Morgunblaðið - 29.11.2013, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. NÓVEMBER 2013
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Útgjöld ríkisins vegna S-merktra
lyfja, sem eingöngu eru notuð við
meðferð sjúklinga á sjúkrahúsum,
hafa aukist stórum skrefum á sein-
ustu árum. Endurmat Sjúkratrygg-
inga Íslands bendir til að útgjöldin
verði 6.675 milljónir króna á þessu
ári og aukist um 12% frá í fyrra.
Árið 2010 voru útgjöld vegna lyfja
með S-merkingu um 4,9 milljarðar, í
fyrra voru þau komin í tæplega 5,9
milljarða.
Fleiri sjúklingar þurfa
á dýrari lyfjum að halda
Aðalástæður þessa aukna kostn-
aðar við S-merktu lyfin á liðnum ár-
um eru m.a. raktar til stækkandi
notendahópa á mjög dýrum lyfjum
s.s. krabbameins- og gigtarlyfjum
sem eru tiltölulega nýtilkomin á
markað, að því er fram kemur í
frumvarpi til fjáraukalaga, sem er
nú til meðferðar á Alþingi.
„Ljóst er að 12% aukning út-
gjalda á þessum fjárlagalið er al-
gjörlega ósjálfbær en slík aukning
felur í sér nálægt tvöföldun útgjalda
á hverjum sex árum og er rétt að
vekja athygli á því að enginn tekju-
stofn á vegum ríkisins vex með við-
líka hraða,“ segir í greinargerð
frumvarpsins.
Sótt um 485 milljóna króna
aukafjárveitingu til Alþingis
Sótt er um 485 milljóna kr. viðbót-
arfjárheimild í fjáraukalagafrum-
varpinu, þar sem útlit er fyrir að út-
gjöldin á árinu fari tæplega 8% fram
úr fjárheimildum fjárlaga þessa árs.
Útgjöldin hafa vaxið ár frá ári allt
frá árinu 2010. Í greinargerð fjár-
aukalagafrumvarpsins kemur fram
að gríðarleg útgjaldaaukning hafi
orðið á þessum lið. Á árinu 2010 nam
hún tæplega 7%, á árinu 2011 var
hún rúmlega 9% og tæplega 12% á
árinu 2012 miðað við gengisforsend-
ur fjárlaga 2013, eins og áður segir.
Aukin útgjöld vegna hjálpar-
tækja stefna í 3.320 millj. í ár
Útgjöld sjúkratrygginga vegna
hjálpartækja hafa einnig vaxið og er
sótt um 230 milljóna kr. viðbótar-
fjárheimild í fjáraukalögum vegna
endurmats á áætluðum útgjöldum
þessa árs.
Nú er útlit fyrir að útgjöldin
vegna hjálpartækja verði um 3.320
milljónir kr. á þessu ári sem er 7,4%
hækkun frá gildandi fjárlögum árs-
ins 2013.
Fram kemur í skýringum á þess-
ari aukningu útgjaldanna á seinustu
árum að ástæðuna megi m.a. rekja
til fjölgunar umsókna aldraðra um
hjálpartæki vegna styttri legutíma á
spítölum, sem hefur leitt til aukinn-
ar notkunar hjálpartækja aldraðra
heima við.
 Útgjöld vegna S-merktra lyfja jukust um 1,8 milljarða frá 2010  Vöxturinn sagður vera „algjörlega
ósjálfbær“  Kostnaður við hjálpartæki aldraðra á heimilum eykst vegna styttri legutíma á spítölum
Tvöfaldast á hverjum sex árum
Útgjöld vegna S-merktra lyfja
Heimild: Sjúkratryggingar Íslands og frumvarp til fjáraukalaga
7 milljarðar
6 milljarðar
5 milljarðar
4 milljarðar
3 milljarðar
2 milljarðar
1 milljarður
0
Lyf með S-merkingu eru þau lyf sem eru eingöngu notuð á eða í tengslum við sjúkrastofnanir
4.850
Milljónir
4.859
Milljónir
5.285
Milljónir
5.882
Milljónir
6.675
Milljónir
2009 2010 2011 2012 2013 Morgunblaðið/Sverrir
Lyf Útgjöld vegna S-merktra lyfja
eru áætluð 6.675 millj. kr. á árinu.
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Kvenfélagið Hringurinn í Hafnarfirði gaf í gær Hafnar-
fjarðarbæ fimm bekki sem hefur verið komið fyrir í
skrúðgarðinum Hellisgerði. Konurnar hyggjast gefa aðra
gjöf fyrir áramót, en framtíð félagsins er í biðstöðu.
Ásdís Konráðsdóttir, sem er í bekkjanefnd ásamt
Ernu Mathiesen og Sjöfn Magnúsdóttur, segir að sér hafi
runnið blóðið til skyldunnar að gera eitthvað fyrir garðinn
með hjálp annarra. Hún hafi verið verkstjóri ungra
stúlkna hjá Hafnarfjarðarbæ í um aldarfjórðung og séð
um „grænu byltinguna“, gróðurvinnu í bæjarlandinu og
þar á meðal umhirðu í Hellisgerði. „En þetta er líka
áhugamál okkar kvennanna,“ segir hún um gjöfina og
bætir við að nú sé ekki lengur spítali í bænum til þess að
styrkja eins og kvenfélagskonur hafi gert um árabil.
Möguleiki fyrir yngri konur
Til þess að fjármagna bekkina og aðrar gjafir hafa
kvenfélagskonurnar haldið basara og selt minningarkort
auk þess sem þær seldu íbúð félagsins á 100 ára afmæli
þess í fyrra. Erna segir að ákveðið hafi verið að gefa allar
eignirnar í góðgerðarstarfsemi enda lítil endurnýjun verið
á meðal félagskvenna og framtíðin því óljós. „Félagið er í
biðstöðu,“ segir hún. „Við hættum en ef ungar konur eru
tilbúnar að taka við því geta þær gert það,“ segir Ásdís.
Suðurlist í Hafnarfirði smíðaði þrjá bekkjanna úr
harðviði en fangar á Litla-Hrauni smíðuðu tvo bekki úr
alaskaösp sem heita Sveiflan og Dagný Bjarnadóttir
hannaði. Ásdís segir að framleiðslan haldi áfram á Litla-
Hrauni og stofnaður verði sjóður til styrktar börnum
fanga. „Okkur fannst við vera að slá tvær flugur í einu
höggi með því að vinna að velferð barna um leið og við
keyptum þessa bekki og fegra garðinn okkar í leiðinni.“
Kallar eftir betri umgengni
Bekkjanefndin fór að huga að bekkjakaupunum á ný-
liðnu sumri. Ásdís segir að það hafi vantað bekki í garðinn
sem væru eign hans eins og áður hafi verið. Málfunda-
félagið Magni hafi komið Hellisgerði á laggirnar fyrir 90
árum og þá hafi verið litlir, skemmtilegir bekkir í honum.
„Þeir voru sérbúnir fyrir garðinn en nú eru þeir allir
horfnir. Það er því tími til kominn að garðurinn fái aftur
sína eigin bekki,“ áréttar hún.
Ásdís segir að stofnendur Magna og þeir sem hafi
gert Hellisgerði að veruleika, vakað yfir garðinum og
unnið að velferð hans í tugi ára hafi lyft grettistaki. „Þeir
voru frábærir og starfið sem þeir unnu var ómetanlegt.
Þeir voru með mann á launum sem sá um garðinn, sem
var bara opinn þegar flaggað var. Í gamla daga virtu
Hafnfirðingar það og fóru ekki í garðinn nema þegar hann
var opinn. Hann var ekki opnaður á sumrin fyrr en búið
var að taka hann alveg í gegn. Enginn níddist á garðinum,
en mér finnst of mikið um skemmdarverk nú og ekki nógu
vel gengið um.“
Hringskonur gefa
bekki í Hellisgerði
 Framtíð nær 102 ára kvenfélagsins í biðstöðu
Morgunblaðið/Eva Björk
Gjöf Hringskonur afhentu bekkina að viðstöddum gestum í skrúðgarðinum Hellisgerði í Hafnarfirði í gær.
Hellisgerði Einn af nýju bekkjunum fimm í garðinum.
Fjarskiptafyrirtækið Vodafone hefur
gert samning við Apple um sölu á
iPhone-snjallsímum á Íslandi en til
þessa hefur ekkert íslenskt fyrirtæki
haft leyfi frá
Apple til að selja
símtækin milli-
liðalaust.
Að sögn
Hrannars Péturs-
sonar, fram-
kvæmdastjóra hjá
Vodafone, gefa
innkaup án milli-
liða færi á að
lækka verð á öll-
um iPhone-símum
verulega. Þannig mun nýjasta tækið
lækka um meira en 50 þúsund krón-
ur. Íslendingar geti framvegis fengið
tækin á sama tíma og aðrar þjóðir en
hingað til hafa íslenskir söluaðilar
þurft að kaupa iPhone-símtækin eftir
krókaleiðum af milliliðum, með til-
heyrandi töfum og kostnaði.
4G virkni gerð möguleg
Hrannar bendir á að Apple geti
stýrt virkni iPhone-tækjanna með
ýmsum hætti og því sé mikilvægt að
ná samningi við Apple. „Þetta á t.d.
við um 4G virkni tækjanna, en hún er
aðeins möguleg á farsímanetum
símafyrirtækja sem hafa samið við
Apple. Nýi samningurinn tryggir að
iPhone-notendur munu geta nýtt sín
frábæru tæki til fulls,“ segir hann.
Spurður út í viðskiptalíkanið að
baki því að selja eftirsótt tæki með
lítilli framlegð segir Hrannar að
framtíðin liggi í gagnaflutningum í
farsímana. Vægi hefðbundinna sím-
tala og smáskilaboða í tekjum síma-
fyrirtækjanna fari minnkandi en
vægi gagnaflutninga vaxandi. Þjón-
usta við snjallsíma sé þannig grund-
völlur að tekjum til framtíðar.
Hrannar segir erfitt að fullyrða
hve margir iPhone-símar séu í notk-
un hér á landi og margir hafi keypt
sér iPhone erlendis. Það muni líklega
breytast með lægra verði.
Síminn semur við Apple
Til frekari tíðinda dregur á fjar-
skiptamarkaði í dag þegar Síminn til-
kynnir að hann sé kominn í hóp við-
urkenndra endursöluaðila Apple.
Hingað til hefur Ísland ekki verið
opinbert sölusvæði iPhone 5s- eða 5c-
snjallsíma og seljendur keypt síma í
verslanir sínar af milliliðum. Nú hef-
ur Apple valið að selja iPhone-snjall-
símana beint til Íslands.
Samkvæmt upplýsingum Morgun-
blaðsins mun verð á símunum lækka
um tugi prósenta með því að Síminn
geti flutt þá inn milliliðalaust.
Símafyrirtæki
semja við Apple
 Verð á iPhone-símum lækkar mikið
Hrannar
Pétursson
Opið: Mán - Fim 11:00 - 18:00
Fös 10:00 - 18:30 & Lau 11:00 - 16:00
Hátíðarkörfur
Ostabúðarinnar
eftir þínu höfði
Við erum byrjuð að taka á móti
pöntunum í síma 562 2772,
ostabudin@ostabudin.is
og á ostabudin.is
Hringdu núna og pantaðu