Morgunblaðið - 02.12.2013, Blaðsíða 26

26 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 2. DESEMBER 2013
VIÐTAL
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
H
inn breski John
Curran, helsti sér-
fræðingur heims í
verkum Agöthu
Christie, var stadd-
ur hér á landi á dögunum í
tengslum við glæpasagnahátíðina
Iceland Noir þar sem hann ræddi
um glæpasagnadrottninguna.
Hann er höfundur tveggja bóka
um Christie en í þeim beinir hann
sjónum að minnisbókum hennar.
Spurður hvenær hann hafi fyrst
fengið áhuga á bókum Agöthu
Christie segir hann: „Ég var skóla-
strákur þegar ég byrjaði að lesa
bækur Agöthu Christie og las
einnig bækur samtímaglæpasagna-
höfunda hennar en ég sneri alltaf
aftur til Agöthu Christie af því að
hún er best.“
Af hverju er hún best?
„Af ýmsum ástæðum. Hún var
óvenjuafkastamikill höfundur,
byrjaði að senda frá sér bækur um
1920 og hélt ótrauð áfram og bæk-
ur eftir hana komu meira að segja
út eftir dauða hennar, en hún hafði
átt handrit í geymslu. Enginn
sakamálahöfundur hefur skrifað
verk sem hafa notið viðlíka vin-
sælda á leiksviði og fjölmargar
bækur hennar hafa verið kvik-
myndaðar og orðið að framhalds-
myndum.
Það sem skiptir hvað mestu máli
varðandi vinsældir er að þótt
glæpasögur hennar virðist flóknar
þá liggur allt í augum uppi um leið
og gátan hefur verið leyst. Þá
hugsar lesandinn með sér: Ég
hefði átt að sjá þetta! Hann áttar
sig á því að lausnin lá alltaf í aug-
um uppi. Hann hafði fengið allar
nauðsynlegustu upplýsingar til að
leysa málið en rangtúlkaði þær,
sem var einmitt það sem höfund-
urinn vildi að hann gerði.“
Dásamlega snjallar sögur
Christie á sína gagnrýnendur,
hver virðist þér vera aðal-
gagnrýnin á verk hennar?
„Aðalgagnrýnin er sú að persón-
ur hennar séu yfirborðslegar og
búi ekki yfir neinni dýpt. Fram til-
ársins 1945 er mikið til í þessu en
fram að þeim tíma leit Christie
sjálf svo á að bækur hennar væru
einnota og gerði sér enga hug-
mynd um að þær yrðu lesnar til
frambúðar. Árið 1945 skrifaði hún
ritgerð um sakamálasögur og höf-
unda þeirra og þar sagði hún að
með árunum fengi hún æ meiri
áhuga á ástæðunum fyrir því að
fólk fremdi morð fremur en því
hvernig morðingjar reyndu að
komast upp með glæpi sína. Eftir
1945 fjalla margar bækur hennar
að miklu leyti um persónuleika
morðingjanna fremur en umbúð-
irnar í kringum glæpinn. Sögurnar
eru enn dásamlega snjallar en per-
sónurnar hafa öðlast aukna dýpt.
Önnur gagnrýni er að í þeim
bókum sem hún skrifaði á stríðs-
árunum minnist hún vart á stríðið.
Sjálf leit hún svo á að hún væri að
skemmta fólki með sögum sínum
og á árum seinni heimsstyrjaldar
vildi almenningur, sérstaklega í
Bretlandi, flýja hinn skelfilegan
raunveruleika og á þessum tíma
seldust sakamálasögu meira en
aðrar bækur. Í bók eftir Agöthu
Christie eru allir hamingjusamir í
byrjun en síðan er framið morð og
rannsókn hefst en í síðasta kafl-
anum hefur hinn hamingjusami
heimur verið endurreistur og
morðinginn fær makleg málagjöld.
Á stríðstímum var þetta sérlega
þægileg lesning og er það reyndar
enn í dag. Mjög margar af glæpa-
sögum nútímans eru afar ofbeldis-
fullar og Agatha Christie höfðar til
fólks sem er ekki hrifið af slíkum
bókum.“
Eins og dauði ættingja
Þú hefur skrifað tvær bækur um
minnisbækur Christie. Segðu mér
frá því hverju þú komst að.
„Þessar tvær bækur mínar hafa
komið út í 17 löndum og í þeim var
ég að leitast við að sýna hvernig
Agatha Christie vann sem rithöf-
undur. Ég er ekki viss um að mér
hafi tekist það fyllilega því Christie
var mjög dul manneskja sem veitti
yfirleitt ekki viðtöl. Í minnisbókum
hennar eru víða minnispunktar
varðandi verk hennar og ég kannaði
hvernig hún nýtti sér þá í sögum
sínum. Þetta var ekki létt verk því
það var mjög erfitt að lesa skrift
hennar, sérstaklega á árunum 1930-
1950. Ég held að hugmyndirnar hafi
komið mjög ört til hennar og hún
hripað þær niður jafnóðum, stund-
um í miklum flýti. Það er líka fullt
af hugmyndum í minnisbókunum
sem hún nýtti sér aldrei.
Það sem heillar mig er að þótt
bækur hennar séu vel byggðar og
úthugsaðar þá eru minnispunktar
hennar ruglingslegir. Hugmyndir
sem tengdust einni og sömu skáld-
sögu voru kannski á víð og dreif í
mörgum minnisbókum en hún átti á
áttunda tug minnisbóka. Ég held að
hún hafi haft minnisbók í handtösk-
unni, við rúmið, í eldhúsinu og haft
minnisbók með sér úti í eyðimörk-
inni en þar dvaldi hún í þrjá mánuði
á hverju ári með eiginmanni sínum
sem var fornleifafræðingur. Þegar
hún fékk hugmynd tók hún þá
minnisbók sem var næst hendinni
og hripaði niður hugmynd og hélt
svo áfram að gera það sem hún var
að gera þá stundina. Þess vegna eru
minnisbækurnar svo óreiðukenndar
og skipulagslausar. Í dæmigerðri
minnisbók hennar er til dæmis að
finna hugmyndir að sex skáldsögum
og útvarpsleikriti, auk þess sem þar
 John Curran er helsti sérfræðingur heims í verkum
glæpasagnadrottningarinnar Agöthu Christie
»Vinsældir hennar virðast ætla að endast að eilífu.Hún er sá höfundur sem mest er þýtt eftir í heim-
inum, hún er metsöluhöfundur allra tíma, 4 milljarð-
ar eintaka hafa selst af bókum hennar og þær má
finna í bókasöfnum og bókabúðum um allan heim.
Agatha Christie Hún er enn einn mest lesni höfundur heims.
Snjallar sögur „Ég var skólastrák-
ur þegar ég byrjaði að lesa bækur
Agöthu Christie og las einnig bæk-
ur samtímaglæpasagnahöfunda
hennar en ég sneri alltaf aftur til
Agöthu Christie af því að hún er
best,“ segir John Curran.
Eilífar vinsældir
Hjá Parka færðu flottar innréttingar
í hæsta gæðaflokki. Mikið úrval.
Bjóðum aðeins það besta fyrir þig!
Dalvegi 10-14 • Kópavogi
Vandaðar
innréttingar