Morgunblaðið - 29.11.2013, Blaðsíða 30

Frumkvöðull að lækkun gleraugnaverðs á Íslandi
Reykjavíkurvegur 22 | Hafnarfjörður | S. 565 5970 | sjonarholl.is
Skoðið „Intuitive“
nýjustu margskiptu glerin frá BBGR Frakklandi en þau hlutu
gullbikarinn sem bestu margskiptu glerin á alþjóðlegri
gleraugnasýningu í Paris nú í september. Verðlaunin voru veitt
fyrir mun stærra fókussvæði í les-, tölvu- og akstursfjarlægðum.
Margskipt gleraugu
Sama lága verðið!
SJÓNARHÓLL
Þar sem
gæðagleraugu
kosta minna
30 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. NÓVEMBER 2013
● Nikkei-hlutabréfavísitalan hækkaði
um 1,80% í kauphöllinni í Tókýó í
gær og hefur ekki verið hærri í tæp
sex ár.
Er þetta einkum rakið til veikingar
jensins og hækkunar á Wall Street.
Nikkei hækkaði um 277,49 stig og
var lokagildi hennar 15.727,12 stig.
Hefur lokagildi hennar ekki verið
hærra síðan um miðjan desember ár-
ið 2007. Nikkei-hlutabréfavísitalan
hefur hækkað um rúmlega 50% frá
því í janúar og hafa fáar vísitölur
hækkað jafn mikið í heiminum og
hún í ár.
Nikkei-vísitalan í Japan
ekki verið hærri í 6 ár
BAKSVIÐ
Hörður Ægisson
hordur@mbl.is
Meðal þess sem læra má af fjármála-
kreppunni er að því fylgir mikil
áhætta, fyrir lítil opin hagkerfi, þegar
stórir alþjóðlegir bankar verða um-
fangsmiklir lánveitendur til innlendra
aðila. Fyrir þess konar banka er ekki
óeðlilegt að þeir sjái hag sínum borgið
í því að veita fjármögnun til slíkra að-
ila, til dæmis í ríkjum á borð Ísland og
Írland, enda vita þeir að stjórnvöld
eru líkleg til að gerast lánveitandi til
þrautavara þegar í harðbakkann slær
ef innlendir hagsmunir eru í húfi.
Þetta kom fram í erindi Patricks
Honohan, seðlabankastjóra Írlands, á
ráðstefnu sem Seðlabanki Íslands
hélt í gærmorgun undir yfirskriftinni
„Fjármálakreppa á Írlandi og Íslandi:
hverjir eru lærdómarnir fimm árum
seinna?“. Íslendingar og Írar fóru
mjög ólíkar leiðir til að mæta erfið-
leikum í bankakerfi landanna. Ríkis-
stjórn Írlands samþykkti í september
2008 ríkisábyrgð á öllum skuldbind-
ingum bankanna en hérlendis var
mörkuð sú leið, með setningu neyð-
arlaganna, að skipta bönkunum upp í
gamla og nýja.
Þrátt fyrir að Honohan teldi að al-
þjóðavæðing fjármálastarfsemi, með
tilheyrandi lánveitingum milli landa-
mæra, væri í sjálfu sér ekki af hinu
slæma þá hefði hann miklar efasemd-
ir um að æskilegt væri að búa við
bankakerfi sem væri stórt í hlutfalli
við landsframleiðsluna – ekki síst ef
erlend starfsemi væri stór hluti
bankakerfisins. Stjórnvöld ættu að
huga að því að halda skýrum aðskiln-
aði milli innlenda og erlenda hluta
bankakerfisins.
Í árslok 2008 námu eignir írska
bankakerfisins um 900% af lands-
framleiðslu en nú er þetta hlutfall
komið undir 600%. Aðeins Ísland var
með hlutfallslega stærra bankakerfi
en Írar á þeim tíma en í dag nemur
stærð íslensku bankanna hins vegar
um 170% af landsframleiðslu. Seðla-
bankastjóri Írlands vakti athygli á því
í máli sínu að reynsla Íra hefði sýnt að
lítið og vanþróað bankakerfi, sem
væri lítið í hlutfalli við stærð hagkerf-
isins, hefði hamlað hagvexti. Þetta
hefði verið reyndin þangað til að
bankarnir urðu stærri en sem nam
landsframleiðslu Íra en frá þeim
tímapunkti þá væri fátt sem benti til
þess að stórt bankakerfi skilaði sér í
auknum hagvexti.
Hvorki Honohan né Már Guð-
mundsson seðlabankastjóri vildu full-
yrða hvort landanna, Írland eða Ís-
land, stæði betur að vígi fimm árum
eftir fjármálakreppuna. Már benti
hins vegar á að hægt væri að draga
ferns konar lærdóm af íslenska
bankahruninu. Því fylgdi mikil
áhætta fyrir lítil ríki að reyna bjarga
stórum bönkum með miklar erlendar
skuldbindingar; stefnusmiðir ættu að
hamla miklu skammtímainnflæði
fjármagns og byggja upp gjaldeyris-
forða; fjármálakerfi í litlum opnum
hagkerfum þyrftu að vera hlutfalls-
lega minni en í stærri ríkjum; og
regluverk Evrópusambandsins sem
heimilaði bönkum að starfa þvert á
landamæri hefði verið gallað. Mikil-
vægt væri, að sögn seðlabankastjóra,
að lítil ríki settu sér sínar eigin reglur,
til að mynda á sviði þjóðhagsvarúðar,
í því skyni að treysta fjármálastöð-
ugleika.
Aðrir valkostir voru í stöðunni
Geir H. Haarde, fyrrverandi for-
sætisráðherra Íslands, sagði í erindi
sínu að sú leið sem ríkisstjórn hans
hefði farið, með setningu neyðarlag-
anna hefði ekki endilega verið sú eina
sem var í boði á þeim tíma – en hún
hefði vissulega verið sú besta. Geir
sagði ekki rétt, líkt og stundum mætti
ráða af umræðunni hérlendis, að þessi
leið hefði verið farin út af því að engir
aðrir möguleikar hefðu verið í stöð-
unni. Benti hann á að sumir hefðu
stungið upp á að leita fyrr til Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins (AGS) eða fara
írsku leiðina með því að veita öllu
bankakerfinu ríkisábyrgð.
Að mati Geirs hefði það verið mjög
misráðið af hálfu íslenskra yfirvalda
að leita fyrr á náðir AGS. Slíkt hefði
væntanlega útilokað þær aðgerðir
sem fólust í setningu neyðarlaganna
og að reyna ekki að bjarga erlendum
eignum bankanna.
Varast ber stórt bankakerfi
Morgunblaðið/Eggert
Lærdómur Patrick Honohan, seðlabankastjóri Írlands, hélt erindi á fundi SÍ um kreppuna á Íslandi og Írlandi.
 Seðlabankastjóri Írlands segir mikla hættu fólgna í lánveitingum alþjóðlegra banka
til innlendra aðila  Setning neyðarlaga ólíkleg ef leitað hefði verið fyrr til AGS
Ísland og Írland
» Seðlabankastjórar Írlands
og Íslands vildu ekki fullyrða
hvort landið stæði betur fimm
árum eftir kreppuna 2008.
» Seðlabankastjóri Írlands
sagði ekkert benda til þess að
of stórt bankakerfi, miðað við
stærð hagkerfisins, hefði já-
kvæð áhrif á hagvöxt.
» Geir Haarde sagði ekki rétt
að sú leið sem farin var með
neyðarlögunum hefði verið sú
eina í stöðunni – en hún hefði
tvímælalaust verið sú besta.
● Tvö íslensk nýsköpunarverkefni kom-
ust í úrslit Evrópsku nýsköpunarverð-
launanna í opinberum rekstri en þau
voru afhent í Maastricht í fyrradag í
fjórða sinn. Þetta eru SignWiki sem
þróað var af Samskiptamiðstöð heyrn-
arlausra og heyrnarskertra og Sam-
félagsmiðlar lögreglunnar sem þróaðir
voru af lögreglunni á höfuðborgarsvæð-
inu. Þetta kemur fram í frétt á heima-
síðu fjármálaráðuneytisins.
Í úrslit í Evrópu
● Héraðsdómur féllst í gær á kröfu
Landsbankans um að Hannes Smárason,
fyrrverandi forstjóri FL Group, þyrfti að
greiða bankanum 1.964.913.069 kr.
vegna sjálfskuldarábyrgðar sem Hannes
gekkst undir 4. desember árið 2007.
Sjálfskuldarábyrgðin var gefin út fyrir
lánveitingum til handa tveimur einka-
hlutafélögum, annars vegar Fjárfestinga-
félaginu Primusi ehf., (nú FI fjarfestingar
ehf.), og hins vegar Eignarhaldsfélaginu
Oddaflugi ehf., (nú EO eignarhaldsfélag
ehf.).
Hannes hafði uppi gagnsök í málinu
og krafðist ógildingar sjálfskuldar-
ábyrgðarinnar ellegar að henni yrði vikið
til hliðar með dómi. Hann bar meðal ann-
ars fyrir sig að Landsbankinn hefði haft
allt frumkvæði að gerð sjálfskuldar-
ábyrgðarinnar og að hann hefði sjálfur
ekki verið í neinni stöðu til að átta sig á
því hvernig komið var fyrir íslensku
bönkunum í desemberbyrjun árið 2007.
Ekki var fallist á röksemdir Hannesar.
Hannes Smárason þarf
að greiða tvo milljarða
STUTTAR FRÉTTIR
 


   
  
   
  

 




 
  
  

 
  
!"# $% " &'( )* '$*
++,-.,
+,.-/.
++/-01
1+-234
+,-.,4
+3-+4,
+/1-0+
+-+4,2
+3/-5/
+41-.1
++,-32
+,.-31
++/-/.
1+-3.
+,-4.5
+3-111
+/1-/3
+-+2/+
+3/-,3
+41-,2
105-52,
+10-+4
+,4-1,
++/-43
1+-,+.
+,-2+1
+3-12.
+/1-2.
+-+24.
0.+-./
+4/-51
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Hagnaður Arion banka á fyrstu níu
mánuðum ársins 2013 nam 10,1 millj-
arði króna eftir skatta samanborið við
14,5 milljarða króna á sama tímabili á
árinu 2012. Arðsemi eigin fjár var
10,0% samanborið við 15,9% á sama
tímabili árið 2012. Arðsemi af kjarna-
starfsemi var 9,2% en var 11,9% á
sama tíma árið 2012. Heildareignir
námu 936,9 milljörðum króna sam-
anborið við 900,7 milljarða króna í árs-
lok 2012, samkvæmt því sem fram
kemur í tilkynningu frá Arion banka.
Morgunblaðið/Kristin
Hagnaður Verulegur samdráttur varð í
hagnaði Arion banka fyrstu 9 mánuðina.
4,4 milljarða minni
hagnaður hjá Arion
● Óendurskoðaður árshlutareikningur
Reykjavíkurborgar fyrir tímabilið janúar
– september 2013 var lagður fram í
borgarráði í gær, samkvæmt því sem
fram kemur í frétt á heimasíðu Kaup-
hallarinnar.
Rekstrarniðurstaða samstæðu
Reykjavíkurborgar, A og B hluta, var já-
kvæð um 7.225 milljónir en áætlun
gerði ráð fyrir jákvæðri niðurstöðu um
4.949 m.kr.
Rekstrarniðurstaðan er því 2.276
m.kr. betri en áætlun gerði ráð fyrir.
Viðsnúningurinn er einkum vegna þess
að tekjur aukast en þær voru 1.066
m.kr. umfram áætlun og matsbreyt-
ingar fjárfestingareigna, 1.275 m.kr.
Afkoma Reykjavíkur-
borgar jákvæð