Morgunblaðið - 11.01.2014, Qupperneq 22

ÚR BÆJARLÍFINU
Guðrún Vala Elísdóttir
Borgarnes
Þrettándagleðin var að þessu
sinni haldin í Englendingavík,
reyndar ekki á þrettándanum sjálf-
um heldur sunnudaginn áður. Íbúar
Borgarbyggðar komu saman,
hlýddu á tónlist, drukku kakó og
mauluðu smákökur. En hápunktur
gleðinnar var stórkostleg flug-
eldasýning sem Borgarbyggð stóð
að ásamt björgunarsveitunum Brák
og Heiðari.
  
Borgnesingar sem fara í bíó um
þessar mundir velja auðvitað að sjá
myndina „The secret life of Walter
Mitty“ eins og aðrir Íslendingar.
Þar skipar Geirabakarí stórt hlut-
verk undir merkjum „Papa John’s
pizza“ og Hafnarfjallið blasir við í
áberandi mynd. Við fyllumst stolti
og hrifningu á svona glæsilegri aug-
lýsingu og vonum að fleira ferðafólk
feti í fótspor Bens Stillers og heim-
sæki okkur. Reyndar er ferðamönn-
um alltaf að fjölga og sem dæmi má
nefna að gistinætur á samanlögðu
svæði Vesturlands og Vestfjarða
voru 3.500 í nóvember, sem er fjölg-
un um 52% frá sama tímabili 2012.
  
Nýr skólastjóri, Signý Óskars-
dóttir, hefur tekið til starfa við
grunnskólann í Borgarnesi. Hún er
fyrsta konan sem gegnir því emb-
ætti við skólann, en konum hefur al-
mennt farið fjölgandi í stjórnunar-
störfum í Borgarnesi. Til dæmis eru
konur yfir íþróttamannvirkjum, Sí-
menntunarmiðstöðinni, Mennta-
skólanum, leikskólunum, Safnahús-
inu og Póstinum svo dæmi séu tekin.
Nú er það bara spurningin
hvort næsti sveitarstjóri verði kona,
en Páll S. Brynjarsson, núverandi
sveitarstjóri, hefur lýst því yfir að
hann muni ekki gefa kost á sér
áfram á nýju kjörtímabili.
  
Nýlega samþykkti byggðaráð
Borgarbyggðar að setja á stofn
vinnuhóp um framtíð háskólanna í
sveitarfélaginu. Ástæðan er öðru
fremur ótti manna við að háskól-
arnir í héraðinu verið sameinaðir
öðrum háskólum, og þá sérstaklega
Landbúnaðarháskóli Íslands, eins
og mennta- og menningarmála-
ráðherra gaf til kynna á opnum
fundi sem haldin var í Borgarbyggð.
Verkefni vinnuhópsins lúta m.a. að
því markmiði að leita allra leiða til
að styrkja starfsemi Háskólans á
Bifröst og Landbúnaðarháskóla Ís-
lands, þannig að þeir verði áfram
sjálfstæðar og öflugar stofnanir.
  
Fyrrverandi rektor LbhÍ,
Magnús B. Jónsson, lætur kné
fylgja kviði í grein sinni í Skessu-
horni nýverið þar sem hann spyr
hvort áhugi ráðherra stjórnist af
pólitískum metnaði og áhugi núver-
andi rektors og lykilmanna í stjórn-
un skólans stjórnist af persónu-
legum ástæðum, fremur en
hagsmunum skólans, atvinnuveg-
arins og samfélagsins. Ef það er
raunin, segir Magnús, eru viðkom-
andi aðilar vanhæfir til ákvarð-
anatöku hvað varðar framtíð skól-
ans.
Morgunblaðið/Guðrún Vala Elísdóttir
Hvanneyri Vinnuhópur hefur framtíð háskólanna í Borgarfirði nú til skoðunar.
Geirabakarí í stórmynd
22 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. JANÚAR 2014
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Með því að nota sog við veiðar á
skelfiski, nokkurs konar ryksugun,
standa vonir til að hægt verði að
hámarka arðsemi af veiðum og lág-
marka skaða á lífríkinu, sem verð-
ur þegar þungur skelplógur er
dreginn eftir botninum. Forkönnun
stendur yfir á þessari aðferð, en ef
allt gengur að óskum standa vonir
til að hægt verði að þróa þessa að-
ferð á næstu árum og nota jafnvel
sog til skelveiða eftir 5-10 ár.
Að sögn Jónasar Páls Jónas-
sonar, sérfræðings á Hafrann-
sóknastofnun, voru tilraunir gerð-
ar með þessa aðferð í mælingum á
hörpudiski í Breiðafirði í haust og
gekk ágætlega að sjúga upp skelj-
ar, en í Breiðafirði er hörpuskelin á
18-70 metra dýpi. Jónas var leið-
angursstjóri í rannsóknum hausts-
ins, en verkefnið er unnið í sam-
starfi Hafrannsóknastofnunar og
Háskólaseturs Vestfjarða. Georg
Haney og Einar Hreinsson hjá
útibúi Hafrannsóknastofnunar á
Ísafirði hafa yfirumsjón með verk-
efninu, sem hefur fengið styrki frá
Fjórðungssambandi Vestfjarða og
frá AVS sjóðnum.
Sogið ekki vandamál
Jónas segir að skrefin í þessu
verkefni séu mörg og misflókin, en
fyrst hafi verið kannað hversu mik-
ið sog þurfi til að ná skelinni upp
og það virðist ekki vera vandamál
„Eitt af þessum skrefum er að
veiðarfærið geti greint sjálft hvað
er skel út frá löguninni og hvað
ekki og hlífi þannig öðru lífríki á
botninum,“ segir Jónas.
„Í rannsóknunum hafa verið
notaðar myndavélar til að lesa
hvað er skel og hvað er eitthvað
annað því tilgangurinn er ekki að
sjúga allt það sem finnst á botn-
inum upp í tækin. Hugmyndin er
að um leið og veiðarfærið kemur að
hlut sem er í laginu eins og skel
greini línuskannar eða önnur
greiningartækni það. Sogið fari af
stað og komi skelinni í körfu sem
dregin er á sleða eða hjólum eftir
botninum eða jafnvel alla leið í bát-
inn.“
Loðnudælur áður prófaðar
Jónas segir að hugmyndin sé
ekki ný og fyrir um aldarfjórðungi
hafi verið reynt að sjúga skeljar
upp af botninum með loðnudælum.
Það hafi gengið ágætlega þegar
mikið var af skel á svæðinu, en þar
sem enginn skynjari fylgdi bún-
aðinum sugu tækin nánast allt það
sem fannst á botninum, t.d.
krabba, ígulker og krossfiska auk
skeljarinnar. Því var síðan dælt
alla leið frá botni og upp í skip.
Talsvert rask fylgir því þegar
skelplógur, sem getur verið um
tonn að þyngd, er dregin eftir
botninum. Þær skeljar sem ekki
fara inn í plóginn brotna oft eða
grafast í botninn og geta skapað
aðstæður sem verða að veisluborði
fyrir afræningja, að sögn Jónasar.
Hörpuskelin soguð
af botni Breiðafjarðar
 Tilraunir gerðar með „ryksugun“ við veiðar á hörpuskel
Ljósmynd/Jónas Páll Jónasson
Sogdrekinn Frumgerð af búnaði sem notaður var til sjúga skeljar. Tækið
er m.a. samsett úr eldri neðansjávarkafbát og myndavélasleða.
VINTAGE FLÍSAR
Nýkomnar
Stórhöfða 21 | sími 545 5500 | flis.is
Fyrir þá sem
elska hönnun
Thorsil ehf. og Mannvit hf. skrif-
uðu í gær undir samning um hönn-
un kísilmálmverksmiðju Thorsil
sem rísa mun í Helguvík. Samning-
urinn felur í sér að Mannvit mun,
ásamt norsku verkfræðistofunni
Norconsult AS, hafa umsjón með
hönnun, útboðum og byggingu
verksmiðjunnar. Í fréttatilkynn-
ingu frá Thorsil ehf. kemur fram
að vinna við umhverfismat standi
nú yfir, og áætlað er að bygging-
arframkvæmdir hefjist síðar á
þessu ári. Gert er ráð fyrir að
rúmlega 300 manns muni starfa
við byggingu verksmiðjunnar og á
framleiðsla að hefjast á þriðja árs-
fjórðungi ársins 2016. Þá skapast
um 160 ný störf vegna starfsem-
innar auk afleiddra starfa við
flutninga, viðhald, verkfræðiþjón-
ustu og fleira. Áætluð ársfram-
leiðsla er um 54 þúsund tonn af
kísilmálmi. Í tilkynningunni kemur
einnig fram að verðmæti fyrsta
áfanga samningsins nemi um 508
milljónum króna, og að Thorsil
hafi lokið hlutafjáraukningu vegna
næsta áfanga verkefnisins í desem-
ber síðastliðnum. sgs@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
Helguvík Byrjað verður að reisa kísilmálmverksmiðju síðar á þessu ári.
Framkvæmdir
verða síðar á árinu
 Mannvit hf. hannar kísilverksmiðju