeim
verði sinnt af stóra bróður þegar
þeir veikjast alvarlega? Að þetta
reddist af sjálfu sér. En svo er
ekki.
Eftir Pál Torfa
Önundarson »Með því að byggja
fyrsta áfanga
(30.000 fm) þar sem
Hjúkrunarskólinn
stendur og nýta húsið í
Fossvogi um sinn mætti
ná markmiðum samein-
ingar.
Páll Torfi Önundarson
Höfundur er prófessor við læknadeild
HÍ og yfirlæknir blóðmeinafræði við
Landspítala.
Endurreisn Landspítalans Hugmynd að stækkun
Húsnæðis LHS
við Hringbraut